Energetik sharoitlari

Haydalayotgan suvning surilishi - bir qatlamli ob’ektda 
aksariyat qatlamning o’tkazuvchanlik xususiyatining har hilligiga 
hamda neft va suv o’tasidagi qovushqoqlik farqiga bog’liq. Bunday 
sharoitda 

0
<3 bo’lgan holatda porshenli siqib chiqarish sodir 
bo’ladi, deyish mumkin. Albatta bu holat yuqori qamralganlikni 
ta’minlaydi, lekin baribir qatlam o’zgaruv-chanligining notekisligi unda 

---

143 
bir xil siqib chiqarish sharoitini ta’minlay olmaydi. Ma’lum
maydonlarda neftli zonalar suv ta’sirisiz qolib ketishi mumkin. 
Agar qovushqoqlik nisbati 3 dan ortiq bo’lsa qatlamning 
qalinligi bo’yicha notekisligi namoyon bo’ladi. Bunda suv yaxshiroq 
o’tkazuvchanlik xususiyatiga ega bo’lgan joylardan o’tib ketadi. 
Albatta bu ko’rsatkich unga farq kancha ko’p bo’lsa shuncha ko’proq 
bilinadi. Bunday hollarda quduqlarning suvsiz ishlash vaqti juda qisqa 
bo’ladi, aksincha neftning asosiy qismi suv bilan birgalikda chiqarib 
olinadi. 
CHegara ichi suv haydash usuli bilan neft chiqarilayotgan 
hollarda haydovchi quduqlarni suv-neft zonasi katta bo’lgan hollarda 
o’sha zonaga joylashtirilib, suv haydashni amalga oshiriladi. Bunda 
qamralganlik darajasi neftga shimilganlik qalinligining ko’rsatkichiga 
(katta-kichikligiga) bog’lik bo’ladi. Haydalayotgan suv neftli zonaga 
kirib, uni oluvchi quduqlar tubiga etkazishga xizmat qiladi. 
Bunday holda haydashning asosiy natijasi haydaladi-gan suv 
va olinadigan suyuqlik nisbatiga bog’lik bo’ladi. 
Bir qancha qatlamlarni bir qazib chiqarish ob’ektiga 
birlashtirilgan hollarda suvning siqib chiqarish natijasi har bir 
qatlamning 
filtratsion 
xususiyatiga 
bog’liqdir. 
Qatlalar-ning 
o’tkazuvchanlik xususiyatlari bir xil
bo’lib, undagi suv va neft 
qovushqoqligi nisbati 3 dan kam bo’lsa, bunday sharoitda bitta 
qatlamdagiga o’xshash holat yuz beradi. Samotlar III blokida B
8
qatlamini qazib chiqarish amalda kuzatilgan. Bunda ob’ekt 0,5-0,8 
mkm
2
o’tkazuvchanlikka va yopishqoqligi 

0
=2 ko’rsatkichga ega 
bo’lagan 2-3 qatlamchalardan tashkil topgan bulib, uyum haydovchi 
quduqlar qatori bilan bo’lingan va undan haydalgan suv deyarli bir hil 
tezlik bilan ularda harakat qilgan, natijada oluvchi quduqlar tubiga bir 
vaqtda etib kelgan. 
Agar o’tkazuvchanlik xususiyatlari har xil to’lgan qatlamchalar 
bir ob’ektga biriktirilganda, albatta haydalayot-gan suv avvalo ko’proq 
o’tkazuvchan qatlam bo’yicha harakatlanib ketadi va kamroq 
o’tkazuvchanlikka ega bo’lgan qatlamlarda suv-neft chizig’ining 
surilishi ortda qoladi. 

---

144 
SHuning uchun bir ob’ektga birlashtirayotgan vaqtda
qatlamlarning o’tkazuvchanlik xususiyatiga katta e’tibor berish 
kerakdir. 
Undan tashqari qatlamlarining uziluvchanlik xususiyat-lari 
mavjud bo’lganda ularda suv haydash ham o’ziga xos sharoitini 
boshidan kechiradi.