Elektron húkimet tiykarları. Elektron kommerciya texnologiyası

Elektron húkimet tiykarları. Elektron kommerciya texnologiyası.
Elektron húkimet - bul mámleket shólkemleriniń fizikalıq hám yuridikalıq shaxslarǵa mámleket xızmetlerin kórsetiwde informacion-kommunikaciya texnologiyalarınan (AKT) paydalanıw, sonıń menen birge keńseleraro elektron óz-ara baylanıslardı támiyinlew boyınsha iskerligin támiyinlewge qaratılǵan shólkemlestirilgenhuquqiy ilajlar sisteması.
Elektron húkimetti engiziwdiń tiykarǵı maqsetleri:
 mámleket xızmetlerin sapası hám bar ekenligin asırıw
 basqarıw tosqınlıqlardı saplastırıw ushın biznes ǵárejetlerin kemeytiw
 atqarıw hákimiyatı hám keńseleraro muwapıqlastırıw natiyjeliligin asırıw
Elektron húkimettiń óz-ara tásiri túrleri
• mámleket hám puqaralar ortasında (G2 C, Húkimetten Puqaraǵa );
• húkimet hám biznes ortasında (G2 B, húkimetten bizneske);
•hokimiyatning túrli tarmaqları ortasında (G2 G, Government-toGovernment);
• Shtat hám húkimet hámeldarları (G2 E, Government -to- Employe)ortasında
.”Elektron húkimet” sistemasın qáliplestiriw hám rawajlandırıw boyınsha jáhán tájiriybesin analiz eter ekenbiz, elektron húkimetti qáliplestiriwdiń siyasiy strategiyasınıń eki tiykarǵı modelin ajıratıw ádetiy hol bolıp tabıladı: “batıs” hám “arqa” Aziya mámleketlerinde “Elektron húkimet” sistemasınıń qáliplesiwi hám rawajlanıwınıń ózine tán qásiyetlerin sáwlelendiriwshi arqa model jańa mámleket basqarıwı principlerıge tiykarlanǵan mámleket basqarıwı sistemasın issheń qılıw hám iskerliginiń ashıqlıǵı hám áshkaralıǵın támiyinlew menen xarakterlenetuǵın mámleket shólkemleri.
Elektron biznesti biznes processlerine informaciya hám telekommunikatsiya texnologiyaların engiziwge tiykarlanǵan biznes forması dep esaplaw múmkin. Elektron biznes elektron kommerciya yamasa elektron kommerciyaǵa qaraǵanda talay keń túsinik bolıp tabıladı. Bul dáramat keltiretuǵın ekonomikalıq iskerlik dep tariyplanishi múmkin. Elektron kommerciya yamasa elektron kommerciya - bul payda alıw maqsetinde tavar hám xızmetlerdi satıp alıw hám satıw procesin ámelge asırıwǵa qaratılǵan operatsiyalar menen tikkeley baylanıslı bolǵan biznes túri. Zamanagóy ekonomikalıq leksikonda “elektron kommerciya” (sawda ) termini, eger ol informaciya hám telekommunikatsiya texnologiyalarınan paydalanǵan halda ámelge asırılsa, biznestiń hár qanday salasındaǵı kommerciya iskerligin ańlatadı. Elektron kommerciya bul payda alıwdı maqset etken hám kompyuter tarmaqlarınan paydalanıw arqalı kommerciya ciklın kompleks avtomatlastırıwǵa tiykarlanǵan kommerciya iskerligi.
Kommerciya iskerligi eki jóneliste rawajlanıwı múmkin: birinshiden, shólkemler tovarlardı satıp alıw hám qayta satıwǵa qánigeliklesiwi yamasa tavar aylanbası salasında dáldalshılıq etiwi múmkin; ekinshiden, kárxanalar hám shólkemler olardı keyinirek satıw maqsetinde tavar hám xızmetler islep shıǵarıwdı támiyinlewge qaratılǵan satıp alınǵan zatlardı ámelge asırıwı múmkin.
Elektron kommerciyanıń ekonomikalıq shárti - bul biznes cikllerinde júzege keletuǵın ǵárejetlerdi kemeytiwdiń obiektiv mútajligi. Elektron kommerciyanıń texnikalıq shárti Internet xızmetleriniń jedel rawajlanıwı esaplanadı. Elektron kommerciyanıń huqıqıy tiykarları normativlik-huqıqıy hújjetler bolıp tabıladı. Olar mámleketimizde elektron operatsiyalardı huqıqıy tártipke salıwdı támiyinleydi.
Qarıydar ushın elektron kommerciyanıń tiykarǵı abzallıqlarınan biri bul ónim jáne onıń tańlawı tuwrısında maǵlıwmat alıw ushın waqtın sezilerli dárejede tejew bolıp tabıladı.
Elektron kommerciya kompaniyaları “haqıyqıy” bizneske salıstırǵanda bir qatar artıqmashılıqlarǵa iye. Bul:
• sırtqı bazarǵa shıǵıw keleshekleri menen sawda bazarın keńeytiw;
• keshe-kunduz bar ekenligi;
• CRM sistemaları (CRM, Customer Relationship Management - klientler menen baylanıslardı basqarıw ) járdeminde marketing maǵlıwmatların jıynawdı avtomatlastırıw. Saytqa kiretuǵın hár qanday qonaq ózi haqqında birpara maǵlıwmatlardı (qaysı sayttan kelgenligi hám qaysı sayttan shıǵıp ketkenligi hám t.b. ), ayriqsha elektron “iz” qaldıradi. Bul maǵlıwmat toplanıwı múmkin;
• infratuzilmani shólkemlestiriw hám saqlaw ǵárejetlerin kemeytiw, sebebi bul halda sawda maydanshaları, ofislarni shólkemlestiriwdiń hájeti joq ;
• reklama ǵárejetleriniń tómenlewi. Internette reklama birpara jaǵdaylarda ǵalaba xabar qurallarına qaraǵanda arzanlaw, sonıń menen birge, Internet kóbirek múmkinshiliklerdi usınıs etedi.
Elektron kommerciya xızmetlerinen paydalanıwshı, óz gezeginde, tómendegi artıqmashılıqlarǵa iye:
• tańlaw ushın qolaylaw variantlar : klient tek kerekli muǵdardaǵı saytlardı ashıwı kerek;
• tolıqlaw maǵlıwmat alıw múmkinshiligi. Eger biz ónimdi satıp alıw haqqında gápiradigan bolsaq, ol jaǵdayda Internet, ádetde, bul haqqında tolıq maǵlıwmatqa iye. Elektron dúkan saytınıń joqarı sapalı dizayni menen qarıydar, mısalı, ónimdi salıstırıwlaw xızmetinen paydalanıwı, óndiriwshi tárepinen usınıs etilgen aksessuarlar dizimin alıwları hám t.b.
Internet degi tiykarǵı elektron kommerciya modellerine tómendegiler kiredi
• v2 S (Business -to-Consumer) ─ “firma - qarıydar”;
• v2 v (Business -to Business) ─ “firma─firma”;
• S2 v (Consumer -to-Business) ─ “qarıydar -firma”;
• S2 S (R2 R ─ Peer -to-peer, “peer -to-peer”) “qarıydariste'molchi”;
• B2 G yamasa B2 A (Business -to-Governmentmpnt, Business-toAdmınıstration) ─ “firma -mámleket”;
• G2 B yamasa A2 B (Húkimetten Bizneske) ─ “mámleket firmasi”;
• G2 C yamasa A2 S (qarıydarǵa mámleket yamasa qarıydarǵa
administraciya ) ─ “mámleket qarıydarsi”;
• C2 G yamasa C2 A (Consumer -to-Government) ─ “qarıydardavlat”;
• G2 G yamasa A2 A (Húkimetten Húkimetke) ─ “mámleketten
shtatga”;
• E2 E (Exchange -to-Exchange) ─ “exchange-exchange”;
• Internet-bankiń;
• Internet-sawda ;
• Internet xızmetlerin:
• elektron kommerciyanıń texnologiyalıq shınjırı xızmetlerin: elektron tólew
sistemaları, tovarlardı jetkizip beriw;
• konsalting xızmetlerin;
• izertlew xızmetlerin;
• Internet arqalı qamsızlandırıw qılıw.