F. I. Xaydarov, N. I. Xalelova umumiy psixologiya

Periferik reseptorlarda joylashgan maxsus tanachalar nima deb nomlanadi? A) Puchchini.B) Afferent.V) Eshitish nervi. G) Uch tannoqli nerv.D) Teri yuzasida eshitish nervi

29.Inson qaysi sezgi turidan mahrum bo’lsa, u uyqu bolatiga shung’iydi?
A) Teri tuyush sezgilaridan.B) Axborotlar shoxobchasidan.V) Ko’rish, eshitishdan.
G) Hid bilishdan. D) Hid bilish va teri tuyushdan.
30.Sezgilarning nospesifik shakliga ko’ra terining foto sezgilarini, ranglarni nozik jilolarini ajratish qanday ruyobga cbiqadi?
A) Bosh miyadan chiquvchi.B) Teri tuyush orqali segmentar qism orqali.
V) Ko’rish orqali. G) Qo’l uchlari bilan sezish orqali.D) Teri tuyush orqali segmentar qism orqali, qo’l uchlari bilan sezish orqali.
Nazorat savollari

1. 
   Sezgi tushunchasining mazmunini izohlang?
   
2. 
   Sezgilaming nerv fiziologik asoslari nimalar bilan belgilanadi?
   
3. 
   Sezgi qanday asosga ko’ra klasifikasiya qilingan?
   
4. 
   Sezgilaming turlarini sanang?
   
5. 
   Sezgi sohasidagi qonuniyatlami izohlang?
   
6. 
   Psixologiya fanida sezgi nazariy alarming mohiyatini izohlang?
   

Mustaqil ishlash uchun tavsiya etilayotgan adabiyotlar

1. 
   Гамезо M.B, Домагаенко И.А Атлас по психология М; «Просвещение» 1986 г
   

149

2. 
   Гиппенрейтер Ю.Б Введение в общую психологию: Курс лекций:
   

Учебное пособие для вузов -М.; ЧеРо 1997

3. 
   Davletshin M.G Umumiy psixologiya Т-2002 у
   
4. 
   Джемс В. Психология.- М., 1991
   
5. 
   Запорожец А. В. Избранные психологические труды: В 2-х т. Т.
   

Психическое развитие ребенка / Под ред. В. В. Давыдова, В. П. Зинченко.

• 
  М.: Педагогика, 1986.
  

6. 
   Karimova V.M. Psixologiya Т-2002 у
   
7. 
   Крылова A. JI, Функциональная организация слуховой системы: Учебное
   

пособие. — М.: Изд-во МГУ, 1985.

8. 
   Лурия. А.Р. Ощущения и восприятие.- М.: Изд-во Мгу 1975
   
9. 
   Маклаков А.Г Общая психология М.; “Питер” 2003
   
10. 
    Немов Р. С. Психология: Учебник для студ. высш. пед. учеб. заведений: В
    

3-х кн. Кн. 1: Общие основы психологии. — 2-е изд. — М.: Владос 1998

11. 
    Общая психология: Курс лекций / Сост. Е. И. Рогов. — М.: Владос, 1995.
    
12. 
    Psixologiya qisqacha izohli lug’at Т-1998 у
    
13. 
    Рубинштейн С Л. Основы общей психологии.-СПб.: «Питер» 1999
    
14. 
    Turg’unov Q. Psixologiya terminlarining ruscha-o’zbekcha izohli lug’ati T;
    

"O’qituvchi" nashriyoti 1975 у

15. 
    Umumiy psixologiya (A.V.PetTovskiy tahriri ostida) T; "O’qituvchi" 1992 у
    
16. 
    G’oziev E.G’. Umumiy psixologiya 1-2 kitob Т-2002 у
    

П1 BOB. IDROK.
Idrok haqida tushuncha.
Idrok sezgilarga nisbatan murakkab va mazmundor psixik jarayon bo’lib, barcha ruhiy holatlar, xususiyatlar, xossalar va inson ongining yaxlit mazmuni egallangan bilimlar, tajribalar, ko’nikmalar bir davming o’zida namoyon bo’ladi, aks ettirishda ishtirok etadi.
Idrok sezgiga nisbatan bir muncha murakkabroq. to’laroq aks ettirish jarayoni bo’lib, sezgi a'zolarimizga ta'sir etib turgan narsa va hoaisalami butun belgi hamda xususiyatlari bilan butunligicha, ya'ni yaxlit 3ks ettirishdan iboratdir. Masalan, olmani ko’rgan paytimizda uning shakli, rangi, ta'mi, hidi va navi bilan birgalikda bir butun narsa tarzida idrok etamiz. Demak, idrok qilish jarayonida deyarli barcha sezgilarimiz qatnashadi.
Shuning uchun ham idrok sezgiga nisbatan ancha murakkab aks ettirish jarayonidir.
Shaxs tevarak-atrofdagi narsa va hodisalaming faqat ayrim xossalarini ongda aks ettirib qolmaydi, balki ulaming barcha xossalarini birgalikda bir butun holda ham aks ettiradi.
Psixologik adbiyotiarda idrok tushunchasiga turlicha ta'riflar uchraydi. Jumladan M.Vohidovning "Psixologiya" darsligida idrok deb sezgi a'zolarimizga ta'sir etayotgan narsa va hodisalami yaxlit holicha aks ettirishga aytiladi, deb keltiriladi.
V.Karimovaning "Psixologiya" o’quv qo’llanmasida idrok bu bilishimizning shunday shakliki, u borliqdagi ko’plab xilma-xil predmet va hodisalar orasida bizga