"Energetika (Issiqlik enеrgеtikasi)" bakalavr ta'lim yo’nalishi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS


TA'LIM VAZIRLIGI


QARSHI MUHANDISLIK IQTISODIYOT INSTITUTI

5310100 – "Energetika (Issiqlik enеrgеtikasi)" bakalavr ta'lim yo’nalishi

BITIRUV MALAKAVIY ISHI


Mavzu: Navoiy IESida BGQsini o’rnatganda iqtisodiy tejamkorlikni aniqlash

Rahbar:
(imzo)

Ishni bajaruvchi:

(imzo)

Samatova Sh.Y.

Tojiyev D.Sh.

"Himoyaga ruxsat etildi" "HimoyauchunDAKgayuborildi"

Kafеdra mudiri: Fakultеt dеkani:

A.G’. Komilov dots. A.I.Yusupov
(imzo) (imzo)


" " 2015yil " " 2015yil


QARSHI– 2015yil

QARSHI MUHANDISLIK IQTISODIYOT INSTITUTI

Enеrgеtika fakultеti

5310100 – " Energetika (Issiqlik enеrgеtikasi)" ta'lim yo’nalishi


"TASDIQLAYMAN"

Kafеdra mudiri

A.G’. Komilov
" " 201 yil Bitiruv malakaviy ishi bo’yicha

T O P SH I R I Q

Talaba ga

1. 
   Malakaviyishmavzusi
   

Institut rеktorining № buyrug’ibilan da tasdiqlangan

2. 
   Malakaviyishnitopshirishmuddati
   
3. 
   Malakaviyishuchunma'lumotlar
   

4. 
   Xisobiyizohqisminingmazmuni (ishlabchiqilishilozimbo’lgansavollarro’yxati)
   

5. 
   Chizmalarro’yxati (bajarilishishartbo’lganchizmavagrafiklar)
   

6. 
   Malakaviy ishnibajari lishi bo’yicha kalеndar grafik
   

Xaftalar soni	Malakaviy ish bo’limlari	Malakaviy Ishning hajmi, bеt	Umumiy Hajmga nisbatan, %	Bajaril- ganligi to’g’risida- gi, bеlgi	Izoh

Malakaviy ish rahbari
Topshiriq olingan kun
Talaba

MUNDARIJA

KIRISH……………………………………………………………………… 5

1. 
   ASOSIY QISM
   

1. 
   bob.Navoiy issiqlik elektr stansiyasi haqida umumiy ma’lumot…………… 8
   
   1. 
      Stansiya haqida umumiy ma’lumot 8
      
   2. 
      Asosiy va yordamchi jihozlarni tanlash 16
      

II-bob. Texnologik jarayondagi bug’ turbinali, bug’-gaz siklni energetik va iqtisodiy ko’rsatkichlar hisobi

1. 
   Bug’ turbinali sikl energetik resurslar sarfi hisobi…………………………. 21
   

2.2 Bug’ – gaz turbinali siklda ishlovchi blokning energetik ko’rsatkichlar 30 hisobi……………………………………………………………………….........

2. 
   MEHNAT MUHOFAZASI VA XAVFSIZLIK TEXNIKASI............. 50
   

III. ATROF-MUHIT MUHOFAZASI...................................................... 55
IV. IQTISODIY QISM.................................................................................. 61
XULOSA………………………………………………………………….. 65
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………… 66

KIRISH

O’zbekiston respublikasi issiqlik elektr stansiyalarida hozirgi kunda o’rnatilgan quvvat 12,3 mln kvt soatdan oshgan. ,,O’zbekenergo’’ Davlat aksionerlik kompaniyasi tasarrufidagi quvvatni 96% foizi IES ulushiga, 11,5% gidroelektr stansiyalar olish manbalari to’g’ri keladi. Energiyani asosiy ishlab chiqaruvchi issiqlik elektr stansiyalar ekalogik jihatdan yoqilg’i balansi hisobga olgan holda 85% gaz yoqilg’isida ishlaydi. Sirdaryo IES si quvvati 3000 mvt bu stansiyalarda barcha energiyalar mavjud va ularning quvvati 150 mvt dan 300 mvt gacha.Respublikamiz gidroenergetikasi bitta kaskoddan tashkil topgan. 28 ta gidroelektr stansiyani birlashtirgan. Shulardan Chorvoq GESi quvvati mvt va Xo’jakent – 165 mvt suv saqlash omborlari quvvati hosil qilish rostlash imkonini beradi. Qolgan gidroelektrostansiyalar o’tkinchi rejimida ishlaydi.

O’zbekiston respublikasida 2010 – yil dasturi bo’yicha energetik quvvatlarni qayta rekonstruksiya qilish va rivojlantirish rejasi mavjud.O’zbekiston respublikasi elektroenergetikani rivojlantirish yo’llarining 2015 – yildagi rejasi quyidagicha:
Respublikamizdagi energetik quvvatni saqlash va mustahkamlash energiya mustaqilligiga erishish imkonini beradi. Davlat aksionerlik kompaniyasi
,,O’zbekenergo’’ energetikani rivojlantirish bo’yicha uchta muhim yo’nalishni qattiq nazoratga olgan.

1. 
   Energetik obyektlarda eskirgan uskunalar va qurilmalarni stansiyalar bo’yicha o’rganib chiqish , yoqilg’i sarfini kamaytiruvchi, iqtisodiy tejamkorlikka ega bo’lgan zamonaviy texnalogiyalarni ta’minlash va o’rnatish orqali elektr energiya ishlab chiqarishni yo’lga qo’ydi.
   
2. 
   Elektr tarmoqlarini uzatish va qabul qilish qurilmalaridagi energiya yo’qotishlarini kamaytirish. Energiya magistral yo’nalishi va taqsimlash tarmoqlarida ishonchlilikni oshirish.
   
3. 
   Ekalogik jihatdan toza energiya iste’moli kam bo’lgan energo resurslarni tejovchi va qayta foydalanuvchi zamonaviy texnalogiyalar asosida enegiya oluvchi qurilmalarni qo’llashi, energiyani uzatishdagi isrofni oldini olish.
   

Realizatsiya qilish bo’yicha energetikani rivojlantirish maqsadida Navoiy issiqlik elektr stansiyasini modernizatsiya qilindi.Yaponiya kompaniyas o’z investitsiyasi bilan ligotali kredit ajratdi. Qiymati 24955mln, muddati 30 yil. Issiqlik energoloyiha tomonidan ishlab chiqarilgan va tasdiqlangan.Navoiy issiqlik elektr stansiyasini modernizatsiya qilish dasturi va loyihasi asosida ish olib borildi. 477,75 mvt li bug’ – gaz qurilmasini o’rnatish ishlari 2012yil tugallandi.Bosh pudratchi bo’lgan ASA guruhi tendir uchun taqdim etgan hujjat chiqib stansiya qurilishida qatnashdi.
Xalqaro konsalting komponiyasi loyiha ustida maslahat olib turish uchun SPOVER/CEPCD bilan shartnoma tuzdi. Hozirgi vaqtda Navoiy IES da stansiya fondi 13 million 750 ming so’mni tashlik etadi. Davlat ulushi 60%, mehnatkollektivi 1 %, investorlarga sotish ulushi 39%. Stansiyada 1960 kishi ishlaydi, 90 kishi adminstirativ boshqarish hodimlari, 264 muhandis texnik hodimlar, 1323-asosiy ishlab chiqarishda 283 nafar odam yordamchi ishlab chiqarish bo’limlari hodimlaridir.
Navoiy IES janubiy Qozog’iston va o’rta osiyo energetika tizimi va boshqa energetik yizim bilan bog’liq.Energo sistemaga yangilik tadbiq etish yani Talimarjon IESda qayta modernizatsiya va bug’ gaz turbinasini o’rnatish natijasida 28*10⁶ shartli yoqilg’i tejaldi. Bu esa 2 million aqsh dolloriga teng.
Hozirga vaqtda texnalogiyalari eskirgan stansiyalari qayta rekansturuksiya qilish uchun quydagi stansiyalar nazarda tutilgan. Toshkent IES (346 MVt), Muborak IEMi (106 MVt), TalimarjonIES (430 MVt), Toshkent IEM (270 MVt) gaz turbinalari o’rnatilishi ostida Yaponiya davlatining NEDO agentligi bilan muzokaralar olib borilmoqda.
IES larni qayta modernizatsiya va rekonstruksiya qilish natijasida 617 ming tonna shartli yoqilg’I iqtisod qilish nazarda tutilgan. 2010-yilda yoqilg’ini itisod qilish Gaz 85-71% kamaydi, ko’mir yoqilg’I istemoli 45-15,5%ga oshadi. Shunda gaz istemoli 15,2 milliard kub.m ko’mir-S, 4 million tonnaga yetadi.