Эргашходжаева Ш. Ж., Қосимова М. С., Юсупов М. А. Маркетинг тошкент 2021

Бозорга кириш
Бозорни ривожлантириш
янги	Товарни ишлаб чиқариш	Диверсификация

5.6-расм. И. Ансофф матрицаси

Қуйидаги 5.7 – расмда Портернинг беш рақобат кучлари келтирилмоқда.

5.7-расм. ПОРТЕРнинг беш рақобат кучлари
«Бостон консалтинг гуруҳи қолипи» орқали бозорда фойда олиш, корхона фаолият кўрсатадиган ҳудудлардан энг самарали стратегик хўжалик бўлимларини танлаш билан амалга оширилади. Бу қуйидагича ифодаланган.

Нисбий бозор улуши		Нисбий бозор улуши
		юқори	паст
	юқори	“Юлдузлар”	“Сўроқ белгиси”
	паст	“Соғин сигирлар”	“Итлар”

5.8-расм. BKG матрицаси

Биринчи ҳудуд - «юлдузлар» (катта талаб ва бозорда юқори улушга эришилган). Бу ҳудудни эъзозлаб, янада мустаҳкамлаш чоралари кўрилади. Бозордаги улушни сақлаш учун нархларни пасайтириш, реклама харажатларини кўпайтириш, маҳсулот турларини кўпайтириш ва бошқалар амалга оширилади.

Иккинчи ҳудуд - «соғин сигирлар» (паст талаб, аммо бозорда фирмани улуши юқори). Бу ҳудудга қаттиқ назорат ўрнатилади.
Учинчи ҳудуд - «қийин тарбияли болалар» (талаб юқори, аммо бозорда улуш кам). Бу ҳудуд имкониятларини ўрганиш ва «юлдузлар» ҳудуди даражасига кўтарилиши эҳтимоли борми ёки йўқми? Керак бўлса, ҳаракатни кўпайтириш зарур.
Тўртинчи ҳудуд - «итлар» (паст талаб ва бозорда кам улуш). Агар бундай ҳудудни эгаллаб туришга кескин сабаб бўлмаса, ундан қутулиш керак.
Маркетинг стратегиясида жаҳон амалиётида Генерал элеcтриc бизнес – портфел матрицасидан ҳам фойдаланилади. Бошқача айтганда, “Бозорнинг жалб этувчанлиги – рақобатли позиция” матрицаси ҳам деб юритилади. У қуйидаги кўринишга эга бўлади.

		Бизнес самарадорлиги
		Кучли	Ўртача	Кучсиз
Бозорнинг жалб этувчанлиги	юқори	Ҳимояланган позиция	Ишлаб чиқаришни кенгайтиришда инвестициялар	Ишлаб чиқаришни танланма кенгайтириш
	ўртача	Ишлаб чиқаришни танланма кенгайтириш	Танлаш, ёки даромадга мўлжалланган бошқариш	Чекланган кенгайиш, ёки “Ҳосилни йиғиб олиш”
	паст	Ҳимоя ва қайта мўлжални олиш	Даромадга мўлжал олиш, бошқариш	Тугатиш