Электродинамика о. Э. Тигай, В. С. Хамидов

Мисол:

Мисол:

Тақиқланган соҳанинг кенглигини 1,12эВ (кремний)дан 0,08эВ (қалай)гача камайтирилса хона температурасида электронларнинг концентрацияси 9 тартибга ошади.

Германий температурасини 100К дан 600 К гача оширсак, унинг концентрацияси 17 тартибга ошади.

Ярим ўтказгичларнинг хусусиятлари қуйидаги асбобларда қўлланилади:

• Ўзгарувчан токни тўғриловчи ярим ўтказгичли диодлар;
• Ўта юқори частотали электромагнит тўлқинларни генерацияловчи туннель диодлар;
• Ёруғликни нурлатувчи диодлар, фотодиодлар, фотоэлементлар, қуёш батареялари;
• Термисторлар;
• Варикаплар (ўзгарувчан сиғимли конденсаторлар);
• Биполяр ва майдонли транзисторлар;
• Компьютерларнинг хотирага олиш қурилмалари.

Ярим ўтказгичлар – замонавий электрониканинг асосидир

Ярим ўтказгичли диод (p-n – ўтиш)

• Бир тарафлама ўтказувчанлик хусусиятига эга: бир йўналишда ток ўтказади.
• Ўзгарувчан токдан доимий ток олишнинг содда чизмаларида ишлатилади.
• Ярим ўтказгич асбоблари, микросхемаларни яратишга асос бўлади.

Термистор

• Температура ўзгаришида ўзининг қаршилигини ўзгартирувчи ярим ўтказгич асбобидир.
• p-n- ўтишсиз ҳажмий қаршиликка эга бўлган элемент ҳисобланади.
• Температурани назорат қилиш тизимларида қўлланилади.

Фоторезистор

• Тушаётган нурланиш жадаллигига боғлиқ ўз қаршилигини ўзгартирувчи ярим ўтказгич элемнтидир.
• p-n- ўтишсиз ҳажмий қаршиликка эга бўлган элемент ҳисобланади.
• Оптик нурланишни қабул қилувчи ва илғовчи асбобларни яратишда қўлланилади.

Фотодиод

• Ёритилганликда ўз қаршилигини ўзгартиради ва ўзидан ток
• ўтказабошлайди.
• p-n- ўтишдан иборат.
• Нурланишни илғовчи ва маълумотларни қабул қилиш – узатиш тизимларини яратишда қўлланилади.
• Қуёш батареялари ва модуллари фотодиодлардан ташкил топгандир.