Esse haqida tushuncha,Esse turlari

Esse haqida tushuncha ,Esse turlari Esse haqida tushuncha ,Esse turlari

• Adabiy esse – esse turlari ichidagi eng murakkabi hisoblanadi. U yozilishi maqsadiga ko’ra quyidagilarga bo’kinadi:
• -Tavsiflovchi esse
• -Muloxazali esse
• -Umumlashtiruvchi esse
• -Argumentli esse
• -Ijodiy esse

Esse turlari
Tavsiflovchi esse
Tavsiflovchi esseda
Asosiy etibor malum asar yuzasidan u yoki bu masalani tarif-tavsiflash, taxlil qilishga qaratiladi.
Muloxazali esse
Muloxaza tarzidagi esseda o’quvchi muallifning malum narsa yuzasidan chiqargan hukmiga, voqea tafsilotning bayonidagi,tutgan o’rniga, tasvir vositalariga o’z munosabatini bildirib yozadi.
Umumlashtiruvchi esse
Umumlashtiruvchi esse o’qituvchining ma’lum bir masalaning bir necha hil talqinini fikr elagidan o’tkazishi, uning u yoki bu jihatlarini o’zaro tasdiqlashi, shular orqali yechim chiqarishi va o’z xulosasini bildirishi bilan harakterlanadi.
Argumentli esse
Argumentli esseda o’quvchi esse boshidanoq o’z shaxsiy nuqtai nazardan fikrini bildiradi, uni qattit tarzda faqtlar orqali tasdiqlaydi.
Ijodiy esse
Ijodiy esseni o’quvchi asar yuzasidan olgan taasurotlaridan kelib chiqib yozadi. Bunda o’quvchi ma’lum qahramon haqida so’z yuritishi, vaziyatga tushishi, uning hatti hartakatlaridagi ojiz yoki kuchli jihatlar haqida fikr yurutishi mumkin.
Esse inshoning farqli tamonlari

• Esse-o ‘quvchining aniq mavzu yuzasidan shaxsiy fikr mulohazalari asosida yoziladigan ixcham ijodiy ish hisoblanadi.Uning o’zgachaligi mavzuda ko ‘tarilayotgan muammoga faqt va dalillarni o’rinli keltirish orqali o’z munosabatini bildiradi.
• . INSHO– o’quvchining o’zbek adabiyoti fanidan olgan nazariy bilimlarini o’z fikri va dunyoqarashi bilan bog’lab yozadigan ijodiy mexnati .Bunda o’quvchidan o’qilganbadiy asarni chuqur o’ylashi,taxlil qilishi,so’ng baadiy til bilan ta’sirli ifodalashi talab etiladi.

Esse va inshoning farqli tamonlari
Esse erkin kampoizitsiya asosida ko ‘riladigan tuzilishi jihatdan ixcham nasriy asar bo’lib,badiiy – publisistik janirning bir turi.Esse muayyan bir reja asosida yozilmaydi.
Insho –tuzilishi jihatdan hajmi keng , fan bo’yicha egallangan nazariy bilimlar asosida yoziladigan ijodiy ish .Insho uchun reja tuzilgan va epigraf yoziladi.
Esse yozishda quyidagi tartiblarga rioya qilinadi

• • Shaxsiy munosabatni bildirilishi
• • Tezis-kalit so’zini to’gri aniqlash
• • faqtli dalillar (argumentlar)
• • nazariyaga asoslanish
• • atamalarni o ‘z o ‘rnida qo’llash
• • sitatalar keltirish
• • turli xil ko’zqarashlarni misolga keltirish
• • mantiqiy qonuniyatni saqlanishi
• • taqqoslash va xulosalash usullaridan foydalanish
• •savodlilik(uslubiy,imlo,tinish belgilari)
• • yumor,(o ‘tkir xajm)
• • foydalanilgan ilmiy fanlarga jadvallar

Xulosa
Xulosa-mavzu bo’yicha chiqariladigan yakuniy jumlalar bo’lib ,unda yangi fikr-muloxazalar bildirilmaydi,balki dalillar suyangan xolda yakun chiqarilib,uni yechish yo ‘llarini ko ‘rsatiladi.
Essening yakuniy qismida asosiy qismida berilgan muammoning yechimi tasdiqlandi va mazmunning mohiyati ochiladi,yani «Esse boshida ko’tarilgan masala bo’yicha nima deyishi mumki?»degan savolga aniq va tushunarli javob tarzida yozilishi kerak.
Xulosa qismida quyidagi kirish so’zlardan foydalaniladi:men shunday xulosaga keldimki..,qisqasi,asosiy fikrim shuki..,xulosa qilib aytganda ..va boshqalar.
E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT.