Environmental Consulting

Муҳаммад ал-Хоразмий (782-847)

Рисолаларидан бирида бундай деб ёзади:

"Билинг-ки, дарёнинг кўзлари ёшланса унинг бошига ғам, кулфат тушган бўлади. Одамлар, дарёдан меҳрингизни дариғ тутманглар".

Дунёнинг ёшли кўзлари деганда Муҳаммад ал-Хоразмий нималарни кўзда тутди экан?

Эҳтимол, у дарё сувининг ортиқча исроф бўлишини назарда тутгандир? Ваҳоланки, буюк бобомиз энг аввало дарё билан одамларнинг бир-бирини тушунишлари ва тил топишлари, ўзаро меҳр-муҳаббат қўйишларини назарда тутган

Табиатга бўлган мехр-мухаббат, адолат туйғуси Алишер Навоий (1441-1501) сиймосида алохида ўрин тутади

• А.Навоий раҳбарлигида ўнлаб каналлар қазилган, ҳовузлар, қудуқлар, сардобалар барпо қилинган. Шунингдек Навоий қарашларида сувни исроф қилиш – нонни исроф қилишдек гуноҳ эканлигини, ҳовуз, қудуқ, сардоба сувини тоза сақлаш ҳамма учун ҳам савоб, ҳам фарз эканлигини тушунтирилган.

• Чумолилар уйи ундан обод, ҳайвонлар кўнгли у билан шод. Каптарлар ундан маст бўлади, тўрғайлар ундан севинчга тўлади". Навоий "Хамса" сидаги 5 достонда ҳам табиатга, ҳайвонотга алоҳида тўхталган

Захириддин Мухаммад Бобурнинг (1483-1530)

VENUS
MARS

• "Бобурнома" унинг энг йирик асаридир. Асарда Бобурнинг кўрган-кечирганлари, юрган жойларининг табиати, бойлиги, одамлари, урф-одатлари, ҳайвоноти, ўсимликлари тасвирланган.
• Асар муҳим атамалар ва топонимик манбаларга бой. Унда эр, сув, ҳаво турли табиий ҳодисаларга тегишли халқ сўзлари кўплаб топилади.
• "Бобурнома" асари ўлкамиз тарихи, географияси, табиати, этнографияси, маданияти тўғрисидаги беқиёс манбадир.

XI боб. 50-модда. Фуқорлалар атроф табиий муҳитга эҳтиёткорна муносабатда бўлишга мажбурдирлар.

Хулоса қилиб айтганда, Ўзбек халқи тарихи ёш авлодларни табиат билан таништиришга доир бой ижодий меросга эга бўлиб, бу меросни ўрганиш, ҳаётга татбиқ этиш ҳамда келажак авлодларга етказиш шу куннинг энг муҳим вазифасидир.