F. I. Xaydarov n. I. Xalilova umumiy psixologiya

2)muayyan matematik ko’nikma va malakalarni odatdagidan kichikroq yoshda o’zlashtirish qobiliyati;
3)matematikani o’zlashtirish sohasida tez siljib borish;
4)matematik taraqqiyot va yutuqlarning yuqori darajasi.
Mamlakatimiz psixologi M.G.Davletshin texnikaviy qobiliyat ustida tadqiqot ishlari olib borgan yetakchi mutaxassis hisoblanadi. Muallif texnikaviy qobiliyat deganda shaxsning individual psixik xususiyatlaridan tuzilgan shunday o’ziga xos birikmalarni tushunadiki, u shaxsning texnikaviy faoliyatga yaroqlilik darajasini va u bilan muvaffaqiyatli ravishda shug’ullana olishini aniqlaydi.
M.G.Davletshin ham an'anaviy yo’ldan borib, texnikaviy qobiliyatlarni ikkita o’sha nomdagi tipga ajratadi hamda yetakchi tayanch xususiyatlarini o’zgarishsiz qoldiradi. Lekin boshqalardan farqli o’laroq, bunda yetakchi xususiyatlar rivojlangan texnikaviy fikrlash va fazoviy tasavvurdan iboratdir. Uning talqinicha, texnikaviy iste'dodli shaxs bo’lish uchun unda a) amaliy jihatdan
fahmli; b) texnik moslamalarni tahlil qila olish qobiliyati; v) narsalarni montaj qilib qismlardan butun hosil qila olish qobiliyati bo’lishi shart.
M.G.Davletshin texnikaviy iste'dod ko’rsatkichlarini an'anaviy baholashni tan olgan holda (ko’z bilan chamalash, fazoviy tasavvur, texnikaviy tahlil, konstruksiyalash qobiliyati) o’zining original yondashuvini ishlab chiqqan. Texnikaviy qobiliyat darajasini tashxis qilish uchun tekshirishlarda ishlab chiqilgan eksperimental masalalarning to’qqizta seriyasidan foydalanadi.
Keyingi yillar ichida o’zbekiston psixologiyasida ham qobiliyat va iste'dod masalalari bo’yicha bir qancha psixologlar ish olib bormoqdalar. Bu sohada B.R.Qodirov, B.S.Sodiqov, E.G’.G’oziev, V.A.Tokareva, Z.Nishonovalarning tadqiqot ishlari ma'lum bo’lib, qobiliyat, iste'dod tushunchalariga o’z ta'riflarini berganlar.
B.R.Qodirovning fikricha: "Ma'lum bir faoliyatga qiziqmay turib qobiliyat haqida gapirib bo’lmaydi. Va o’z navbatida har qanday qobiliyatli bola hali iste'dodli degani emas. Ko’p qirrali va rivojlangan qobiliyatlar iste'dodli bola shaxsining moddiy asosini tashkil etadi, xolos. Aksincha, iste'dodli bola qobiliyatsiz bo’lishi mumkin emas. Bu fikrlardan ko’rinib turibdiki, iste'dodli bola sof fikrli, har xil qobiliyatga va umuman aqliy rivojlanishga tayyor turgan hozirjavob, nodir shaxsiy xususiyatlarga to’la boladir.