Elektronika va sxemotexnika

Adsorbsiya spektroskopiya. Ushbu metodning asosida elektromagnit 
nurlanishning har hil uchastkadagi spektrlarining yutilishi yotadi, bular: atomi, ioni
yoki analiz ostidagi buyumning molekulasi bo‘lishi mumkin. Yorug‘lik kvantini 
yutgan atom, ion yoki malekulaning energetic xolati oshadi.Odatda bunda tinch 
turgan holtdan energetik xolati yuqoriroq bo‘lgan xolatga o‘tkaziladi. Bunday 
elektromagnit o‘zgarishlar spektrda o‘z yutish polasasiga ega bo‘lgan zarralarni 
spektrda paydo bo‘lishiga olib keladi. Nurlanishni yutish jarayonida, qatlamlarida 
o‘tish jarayonida buyumning nurlanish intensivligi kamayib boradi. 
Yutilish absorbsiyasi har hil to‘lqin uzunlikdagi yorug‘lik intensivligini 
o‘zgarishini o‘lchovchi asbob spektrofotometr yordamida o‘lchanadi. Yorug‘lik 
intensivlidi va absorbsiya orasidagi bog‘liqlik quydagi tenglama keltirilgan
)
lg(
0
I
I
A

(7.1) 
A-yorug‘lik absorbsiyasi
I
0
-lirish yorug‘ligining intensivligi 
I-chiqish ishi.aralashgan aralashma absorbsiyasi Buger-lamberta-Bera qoidasiga 
bo‘ysunadi. 
 
Cl
A



(7.2) 
l-optik qatlamaning qalinligi 
C-eritmaning aralashmadagi konsentratsiyasi. 
ε(λ)-to‘lqin uzunligiga bog‘liq bo‘lgan yutish koyfitsenti. 

---

106 
106 
77-rasm.Yorug‘lik absorbsiyasining shematik ko‘rinishi. 
Absorbsiyaviy qo‟shilish spektri. A-(λ) kordinatali grafikda ko‘rish 
mumkin.Malekulalar turli to‘lqin uzunliklari (λ) bilan turlicha tasirlashadi yani 
tplqin uzunlikdagi nurlarni ko‘proq bazilarini kamroq yutadi, shuning uchun 
spektrlarda maksimumlar paydo bo‘ladi.Bo‘yalgan bog‘lanish ko‘rinadigan 
joylarda (400-700 nm), bir yoki bir nechta maksimumlar bo‘lishi mumkin (λ 
max).aralashmaning rangsiz ultrabinafsha (200-400 nm)spektr joylarida 
ultrabinafsha nurlari yutiladi.