Raul qonunlari
Raul qonunlari — eritma ustidagi erituvchining toʻyingan bugʻ bosimi bilan eritmaning tarkibi orasidagi bogʻlanishni ifodalovchi qonunlar. Raul eritma bugʻ bosimining sof erituvchi bugʻ bosimiga qaraganda past boʻlishidan foydalanib bir nechta mutsim qonunlar kashf etdi. Eritma bugʻ bosimining pasayishi sababli eritmaning muzlash temperaturasi sof erituvchining muzlash temperaturasidan past boʻladi, uning qaynash temperaturasi esa sof erituvchinikidan yuqori boʻladi. Bu kattalik erituvchining tegishlicha krioskopik yoki ebulioskopik konstantasi deb ataladi. Raul qonunlariiga asoslanib erituvchida erigan moddalarning mol. M. Aniqpanadi. Erituvchi muzlash temperaturasining pasayishiga karab mol.m.ni aniqlash usuli — krioskopik usul, qaynash temperaturasining kutarilishiga qarab aniqlash usuli esa ebulioskopik usul deb ataladi. Qonunlar 1882—88 yillarda f.m.raul tomonidan kashf etilgan.
F.raul 1887 yilda juda ko’p tajribalar o’tkazib, quyidagi qonunni ta‘rifladi: elektrolitmas moddalarning suyultirilgan eritmalarida o’zgarmas temperaturada bug’ bosimining pasayishi ma‘lum miqdordagi erituvchida erigan moddaning massasiga to’g’ri proportsional bo’lib, modda tabiatiga bog’liq emas. Bu qonun quyidagi formula bilan ifodalanadi: Bu yerda: р0 - toza erituvchi bug’ining bosimi; P – eritma bug’ining bosimi; n1 – erituvchining mol soni; Р0 – р – eritmada erituvchi bug’i bosimining pasayishi; = n2 – erigan moddaning mol qismi. - eritmada erituvchi bug’ bosimining nisbiy pasayishi; N2 – erigan moddaning mol soni; Bu ifodalardan foydalanib, raul qonuniga quyidagicha qisqa ta‘rif berish mumkin: erituvchi bug’i bosimining nisbiy pasayishi erigan moddaning molyar qismiga teng, ya‘ni Bu ifodalardan foydalanib, raul qonuniga quyidagicha qisqa ta‘rif berish mumkin: erituvchi bug’i bosimining nisbiy pasayishi erigan moddaning molyar qismiga teng, ya‘niraul eritmalar bug’ining bosimini o’lchash uchun torichelli naylardan foydalandi. Avval torichelli nayiga toza erituvchi solib, uning bug’ bosimi
Do'stlaringiz bilan baham: |
