Electr xa'm magnetizm lat
potentsial maydan ekenligin ko’remiz
Download 1.56 Mb. Pdf ko'rish
|
ELEKTR HA’M MAGNETIZM
potentsial maydan ekenligin ko’remiz.
Qalay degen menen statsionar toqlardın’ elektr maydanı elektrostatikalıq maydannan u’lken ayırmag’a iye. Elekttrostatikalıq maydan tınıshlıqta turg’an zaryadlardın’ maydanı bolıp tabıladı (bunday elektr maydanın a’dette Kulon maydanı dep te ataydı). Zaryadlardın’ ten’ salmaqlıg’ı saqlang’anda o’tkizgishtin’ ishinde bunday maydan nolge ten’. Statsionar toqlardın’ elektr maydanı da Kulon maydanı bolıp tabıladı. Biraq bul maydandı qozdıratug’ın (payda etetug’ın) zaryadlar qozg’alısta boladı. Sonlıqtan statsionar toqlardın’ maydanı o’tkizgishtin’ ishinde de boladı. Eger usınday awhal orınlanbag’anda o’tkizgishtin’ ishinde elektr tog’ı bolmag’an bolar edi (Om nızamı boyınsha elektr maydanı nolge ten’ bolsa toqtın’ tıg’ızlıg’ı da nolge ten’ boladı, 79-formula). Elektrostatikalıq maydannın’ ku’sh sızıqları barlıq waqıtta da o’tkizgishtin’ betine perpendikulyar. Al statsionar toqlardın’ elektr maydanı ushın bunday perpendikulyarlıqtın’ orınlanıwı sha’rt emes. (79)-formula differentsial formada jazılg’an Om nızamı dep ataladı. A’lbette Om o’z nızamın ashqan da’wirde (1827-jılı) bunday differentsial formadag’ı jazıwlar qabıl etilmegen edi. Sonlıqtan biz ha’zir 1827-jılı ashılg’an Om nızamın bayanlawg’a qaytıp kelemiz. Biz jin’ishke o’tkizgish arqalı o’tiwshi toqtı qaraymız. Eger toqtın’ tıg’ızlıg’ı bolg’an shamasın o’tkizgishtin’ kese-kesiminin’ maydanı ke ko’beytsek o’tkizgish arqalı o’tip atırg’an tolıq toqtın’ ma’nisin (toq ku’shinin’ ma’nisin) alamız: = . (81) Om nızamına sa’ykes o’tkizgishten o’tip atırg’an toqtın’ shaması o’tkizgishtin’ ushlarına tu’sken kernewge (potentsiallar ayırmasına) tuwrı proportsional, al o’tkizgishtin’ qarsılıgına keri proportsional. Yag’nıy = = . (82) Bul formulada = − arqalı kernew (kernewlik penen shatastırmaw kerek) belgilengen (joqarıda keltirilip o’tilgen «A’dette potentsiallar ayırması − bolg’an shamanı sa’ykes Download 1.56 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling