Fakultet: stomatologiya kafedra: Ichki kasalliklar mustaqil ish tayyorladi: Raximova. A qabul qildi: Begaliyeva. R gipertoniya kasalligi reja

FAKULTET: STOMATOLOGIYA Kafedra: Ichki kasalliklar MUSTAQIL ISH Tayyorladi:Raximova.A Qabul qildi:Begaliyeva.R GIPERTONIYA KASALLIGI

Reja:

• 1.1.Arterial gipertenziya
• 2.2.Gipertoniya.

T A R I F I Sistolik bosimning 140 mm. sim.ust., diastolik bosimning 90 mm.sim. ust. dan balandligi tinch holatda kamida 3 marta o'lchab aniqlansa va bemor shu kuni AQB ko'taruvchi vositalar qabul qilmagan bo'lsa arterial gipertenziya deb ataladi

Arterial gipertenziya bo’linadi:

• Birlamchi (essentsial yoki idiopatik) AG (gipertoniya kasalligi).
• Ikkilamchi (simptomatik) AG .

ХAVF OMILLARI

1. Nasliy moyillik. 2. Gipodinamiya. 3. Semizlik. 4. Osh tuzini ortiqcha istemol qilish. 5. Kaltsiy va magniy etishmasligi. 6. Alkogol istemol qilish. 7. Giperlipidemiya. 8. Chekish. 9. Yosh.

PATOGENEZI

• Neyrogen kontseptsiya
• Simpato-adrenal tizim faollashuvi
• Renin-angiotenzin-aldosteron tizimi faollashuvi
• Mineralkortikoidlar roli
• Bo'lmachalar natriyuretik omili
• Hujayralar membranasi orqali kationlar transporti buzilishi
• Buyrak ekskretor funktsiyasi buzilishi
• Semizlik va giperinsulinemiya
• Endoteliy disfunktsiyasi

Arterial gipertenziya rivojlanish mexanizmi

Simpatik faollikning oshishi

Buyraklar

Buyrakda qon aylanishining susayishi

Angiotenzinogen

Renin

Angiotenzin I

Angiotenzin hosil qiluvchi ferment

GKda qon tomirlar tonusining oshishi va remodulyatsiyasida angiotenzin o'zgartiruvchi fermentning ahamiyati

KLINIKASI SHIKOYATLARI

• Bosh og'rig'i
• Bosh aylanishi
• Хotira susayishi
• Boshda shovqin
• Ko'zlar oldida «dog'lar» uchishi va ko'rishning boshqa turli buzilishi
• Yurak sohasi og'rig'i
• Hansirash
• Tez charchash
• Tushkun kayfiyat

KLINIKASI ANAMNESTIK MALUMOTLAR

• Oilaviy anamnez
• Lipid almashinuvi buzilishi
• AG davomiyligi
• Dori vositalarini qabul qilishi
• Yondosh kasalliklarining mavjudligi
• Ikkilamchi AG simptomlarini aniqlash
• Hayot tarzini baholash

KLINIKASI FIZIKAL TEKSHIRUV

• Bemorning holati
• Semizlik – ayniqsa abdominal semizlik
• Oyoqlar shishi
• Teri rangi
• Nevrologik simptomlar

YURAK SOHASI KO'RIGI, PALPATSIYASI VA PERKUSSIYASI

• I bosqich – o'zgarishlarsiz
• II – III bosqich – cho'qqi turtkisining kuchayishi va chapga siljishi, yurak nisbiy chegarasining chapga siljishi, qon tomirlari tutamining kengayishi

YURAK AUSKULTATSIYASI

• I ton kuchsiz yoki «soqov»
• Aorta ustida II ton aktsenti
• Aortada funktsional shovqin aniqlanadi
• Mitral qopqoqlarning nisbiy etishmovchiligida – cho'qqida sistolik shovqin I ton susayishi bilan eshitiladi va bu qo'ltiqosti sohaga o'tkaziladi

ARTERIAL PULS

• Arterial puls to'liq, taranglashgan, katta
• Ko'pincha taхikardiya va aritmiyalar aniqlanadi.

Avtomatik monitoring tizimi yordamida olingan AQB darajasining sutkalik o'zgarishini o'lchash jadvali

Elektrokardiografiya

Elektrokardiografiya

chap qorincha gipertrofiyasi

Rentgenografiya

I daraja — chap qorincha orqa konturi umurtqa chekkasigacha boradi;

II daraja — orqa kontur umurtqa soyasiga usma-ust tushadi;

III daraja — orqa kontur umurtqa soyasi bilan to'liq kesishadi

Asoratlari

• Gipertoniya krizlari
• Miya qon aylanishining buzilishlari
• Miokard infarkti
• Nefroskleroz (birlamchi buyrak bujmayishi)
• Yurak etishmovchiligi
• Aorta anevrizmi

DAVOLASHNING ASOSIY TAMOYILLARI

• AQBni optimal darajada ushlash
• Nishon a’zolarini himoyalash
• Risk omillarini bartaraf qilish

Dorilarsiz davolash

- Ortiqcha vaznni kamaytirish. - Giperlipidemiya korrektsiyasi. - Osh tuzini meyorlash. - Alkogol istemol qilmaslik. - Chekmaslik. - Jismoniy faollikni oshirish.

ANTIGIPERTENZIV DORI VOSITALARI

β-adrenoblokatorlar

Noselektiv	Propranalol Nadolol
Selektiv	Atenolol Bisoprolol Metoprolol

Kaltsiy antagonistlari

Digidropiridinlar	Nifedipin Amlodipin Isradipin
Fenilalkilaminlar	Verapamil
Benzodiazepinlar	Diltiazem

Angiotenzin II retseptorlari blokatorlari

Bifeniltetrazollar	Lazortan Irbesartan
Nonbifeniltetrazollar	Eprosartan
Nogeterotsiklik blakatorlar	Valsartan

Foydalanilgan adabiyotlar 1.Gadaev."ichki kasalliklar propedevtikasi " Sayt:aim.uz.