Elektronika va sxematexnika fanidan tayorlagan taqdimoti
Download 69.83 Kb. Pdf ko'rish
|
1 2
Bog'liqelbek.pdf
|
RQ VA T YO ʻNALISHI 431.22-GURUH TALABASI TURSUNOV ELBEK NING “ELEKTRONIKA VA SXEMATEXNIKA FANIDAN TAYORLAGAN TAQDIMOTI MAVZU:TRANZISTORLARNING ULANISH TURLARI – UMUMIY BAZA VA UMUMIY EMITTER. REJA: 1. TRANZISTORLARNING EVALUTSIYASI, YARATILISH TARIXI. 2. TRANZISTORLARNING TUZILISHI VA ULARNING ISHLATILISHI. 3. YRANZISTORLARNING ULANISH TURLARI UMUMIY BAZA VA UMUMIY EMITTER ULANISHI. BELL LABORATORIYASI BELL LABORATORIYASI CHASTOTA MIKSERINING BIR QISMI SIFATIDA RADAR QURILMALARIDA ISHLATILADIGAN JUDA SOF GERMANIY “KRISTALLI” MIKSER DIODLARINI ISHLAB CHIQARISH UCHUN QURILGAN TRANZISTOR USTIDA ISHLADI. USHBU LOYIHAGA PARALLEL RAVISHDA, GERMANIUM DIODLARI ASOSIDAGI TRANZISTORNI O’Z ICHIGA OLGAN KO’PLAB BOSHQALAR MAVJUD EDI. DASTLABKI TRUBKALI SXEMALAR TEZ O’TISH QOBILIYATIGA EGA EMAS EDI VA BELL JAMOASI O’RNIGA QATTIQ HOLATDAGI DIODLARDAN FOYDALANGAN. BIRINCHI TRANZISTORLI KOMPYUTERLAR XUDDI SHUNDAY PRINTSIP ASOSIDA ISHLAGAN SHOKLINING KEYINGI TEKSHIRUVLARI. URUSHDAN KEYIN SHOKLI TRIODGA O’XSHASH YARIMO’TKAZGICHLI QURILMA QURISHGA QAROR QILDI. U MOLIYALASHTIRISH VA LABORATORIYA MAYDONINI TA’MINLADI VA KEYIN MUAMMONI HAL QILISH UCHUN BARDIN VA BRATTEN BILAN ISHLADI. OXIR-OQIBAT JON BARDIN O’ZINING DASTLABKI MUVAFFAQIYATSIZLIKLARINI TUSHUNTIRISH UCHUN KVANT MEXANIKASINING SIRT FIZIKASI DEB NOMLANUVCHI YANGI BO’LIMINI ISHLAB CHIQDI VA BU OLIMLAR OXIR-OQIBAT ISHLAYDIGAN QURILMA YARATISHGA MUVAFFAQ BO’LISHDI. ASLIDA, BUNI QILISH JUDA QIYIN BO’LIB CHIQDI. KALIP O’LCHAMI O’RTACHAROQ BO’LISHI KERAK EDI VA “IN’EKTSIYA” QILINISHI KERAK BO’LGAN TAXMIN QILINGAN ELEKTRONLAR (YOKI TESHIKLAR) SONI JUDA KATTA EDI, BU ESA UNI KUCHAYTIRGICHDAN KAMROQ FOYDALI QILADI, CHUNKI U KATTA IN’EKTSIYA OQIMINI TALAB QILADI. SHUNGA QARAMAY, KRISTALLI DIODNING BUTUN G’OYASI KRISTALNING O’ZI ELEKTRONLARNI JUDA KICHIK MASOFADA USHLAB TURISHI VA DEYARLI TÜKENME ARAFASIDA BO’LISHI EDI. KO’RINISHIDAN, KALIT KIRISH VA CHIQISH PINLARINI KRISTALL YUZASIDA BIR-BIRIGA JUDA YAQIN TUTISH EDI. 1947 YIL 16 DEKABRDA IKKI NUQTALI KONTAKT YORDAMIDA GERMANIY YUZASI BILAN ALOQA O’RNATILDI, TO’QSON VOLTGACHA ANODLANGAN, ELEKTROLIT H 2 O GA YUVILIB, KEYIN BIR NECHTA OLTIN DOG’LAR TUSHIB KETDI. OLTIN KONTAKTLAR YALANG’OCH YUZALARGA BOSILGAN. NUQTALAR ORASIDAGI BO’LINISH TAXMINAN 4 × 10 -3 SM EDI.BIR NUQTA PANJARA SIFATIDA, IKKINCHISI ESA PLASTINKA SIFATIDA ISHLATILGAN. TAXMINAN O’N BESH VOLT BO’LGAN PLASTINKA CHIZIG’I BO’YLAB KUCHLANISH KUCHINI OSHIRISH UCHUN TARMOQDAGI OG’ISH (DC) IJOBIY BO’LISHI KERAK EDI. TRANZISTORLAR TUZILISHI, ISHLASH PRINSIPI VA PARAMETRLARIGA KO ʻRA 2 TA SINFGA AJRATILADI — BIPOLYAR VA MAYDONIY (UNIPOLYAR) TRANZISTORLAR. BIPOLYAR TRANZISTORLARDA IKKALA TURDAGI (P-TIPLI VA N-TIPLI) O ʻTKAZUVCHANLIKKA EGA BOʻLGAN YARIMOʻTKAZGICHLAR ISHLATILADI. BIPOLYAR TRANZISTOR, O ʻZARO YAQIN JOYLASHGAN P-N OʻTISH HISOBIGA ISHLAYDI VA BAZA-EMITTER OʻTISHI ORQALI TOKNI BOSHQARADI. MAYDONIY TRANZISTORLARDA FAQAT BIR TURDAGI (N-TIPLI YOKI P- TIPLI) YARIMO ʻTKAZGICHLAR ISHLATILADI. BUNDAY TRANZISORLARNING BIPOLYAR TRANZISTORLARDAN ASOSIY FARQI SHUNDAKI, ULAR KUCHLANISHNI BOSHQARADI, TOKNI EMAS. KUCHLANISHNI BOSHQARISH ZATVOR VA ISTOK ORASIDAGI KUCHLANISHNI O ʻZGARTIRISH ORQALI AMALGA OSHIRILADI. HOZIRGI KUNDA ANALOG TEXNIKALAR OLAMIDA BIPOLYAR TRANZISTORLAR (BT) (XALQARO ATAMA — BJT, BIPOLAR JUNCTION TRANSISTOR) ASOSIY O ʻRINNI EGALLAGAN. RAQAMLI TEXNIKALAR SOHASIDA ESA, AKSINCHA MAYDONIY TRANZISTORLAR BIPOLYAR TRANZISTORLARNI SIQIB CHIQARGAN. O ʻTGAN ASRNING 90-YILLARIDA, HOZIRGI DAVRDA HAM ELEKTRONIKADA KENG MIQYOSDA QO ʻLLANILAYOTGAN BIPOLYAR-MAYDONIY TRANZISTORLARNING GIBRID KOʻRINISHI — IGBT ISHLAB CHIQILDI. 1956-YILDA TRANZISTOR EFFEKTINI TADQIQ QILGANI UCHUN WILLIAM SHOCKLEY, JOHN BARDEEN VA WALTER BRATTAIN FIZIKA BO ʻYICHA NOBEL MUKOFOTI BILAN TAQDIRLANISHGAN. 1980-YILGA KELIB, O ʻZINING KICHIK OʻLCHAMLARI, BARQAROR ISHLASHI, IQTISODIY JIHATDAN ARZONLIGI HISOBIGA TRANZISTORLAR ELEKTRONIKA SOHASIDAN ELEKTRON LAMPALARNI SIQIB CHIQARDI. SHUNINGDEK, KICHIK KUCHLANISH VA KATTA TOKLARDA ISHLAY OLISH QOBILIYATI TUFAYLI, ELEKTROMAGNIT RELE VA MEXANIK UZIB-ULAGICHLARGA EHTIYOJ QOLMADI. ELEKTRON SXEMALARDA TRANZISTOR „VT“ YOKI „Q“ HARFLARI BILAN HAMDA JOYLASHGAN O ʻRNIGA MUVOFIQ INDEKS BILAN BELGILANADI. MASALAN, VT15. RUS TILIDAGI ADABIYOTLAR VA HUJJATLARDA ESA XX ASRNING 70-YILLARIGA QADAR „T“, „PP“ (POLUPROVODNIKOVIY PRIBOR) YOKI „PT“ (POLUPROVODNIKOVIY TRIOD) KABI BELGILANISHLAR HAM ISHLATILGAN. MAYDONIY TRANZISTOR YOKI UNIPOLYAR TRANZISTORLARNING YARATILISHI AVSTRIYA-VENGRIYALIK FIZIK YULIY EDGAR LILIENFILD NOMI BILAN BOG ʻLIQ. U TOKNI BOSHQARISHNING YANGI YOʻLINI TAKLIF QILGAN. U TAKLIF QILGAN USULGA KO ʻRA, TOK UZATISH YOʻLI BOʻYLAB UNGA KOʻNDALANG ELEKTR MAYDON QO ʻYILADI. BU ELEKTR MAYDON ZARYAD TASHUVCHILARGA TAʼSIR QILIB, O ʻTKAZUVCHANLIKNING YOʻNALISHINI OʻZGARTIRADI. USHBU KASHFIYOT UCHUN KANADA (1925-YIL 22-OKTABRDA) VA GERMANIYADA (1928-YILDA) PATENT OLGAN. 1934-YILDA NEMIS FIZIGI OSKAR XAYL HAM BUYUK BRITANIYADA IXTIRO QILGAN „KONTAKTSIZ RELE“SI UCHUN PATENT OLGAN. MAYDONIY TRANZISTORLAR SODDA ELEKTROSTATIK EFFEKTGA ASOSLANGAN VA UNDA KECHADIGAN JARAYONLAR BIPOLYAR TRANZISTORLARGA QARAGANDA ODDIY BO ʻLISHIGA QARAMASDAN TOʻLIQ ISH HOLATIDAGI MAYDONIY TRANZISTORLARNI YASASH UCHUN JUDA KO ʻP VAQT KETDI. 1920-YILDA PATENTLANGAN VA HOZIRDA KOMPYUTER SANOATINING ASOSINI TASHKIL ETADIGAN BIRINCHI MDS MAYDONIY TRANZISTOR BIRINCHI BO ʻLIB 1960- YILDA AMERIKALIK OLIMLAR KANG VA ATALLANING ISHIDAN SO ʻNG YARATILGAN BOʻLIB, ULAR KREMNIY SIRTINI OKSIDLASH ORQALI UNING SIRTIDA DIELEKTRIKINING KREMNIY DIOKSIDINING JUDA YUPQA QATLAMINI HOSIL QILISHNI TAKLIF QILDILAR. BU QATLAM O ʻTKAZGICH KANALIDAN METALL ZATVORNI IZOLYATSIYA QILISH VAZIFASINI BAJARARDI. BUNDAY BUNDAY TUZILISHGA MOS STRUKTURASI DEYILADI (METALL-OKSID-YARIM O ʻTKAZGICH, INGLIZCHA METALL- OXIDE-SEMICONDUCTOR). XX ASRNING 90-YILLARIDAN BOSHLAB ESA MOS- STRUKTURA BIPOLYAR TRANZISTORLARDAN YETAKCHILIKNI TORTIB OLDI. • ASOSIY SOZLAMALAR: • TAHRIRLASH • JORIY UZATISH KOEFFITSIENTI. • KIRISH EMPEDANSI. • CHIQISH O’TKAZUVCHANLIGI. • TESKARI KOLLEKTOR-EMITTER OQIMI. • YOQISH VAQTI. • ASOSIY OQIM UZATISH NISBATINING CHEKLASH CHASTOTASI. • TESKARI KOLLEKTOR OQIMI. • MAKSIMAL RUXSAT ETILGAN OQIM. • UMUMIY EMITENTLI ZANJIRDA OQIM O’TKAZISH KOEFFITSIENTINING KESISH CHASTOTASI . UMUMIY BAZAGA EGA KUCHAYTIRGICH BOSQICHI (QISQARTMA — HAQIDA) BIPOLYAR TRANZISTOR YORDAMIDA ELEKTRON KUCHAYTIRGICHLARNI QURISH UCHUN UCHTA TIPIK SXEMADAN BIRIDIR DALA EFFEKTLI TRANZISTOR HOLATIDA UMUMIY ESHIKLI KUCHAYTIRGICHGA (KASKAD) YOKI ELEKTROVAKUUM TRIODIDAN FOYDALANGANDA UMUMIY TARMOQQA EGA KASKADGA MOS KELADI. TOKNING KUCHAYISHI YO ʻQLIGI (BIRLIKKA YAQIN, LEKIN BIRLIKDAN BIR OZ KAMROQ), YUQORI KUCHLANISH KUCHAYISHI VA O ʻRTACHA (UMUMIY EMITENT SXEMASIGA NISBATAN) QUVVAT ORTISHI BILAN TAVSIFLANADI. USHBU SXEMADA KIRISH O ʻZGARUVCHAN KUCHAYTIRILGAN SIGNAL EMITENTGA BERILADI VA CHIQISH KOLLEKTORDAN OLINADI. BOSQICHNING KIRISH EMPEDANSI JUDA KICHIK VA CHIQISH EMPEDANSI YUQORI. DAVRIY, MASALAN, GARMONIK SIGNALNI KUCHAYTIRISHDA KIRISH VA CHIQISH SIGNALLARINING FAZALARI QUVVAT KUCHAYTIRILISHINING CHEGARALANGAN CHASTOTASIDAN PAST BO ʻLGAN ISH CHASTOTALARIDA MOS KELADI. CHEKLOVCHI CHASTOTAGA YAQIN ISHLAGANDA, KOLLEKTOR OQIMINING FAZASI EMITENT OQIMINING FAZASIDAN ORQADA QOLA BOSHLAYDI, CHUNKI OZCHILIK TASHUVCHILARNING ASOSIY QATLAMDAN O ʻTISHI UCHUN CHEKLANGAN VAQT KERAK BO ʻLADI. UMUMIY EMITTER (CE) SXEMASIDA BIPOLYAR TRANZISTOR YOQILGANDA, KIRISH SIGNALI EMITTERGA NISBATAN BAZAGA QO ʻLLANILADI VA CHIQISH SIGNALI EMITTERGA NISBATAN KOLLEKTORDAN OLINADI. BUNDAY HOLDA, CHIQISH SIGNALI KIRISHGA NISBATAN TESKARI BO ʻLADI (JUDA YUQORI BO ʻLMAGAN CHASTOTALI HARMONIK SIGNAL UCHUN CHIQISH SIGNALINING FAZASI KIRISHGA NISBATAN 180 ° GA SILJIYDI, YUQORI CHASTOTALARDA FAZA ALMASHINUVI 180 DAN FARQ QILADI. ° TRANZISTORNING INERTSIYASI TUFAYLI). TRANSISTORNING BUNDAY KIRITILISHI SIZGA ENG KO ʻP QUVVATNI OLISH IMKONINI BERADI, CHUNKI OQIM HAM, KUCHLANISH HAM KUCHAYADI GLASSARI 1. TRANZISTOR (INGLIZCHA: TRANSFER — KO ʻCHIRMOQ VA REZISTOR) — ELEKTR TEBRANISHLARNI KUCHAYTIRISH, GENERATSIYALASH (HOSIL QILISH) VA O ʻZGARTIRISH UCHUN MOʻLJALLANGAN 3 ELEKTRODLI YARIMO ʻTKAZGICH ASBOB HAMDA MIKROELEKTRONIKA QURILMALARINING ASOSIY ELEMENTI. 2. STABILIZATOR (LOT. STABILIS — TURG ʻUN, DOIMIY) — I. CH. JARAYONI, MASHINA PARAMETRLARI, ELEKTR KATTALIKLAR VA BOSHQA KO ʻRSATKICHLARNI BIR MEʼYORDA USHLAB TURADIGAN ASBOB, MOSLAMA YOKI MODDA. MAS, AVIATSIYA SI — SAMOLYOTNING BO ʻYLAMA TURGʻUNLIGI VA BOSHQARILUVCHANLIGINI TA ʼMINLAYDIGAN QUYRUQ QANOTINING QOʻZGʻALMAS QISMI. KUCHLANISH YOKI TOK SI TARMOQDAGI KUCHLANISHNING O ʻZGARISHI VA NAGRUZKA KIYMATIDAN QAT ʼI NAZAR KUCHLANISH YOKI TOKNI AVTOMATIK TARZDA BIRDAY USHLAB TURADI. DENGIZ SI KEMANING CHAYQALISHINI KAMAYTIRADI, U GIROSKOP PRINSIPIGA ASOSLANGAN. FOTOGRAFIK S. FOTO EMULSIYALARNING ESKIRISHINI SEKINLATISH YOKI UNGA BARHAM BERISH UCHUN ISHLATILADIGAN MODDA. S. SIFATIDA SIMOB, OLTIN, PLATINANING KOMPLEKS BIRIKMALARI VA BOSHQA OG ʻIR METALLARNING TUZLARI ISHLATILADI. P O LIMERLAR SI HAM ULARNING ESKIRISHINI TO ʻXTATUVCHI MODDA; OKSIDLANISHGA KARSHILIK KOʻRSATUVCHI ANTIOKSIDANTLAR, FOTOLIZ VA FOTOOKSIDLANISHNI TO ʻXTATUVCHI FOTOSTABILIZATORLAR, NURLANISH TAʼSIRI OSTIDA ESKIRISHGA TO ʻSQINLIK KILUVCHI ANTIRADLAR VA BOSHQALARDAN IBORAT. 3. DIOD- (YUNONCHA DI-IKKI MARTALIKNI BILDIRUVCHI OLD QO ʻSHIMCHA VA ELEKTR OD) — BIR TOMONLAMA ELEKTR O ʻTKAZUVCHANLIK XOSSASIGA EGA BOʻLGAN IKKI ELEKTRODI ASBOB. YELEKTRVAKUUMLI, YARIM O ʻTKAZGICHLI DIOD, GAZOTRON XILLARI BOR. RADIOTEXNIKA, ELEKTRONIKA, ENETGETIKA VA TEXNIKANING BOSHQA SOHALARIDA ASOSAN, O ʻZGARUVCHAN TOKNI TOʻGʻRILASH, DETEKTRLASH, CHASTOTANI QAYTA O ʻZGARTIRISH, ELEKTR ZANJIRLARNI ALMASHLAB ULASHDA ISHLATILADI. 4. INDUKTIVLIK — O ʻTKAZGICHDAN YASALGAN KONTURDAN BIR AMPER TOK KUCHI O ʻTAYOTGANDA SHU KONTURNI KESIB OʻTUVCHI MAGNIT MAYDON INDUKSIYASI OQIMINI VUJUDGA KELTIRISH XUSUSIYATI. [WB/A=HN] 5. EMITENT – O’RTACHA KATTALIKDAGI TRANZISTORNING BIR TOMONIDAGI SEGMENT VA KUCHLI QO’SHILGAN (OQIMNI OSHIRISH UCHUN). U KO’P SONLI ZARYAD TASHUVCHILARNI TA’MINLAYDI. BAZA INGICHKA O’LCHAMDAGI MARKAZIY SEGMENT BO’LIB, ENGIL QO’SHILGAN (REKOMBINATSIYANI KAMAYTIRISH UCHUN). KOLLEKTOR O’LCHAMI BO’YICHA ENG KATTA VA TRANZISTORNING BIR UCHIDA O’RTACHA DOPING. U KO’PCHILIK ZARYAD TASHUVCHILARNI TO’PLAYDI. 6. ELEKTR QARSHILIK — ELEKTR ZANJIRI (YOKI ZANJIR BIR QISMI)NING ELEKTR TOKKA KO ʻRSATADIGAN AKS TAʼSIRINI IFODALAYDIGAN FIZIK KATTALIK; OMLARDA OʻLCHANADI. ELEKTR QARSHILIK ELEKTR ENERGIYASINING BOSHQA TUR ENERGIYAGA AYLANISHIGA BOG ʻLIQ; ELEKTR ENERGIYASI OʻZGARMAYDIGAN JARAYONDAGI ELEKTR QARSHILIKNI AKTIV QARSHILIK, TOK MANBAI ENERGIYASI ELEKTR YOKI MAGNIT MAYDONIGA UZATILADIGAN JARAYONLARDAGI ELEKTR QARSHILIKNI REAKTIV QARSHILIK DEYILADI 7. KOLLEKTOR (LOT. COLLECTOR — YIG ʻGICH) — 1) ELEKTR TOK CHASTOTASINI MEXANIQ O ʻZGARTIRGICH; ELEKTR MASHINA ROTORI (YAQORI) BILAN KONSTRUKTIV BIRLASHTIRILGAN. 8. TRANSFORMATOR — BU PAS KUCHLANISHNI YUQORI KUCHLANISHGA YUQORI KUCHLANISH PAS KUCHLANISHGA AYLANTIRIB BERUVCHI ELEKTRO STATIK APPARAT. TEXNIKADA —. ENERGIYA YOKI OB ʼYEKTLARNING BIRON BIR MUHIM XOSSASI NI O ʻZGARTIRISH UCHUN MOʻLJALLANGAN QURILMA. 9. ELEKTRON SXEMA – BU QANDAYDIR VAZIFANI BAJARISH UCHUN O’ZARO ULANGAN REZISTORLAR, KONDANSATORLAR, DIODLAR, TRANZISTORLAR VA INTEGRAL MIKROSXEMALAR KABI INDIVIDUAL ELEKTRON KOMPONENTLARNING KOMBINATSIYASI BO’LGAN MAHSULOT YOKI SHARTLI BELGILI SXEMA. 10. O ʻTKAZUVCHANLIGI -- JIHATIDAN METALL VA DIELEKTRIKLAR ORASIDAGI MODDALAR BO ʻLIB, OʻZ FIZIK XUSUSIYATLARINI TURLI TASHQI TAʼSIRLAR (MASALAN YORITISH, ISITISH VA HOKAZO) NATIJASIDA KENG INTERVALDA O ʻZGARTIRA OLISH XUSUSIYATIGA EGA. YARIMO ʻTKAZGICHLAR ELEKTRONIKA VA MIKROELEKTRONIKADA JUDA KENG QOʻLLANILIB, ZAMONAVIY ELEKTR JIHOZLARNING DEYARLI HAMMASI — KOMPYUTERLARDAN TORTIB TO UYALI ALOQA TELEFONLARIGACHA BARCHASI YARIMO ʻTKAZGICHLI TEXNOLOGIYAGA ASOSLANGAN. ENG KENG QO ʻLLANILADIGAN YARIMOʻTKAZGICH MODDA KREMNIY BOʻLIB, BOSHQA MODDALAR HAM KENG QO ʻLLANILADI. ESSE . KIRISH TRANZISTORLAR TUZILISHI, ISHLASH PRINSIPI VA PARAMETRLARIGA KO ʻRA 2 TA SINFGA AJRATILADI — BIPOLYAR VA MAYDONIY (UNIPOLYAR) TRANZISTORLAR. BIPOLYAR TRANZISTORLARDA IKKALA TURDAGI (P-TIPLI VA N-TIPLI) O ʻTKAZUVCHANLIKKA EGA BO ʻLGAN YARIMOʻTKAZGICHLAR ISHLATILADI. BIPOLYAR TRANZISTOR, OʻZARO YAQIN JOYLASHGAN P-N O ʻTISH HISOBIGA ISHLAYDI VA BAZA-EMITTER OʻTISHI ORQALI TOKNI BOSHQARADI. MAYDONIY TRANZISTORLARDA FAQAT BIR TURDAGI (N-TIPLI YOKI P-TIPLI) YARIMO ʻTKAZGICHLAR ISHLATILADI. BUNDAY TRANZISORLARNING BIPOLYAR TRANZISTORLARDAN ASOSIY FARQI SHUNDAKI, ULAR KUCHLANISHNI BOSHQARADI, TOKNI EMAS. KUCHLANISHNI BOSHQARISH ZATVOR VA ISTOK ORASIDAGI KUCHLANISHNI O ʻZGARTIRISH ORQALI AMALGA OSHIRILADI. HOZIRGI KUNDA ANALOG TEXNIKALAR OLAMIDA BIPOLYAR TRANZISTORLAR (BT) (XALQARO ATAMA — BJT, BIPOLAR JUNCTION TRANSISTOR) ASOSIY O ʻRINNI EGALLAGAN. RAQAMLI TEXNIKALAR SOHASIDA ESA, AKSINCHA MAYDONIY TRANZISTORLAR BIPOLYAR TRANZISTORLARNI SIQIB CHIQARGAN. O ʻTGAN ASRNING 90-YILLARIDA, HOZIRGI DAVRDA HAM ELEKTRONIKADA KENG MIQYOSDA QO ʻLLANILAYOTGAN BIPOLYAR-MAYDONIY TRANZISTORLARNING GIBRID KO ʻRINISHI — IGBT ISHLAB CHIQILDI. ASOSIY QISM BETA BIPOLYAR TRANZISTORNING ISHLASHINI TAVSIFLASH UCHUN QULAY KO ʻRSATKICHDIR, LEKIN QURILMANING ASOSIY JISMONIY XUSUSIYATI EMAS. BIPOLYAR TRANZISTORLAR KUCHLANISH BILAN BOSHQARILADIGAN QURILMALAR DEB HISOBLANISHI MUMKIN (ASOSAN KOLLEKTOR OQIMI ASOSIY-EMITTER KUCHLANISHI BILAN BOSHQARILADI; ASOSIY OQIM NUQSON DEB HISOBLANISHI MUMKIN VA BAZANING EMITENT O ʻZARO BOGʻLIQLIGI VA BAZADAGI REKOMBINATSIYANING XUSUSIYATLARI BILAN BOSHQARILADI). KO ʻPGINA DIZAYNLARDA BETA ETARLI DARAJADA YUQORI DEB HISOBLANADI, SHUNING UCHUN BAZAVIY OQIM KONTAKTLARNING ZANGLASHIGA AHAMIYATSIZ TA ʼSIR QILADI. BAʼZI KONTAKTLARNING ZANGLASHIGA OLIB (ODATDA KOMMUTATSIYA DAVRLARI) ETARLI ASOSIY OQIM TA ʼMINLANADI, SHUNING UCHUN MAʼLUM BIR QURILMAGA EGA BOʻLISHI MUMKIN BO ʻLGAN ENG PAST BETA QIYMATI HAM ZARUR KOLLEKTOR OQIMINING OQISHIGA IMKON BERADI. TUZILISHI TAHRIRLASH BJTLAR UCHTA TURLI XIL QO ʻSHILGAN YARIMOʻTKAZGICH ZONALARIDAN IBORAT: EMITENT HUDUD, TAYANCH HUDUD VA KOLLEKTOR HUDUDI. BU HUDUDLAR, MOS RAVISHDA, PNP TRANZISTORIDA P TURI, N TURI VA P TURI, NPN TRANZISTORIDA ESA N TURI, P TURI VA N TURI. HAR BIR YARIMO ʻTKAZGICH HUDUDI TEGISHLI RAVISHDA ETIKETLANGAN TERMINALGA ULANGAN: EMITENT (E), TAYANCH (B) VA KOLLEKTOR (C). BAZA JISMONAN EMITENT VA KOLLEKTOR O ʻRTASIDA JOYLASHGAN VA ENGIL QOʻSHILGAN, YUQORI QARSHILIKKA EGA MATERIALDAN QILINGAN. KOLLEKTOR EMITENT HUDUDNI O ʻRAB OLADI, BU ESA BAZAVIY HUDUDGA KIRITILGAN ELEKTRONLARNING YIG ʻILMASDAN CHIQIB KETISHINI DEYARLI IMKONSIZ QILADI, NATIJADA A QIYMATINI BIRLIKKA JUDA YAQIN QILADI VA SHUNING UCHUN TRANZISTORGA KATTA B NI BERADI. BJT NING KESMA KO ʻRINISHI KOLLEKTOR-TAYANCH BIRIKMASI EMITENT-TAYANCH BIRIKMASIDAN ANCHA KATTA MAYDONGA EGA EKANLIGINI KO ʻRSATADI. XULOSA TRANZISTOR PLATA UCHUN ANCHA MUHIM ELINET VA UNI KO ʻP MAXSATDA ISHLATILISHI MUMKINLIGI. TRANSZTORDA UCH ULANISH BO ʻLADI BAZA ULANISH EMITTER ULANISH KOLLEKTIV ULANISH. MANBA BBC: BUILDING THE DIGITAL AGE PHOTO HISTORY OF TRANSISTORS THE BELL SYSTEMS MEMORIAL ON TRANSISTORS IEEE GLOBAL HISTORY NETWORK, THE TRANSISTOR AND PORTABLE ELECTRONICS. ALL ABOUT THE HISTORY OF TRANSISTORS AND INTEGRATED CIRCUITS. Download 69.83 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|
1 2