Electr xa'm magnetizm lat
-§. Vakuumdegi elektr tog’ı
Download 1.56 Mb. Pdf ko'rish
|
ELEKTR HA’M MAGNETIZM
10-§. Vakuumdegi elektr tog’ı Termoelektronlıq emissiya. Volt-amperlik хarakteristikası. Toyınıw tog’ının’ temperaturag’a baylanıslı ekenligi. Biz joqarıda metallarda o’tkizgishlik elektronlarının’ bar ekenligin, olardın’ jıllılıq qozg’alıslarına qatnasatug’ınlıg’ın ko’rdik. Erkin elektronlar a’dettegi jag’daylarda metallardı taslap ketpeydi. Bul jag’day metallardın’ betlerine jaqın orınlarda elektronlarg’a ta’sir etetug’ın ku’shlerdin’ bar ekenligin ha’m bul ku’shlerdin’ metallardın’ ishine qaray bag’ıtlang’anlıg’ın an’latadı. Bul ku’shler elektronlar menen metallardıg’ı on’ ionlar arasındag’ı tartılıstın’ saldarınan payda boladı. Usınday ta’sirlesiw metallardın’ betlik qatlamında elektr maydanının’ payda bolıwına alıp keledi, al sol maydannın’ potentsialı bolsa sırtqı ken’islikte metaldın’ ishine o’tkende bazı bir shamasına o’sedi. Usıg’an sa’ykes elektronnın’ potentsial energiyası shamasına kemeyedi. Basqa so’z benen aytqanda metal menen baylanıspag’an, metaldan sırta jaylasqan elektronnın’ energiyası metaldın’ ishindegi o’tkizgishlik elektronının’ energiyasınan shama menen shamasına u’lken boladı eken. Sonlıqtan metaldan elektrondı sırtqa shıg’arıw ushın og’an shamasınan u’lkenirek energiya beriwimiz kerek. A’dette o’jire temperaturalarında jıllılıq terbelislerinin’ energiyası (juwıq tu’rde aldındag’ı koeffitsient 1 ge ten’ dep esaplaymız) din’ ma’nisinen a’dewir kishi, yag’nıy > . Sonlıqtan bunday sharayatlarda metallardag’ı erkin elektronlar metallardı taslap kete almaydı. Biraq sol elektronlarg’a ha’r qıylı usıllar menen energiya beriw mu’mkin. Bunday jag’dayda ayırım 65 elektronlar ushın metaldı taslap shıg’ıw mu’mkinshiligi payda boladı. Usının’ saldarınan elektronlardın’ metallardan shıg’ıw qubılısı orın aladı ha’m onı elektronlıq emissiya dep ataymız. Elektronlarg’a qanday usıl menen energiyanın’ beriliwine baylanıslı elektronlıq emissiyanın’ ha’r qıylı tu’rleri bar. Eger elektronlar energiyanı denenin’ jıllılıq energiyasının’ esabınan alatug’ın bolsa, onda biz termoelektronlıq emissiya, al elektron energiyanı denege kelip tu’sken jaqtılıq fotonının’ esabınan alatug’ın bolsa, onda fotoemissiya yamasa fotoelektrlik effekt haqqında ga’p etemiz. Deneni sırttan basqa elektronlar yamasa ionlar menen bombalag’anda da elektronlardın’ metallardı taslap shıg’ıwı mu’mkin. Bunday qubılıstı ekinshi elektronlıq Download 1.56 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling