Energetika va konchilik ishi

Razrezda ag‘darmalarni shakllantirish ishlari.

Qazib olish texnologiyasi, transport va ikkilamchi kaolin ag‘darmani xosil qilishning hozirgi holati. Angren razrezini ochish ishlari tashqi ag‘darma va obyekt, hamda balandlikka bog‘liq ravishda 3 ta transheya orqali amalga oshiriladi.

Ochish tranport tizimi - qoplama jinsni ichki va tashqi ag‘darmaga tashishdan iborat.
Qoplama jinlarning umumiy xajmining atiga 2 % gravitatsion transport tizimi orqali tashiladi. Bunda pog‘ona balandligi 10-15 m ni, ishchi maydonning minimal eni 40-50 m ni tashkil qiladi.
Ikkilamchi kaolin qoplama jins kabi qazib olinadi. Ikkilamchi kaolinni qazib olishda maydalash talab etiladi. Bunda EKG markali ekskavatorlardan foydalaniladi. Kon massasini burg‘ilashda 2SBSH-200 markali stanoklar ishlatiladi. Burg‘ilanadigan skvajinaning diametri 200 mm ni tashkil qiladi.
Pog‘onalarda qazish ishlarida EKG-4,6, EKG-4u, EKG-8i i EKG-12,5 ekskavatorlaridan foydalaniladi. Tashish vositasi sifatida temir yo‘l transporti qo‘llaniladi. Temir yo‘l transporti yordamida tashilayotgan qoplama jinslar xajmi umumiy xajmning 67 % ini tashkil qiladi.
Angren razrezining yuqori texnik- iqtisodiy ko‘rsatkichlaridan biri pog‘ona balandligi va kovjoy kengligini to‘g‘ri tanlanganligidir.
Pog‘ona balandligi quyidagi omillar bilan ifodalanadi: qo‘llanilayotgan ekskavatorning ko‘tsatgichlari va uning ishlash uslubi, kon jinsining fizik-mexanik xususiyatlari, qazib olinayotgan qatlamning qattiqligi va boshqalar. Yagona xavfsizlik qoidalarida pog‘onaning xafvsizlik balandligi belgilangan: pog‘ona balandigining chegaraviy qiymati: mexanik ekskavatorlar uchun yumshoq jinslarni qazishda - ekskavatorning maksimal qazish balandligi; qattiq jinslar uchun (qazish oldidan maydalash talab qilinadigan)- ekskavatorning maksimal qazish balandligidan 1.5 barobar balandlikkacha ortadi. Pog‘ona balandligi (qoida doirasida) razrezda ishchi pog‘onalar soni kamayishi hisobiga yuqori texnik - iqtisodiy ko‘rsatkichlarni ta’minlanadi.
Ichki ag‘darmaga tashilayotgan qoplama jinslar massasi kondan qazib olinayotgan umumiy ag‘darma jinslar massasining 23 % ini tashkil qiladi. Ichki ag‘darmaga tashilayotgan qoplama jinslarning 64 % i temiryo‘l, 36 % i avtomobil tranporti vositasida tashiladi. Avtomobil transporti sifatida yuk ko‘tarish qobilyati 40 va 75 tonna bo‘lgan BelAZ rusumdagi yuk mashinalaridan foydalaniladi.
Ag‘darmani tartiblashda EKG-8i va ESH-10/70 ekskavatorlari ishlatiladi. Ichki ag‘darma razrez maydonining sharqi va janubiy- sharqida joylashgan. Qoplama jinslarni qazib olish joyidan ichki ag‘darmagacha bo‘lgan masofa 3-5 km ni tashkil qiladi.