Elektrodinamika Kvant elektrodinamika -mapdon kvant

---

Kvant
elektrodinamika
Kvant elektrodinamika -mapdon kvant
nazariyasiiiig elementar zarralarnit
elektromagnit maydon bilan oʻzaro
taʼsirini oʻrganuvchi boʻlimi. Klassik
elektrodinamikaaa elektromagnit
maydonning faqat uzluksiz xossalari
hisobga olinsa, K.e.da elektromagnit
maydonning uzlukli (diskret) xossasi ham
eʼtiborga olinadi. 1900 yilda M. Plank
mutlaq qora jism nurlanishida

---

monoxromatik yorugʻlik diskret energiya
(kvant) holida boʻlishini gipoteza tarzida
aytgan. 1905 yilda A. Eynshteyn
elektromagnit nurlarning tarqalishi va
yutilishi kvantlangan boʻlishini, 1917 yilda
esa fotonning nurlanishi va yutilishi
ehtimolligi tushunchasini ifodalab berdi.
P. Dirak 1927 yilda nurlanishning kvant
nazariyasini yaratdi. P. Dirak tenglamasi
elektronlarning elektromagnit maydoni
bilan oʻzaro taʼsirlashuvini hal qilib,
elektronlarning fotonlarni chiqarishini,
tormoz nurlanishni, elektron-pozitron juft
annigilyasiyasi va b. hodisalarni
tushuntirdi. V. Pauli, V. Geyzenberg , E.
Fermi va b. olimlar K. e. masalalarini hal
qilish uchun bir qancha sxemalarni taklif

---

etdi. Atomlarning gʻalayonlanishi,
vakuumning qutblanishi ham K. e. ning
asosiy masalalari hisoblanadi. Zaryadli
zarralar elektromagnit maydonda
boʻlmaganda maydon xossalarini kvant
mexanikanit umumiy usullari bilan tahlil
qilish mumkin.
K. e. real fizik jarayonlar roʻy beradigan
(toʻlqin vektori) vakuumda tekshirishlar
olib boradi. Vakuum holatda maydon eng
kam energiyaga ega boʻladi, unga
energiya berilsa, maydon uygʻongan
holatga oʻtadi, yaʼni zarralar paydo
boʻladi. Zarralarning paydo boʻlishi va
yoʻqolishi (boshqa zarraga aylanishi)
kvant mexanikada ikkilamchi kvantlash

---

usuli bilan tushuntiriladi. Elektromagnit
nurlanish bilan zaryadli zarralarning
oʻzaro taʼsiri K.e. da zarralarning fotonlar
yutishi va chiqarishi bilan tushuntiriladi.
Klassik elektrodinamikada tushuntirish
mumkin boʻlmagan jismlarning issiqlik
nurlanishi, rentgen nurlar sochilishi,
atomlarning fotonlar chiqarishi va yutishi,
tashqi maydonda elektronlar sochilishi va
h.k. masalalar K. e. da muvaffaqiyatli hal
qilingan. K. e. zamonaviy fizikaning
koʻpgina sohalarida keng qoʻllaniladi, u
lazerlarnn, termoyadro plazmalarni
olishda, zaryadlangan zarralar
tezlatkichlari qurilmalarini hisoblashda
asos boʻlib xizmat qiladi.
[1]

---

1. 
OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, (ht
tps://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=
Kvant_elektrodinamika&action=edit)
Vikipediyaga yordam berishingiz
mumkin.
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.
Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga
ishorat yoʻq.
Siz ularni topib va ushbu maqolaga
qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz
mumkin.
Manbalar

---

Bu sahifa oxirgi marta 9-Dekabr 2022, 18:34 da
tahrir qilingan.
•
Matndan 
CC BY-SA 3.0
litsenziyasi boʻyicha
foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan
boʻlsa).
"https://uz.wikipedia.org/w/index
.php?
title=Kvant_elektrodinamika&oldid
=3446947" dan olindi