Электр қурилмаларини эксплуатация қилишда хавфсизлик техникаси қоидаларини тасдиқлаш тўҒрисида

6-§. Ер ости иншоотларидаги ишлар
297. Газ хавфи мавжуд иншоотларга тегишли бўлмаган ер ости иншоотларини кўздан кечириш ва уларда тозалаш, кабелларни бўяш, қурилиш, таъмирлаш бўйича ва ҳоказолар ишларни камида иккита ишчи бажариши шарт. Электр станция ва подстанциялардаги ер остидаги коллекторлар ва туннелларни III гуруҳга мансуб бир хизматчи кўздан кечириши мумкин.
298. Зарарли газлар пайдо бўлиши эҳтимоли бор ер ости иншоотларидаги ишлар наряд бўйича камида 3 ишчи иштирокида бажарилиши, улардан иккитаси — хавфсизлик эҳтиёт чораларини кўрувчилар бўлиши шарт. Иш бажарувчи IV гуруҳга мансуб бўлиши шарт.
299. Ҳар бир цехда (туманда, участкада) газ хавфи мавжуд ер ости иншоотларининг рўйхати бўлиши ва ушбу рўйхат билан хизмат кўрсатувчи ходимлар таништирилиши шарт.
Газ хавфи мавжуд барча ер ости иншоотлари схемада белгиланган бўлиши шарт.
300. Ер ости иншоотларида ишларни бошлашдан олдин ва бажариш жараёнида табиий ёки мажбурий вентиляция таъминланиши шарт.
Табиий вентиляция камида иккита люкларни очиб, улар олдига шамол оқимини йўналтирувчи махсус соябонларни ўрнатиш орқали амалга оширилади.
Мажбурий вентиляция 10 — 15 минут давомида вентилятор ёки компрессор орқали иншоот тубидан 0,25 м баландликка туширилган йўғон шланг ёрдамида ер ости иншоотларидаги ҳаво тўла алмашгунча амалга оширилади.
Вентиляция учун сиқилган газ баллонларидан фойдаланиш тақиқланади.
301. Ер ости иншоотлари ичидаги ҳавода зарарли газлар мавжудлиги даражасини текширмасдан туриб, у ерда иш бошлаш тақиқланади. Текширишни ҳаводаги хавфли газлар борлигини ўлчовчи асбобни ишлатишга ўргатилган махсус ходимлар амалга ошириши шарт. Ушбу ходимлар рўйхати корxона раҳбарияти кўрсатмаси билан тасдиқланади.
Зарарли газлар бор-йўқлигини очиқ олов билан текшириш тақиқланади.
302. Оқим тортувчи вентиляция билан жиҳозланган коллекторлар ва туннелларда иш бошлашдан олдин ушбу вентиляция маҳаллий шароитларга қараб маълум муддатга ишлатилиши шарт. Бунда газ йўқлигини текширмаслик мумкин.
303. Коллекторлар ва туннеллар ичида ишлаганда хизматчилар ҳамма вақт очиқ туриши керак булган икки люк ёки эшик ўртасида бўлишлари шарт. Очиқ люк олдида тўсиқ ўрнатилган ёки огоҳлантирувчи белги қўйилган бўлиши шарт.
304. Қудуқларни очаётганда учқун чиқармайдиган асбоблардан фойдаланиш ва қудуқ қопқоқларининг люк четига урилиб кетмаслиги чораларини кўриш зарур.
Очилган қудуқлap атрофига тўсиқ қилиниши ёки огоҳлантирувчи белги қўйилиши шарт.
305. III гуруҳга мансуб бир ходим хавфсизлик эҳтиёт чораси арқони бўлган ҳимоя камарини тақиб қудуқ ичида ишлашига ижозат берилади. Ҳимоя камари орқa томонда кесишган елка тасмаларига эга бўлиши керак. Кесишиш жойида арқонни маҳкамлаш учун ҳалқа ўрнатилади. Арқоннинг бошқа учини хавфсизлик эҳтиёт чораларини кўрувчи ишчилардан бири ушлаб туриши шарт.
306. Қудуқ ичида ишлаганда унда кавшарлаш лампаларини ёқиш, пропан-бутан баллонларини ўрнатиш, муфталарга қуйиладиган таркибларни ва кавшарни қиздириш тақиқланади. Қудуққа эритилган кавшарни ва қиздирилган муфталарга қуйиладиган таркибни металл тросга карабин ёрдамида осилган махсус қопқоқли идишларда тушириш керак.
Оловли ишларни бажаришда оловга чидамли, аланга тарқалишини чекловчи тўсиқлар қўлланилиши ва ёнғин чиқишига қарши чоралар кўрилиши шарт.
307. Кабеллар ётқизилган коллекторлар, туннеллар, кабель ярим қаватлари ва бошқа хоналарда пропан-бутандан фойдаланиладиган ишларни бажаришда хонада ишлатилаётган баллонларнинг умумий ҳажми 5 л дан ошмаслиги шарт.
Ишлар тамом бўлгандан сўнг газли баллонлар олиб чиқилиши ва хоналар шамоллатилиши шарт.
308. Кабелларни куйдириш жараёнида қудуқда туриш тақиқланади. Коллекторлар ва туннелларда эса фақат иккита очиқ кириш орасида туришга ижозат берилади. Кабелларни куйдириш жараёнида уларда ишлаш тақиқланади.
Кабелларни куйдириб бўлгандан сўнг ёнғин чиқишининг олдини олиш мақсадида уларни кўздан кечириш зарур.
309. Ишга қўйишдан ва туннелларни кўздан кечиришдан олдин улардаги ёнғинга қарши ҳимоя қурилмалари автоматик иш режимидан масофадан бошқариладиган режимга ўтказилиши ва бошқарув калитига «Уланмасин! Одамлар ишламоқда!» деб ёзилган плакат осилган бўлиши шарт.
310. Қудуқлар, коллекторлар ва тунелларда, шунингдек, очиқ люклар яқинида чекиш тақиқланади.
311. Қудуқлар, коллекторлар ва тунелларда узоқ муддатли ишларни бажараётганда улар ичида бўлиш вақтини ишларни бажариш шароитларига қaраб наряд берувчи ходим белгилайди.
312. Қудуқлар, коллекторлар ва тунелларда газ пайдо бўлган ҳолларда иш дарҳол тўхтатилиши ва газ чиқаётган манба топилиб, бартараф қилингунга қaдap ишчилар хавфли жойдан чиқарилиши шарт.
Газни чиқариб юбориш учун мажбурий вентиляциядан фойдаланиш зарур.