Elеktrоlit eritmаlаr. Tuzlаrning gidrоlizi. Elеktrоlit eritmаlаr

ELЕKTRОLIT ERITMАLАR. TUZLАRNING GIDRОLIZI.
Elеktrоlit eritmаlаr.
Zarur asbob va reaktivlar. Elektr o‘tkazuvchanlikni aniqlash uchun asbob (4-rasm). Kimyoviy stakanlar. Probirkalar. Indikatorlar. Lakmus, metiloranj, fenolftalein.
Qand (poroshok holida), natriy xlorid (kr), rux (me­tall), konsentrlangan CH₃COOH.
0,1 n eritmalar: xlorid kislota, o‘yuvchi kaliy va natriy, sirka kislota. Sulfat kislota. Ammoniy gidroksid. Natriy xlorid. Mis (II) xlorid, temir (III) xlorid. Kumush nitrat. Temir (II) sulfat. Xrom (III) sulfat. Xrom-kaliyli achchiqtosh. Rux sulfat. Alyuminiy sulfat. Magniy sulfat. Kalsiy xlorid. Ammoniy oksalat. Natriy silikat. Ammoniy molibdinat. Kalsiy xlorid. Natriy sulfat. 2 n eritmalar: xlorid va sulfat kislota, o‘yuvchi natriy va kaliy. Ammoniy xlorid va sulfatlar.

4-rasm.Eritmalarning elektr o‘tkazuvchanligini aniqlash asbobi.


1- tajriba. Elektrolit eritmalarining elektr o‘tkazuv­chanligini 4-rasmda ko‘rsatilganidek, ikkita ko‘mir elek­tro­dini taxtaga yoki po‘kakli probkaga mustahkam o‘rnatib, unga ketma-ket qilib elektr lampochkasini, elektrod bilan tok manbai orasiga 0,5 — 2 a mo‘ljallangan ampermetr ulab asbob yig‘ing. Stakanga 25 — 30 ml distillangan suv quyib, asbobni tok manbaiga ulang. Lampochka yonadimi? Suv elektr tokini o‘tkazdimi? Stakandagi suvga 1 g chamasi mayda­lan­gan qand solib eriting. Asbobni tok manbaiga ulang. Endi lampochka yonadimi?
Stakandagi qand eritmasini to‘kib, ularni distil­langan suv bilan tozalab yuving va quriting. Stakanga NaCl kristallaridan solib, ko‘mir elektrodlari tuzga tegib tur­gan asbobni tok manbaiga ulabko‘ring. Quruq tuz elektr tokini o‘tkazadimi? So‘ngra asbobni tokdan uzib, tuz ustiga 25 — 30 ml suv quyib eriting va asbobni tok manbaiga ulang. Asbobning tok o‘tkazishini va lampochkaning yonishini kuzating.


2- tajriba. Bir xil konsentratsiyali elektrolitlarning elektr o‘tkazuvchanligini solishtirish.
To‘rtta 100 ml hajmdagi stakan olib, ularning har biriga alo­hida-alohida, birinchisiga 0,1 n. HCl, ikkinchi­siga 0,1 n. KOH, uchinchisiga 0,1 n. CH₃COOH va to‘rtinchi­siga 0,1 n.NH₄OH eritmalaridan 30 ml dan o‘lchab soling. Bu eritmalarning har birini 59- rasmda ko‘rsatilganidek asbob bilan elektr o‘tkazuvchanligini aniqlab, ampermetr shkalasining o‘zgarishiga e’tibor bering. Bir eritmadan ikkinchisiga o‘tganda elektrodlarni tozalab yuving. So‘ngra uchinchi stakandagi CH₃COOH eritmasini to‘rtinchi stakandagi NH₄OH eritmasi ustiga quyib, ularning ham elektr o‘tkazuvchanligini aniqlang. Ampermetr ko‘rsatkichiga qarab qaysi eritmalar kuchli elektrolit ekanligini aniqlang.