Fakulteti “menejment va marketing” kafedrasi

Ma'lumotlardan foydalanish: Ma'lumotlar bazasiga joylangan hujjatlardan foydalanish, ulardan ma'lumot olish va ulardan foydalanish imkonini ta'minlaydi. Bu, ma'lumotlar tizimida ma'lumotlarni qidirish, ularni o'qish, o'zgartirish va ularni ishlatish imkonini beradi.

7-rasm
ACID ma'lumotlar bazasi ma'lumotlarini himoya qiladi
Ma'lumotlar bazasini yaratishning ASID modeli ma'lumotlar bazasi nazariyasining eng eski va eng muhim tushunchalaridan biridir. Har bir ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimining erishish uchun harakat qilishlari kerak bo'lgan to'rtta maqsadni belgilaydi: atomiklik, izchillik, izolyatsiya va chidamlilik. Ushbu to'rtta maqsadga erisha olmaydigan aloqa bazasi ishonchli hisoblanmaydi. Ushbu xususiyatlarga ega bo'lgan ma'lumotlar bazasi ACID-muvofiq hisoblanadi.
Integratsiya va almashuv: Ma'lumotlar bazasi, boshqa tizimlar, dasturlar yoki xizmatlar bilan integratsiya qilinish imkonini ta'minlaydi. Bu integratsiya, ma'lumotlarni boshqa tizimlar bilan almashish, ulardan foydalanish va ularni qidirish imkonini beradi.
Integratsiya va almashuv, turli tizimlar, platformalar yoki xizmatlar orasidagi ma'lumotlar almashishini ta'minlash uchun tashqi tizimlar bilan o'zaro bog'lanishni ifodalaydi. Bu, turli tizimlar o'rtasidagi ma'lumot almashish, ulardan foydalanish va ma'lumotlarni bir-biriga o'tkazish imkonini beradi.
Integratsiya va almashuvning muhim turlari:
API (Application Programming Interface) integratsiyasi: Tarmoq xizmatlarini yoki platformalarini birlashtirishning eng keng tarqalgan usullaridan biri API-lar orqali almashishdir. API, tarmoq orqali tizimlar o'rtasida ma'lumot almashish va ulardan foydalanishni tashkil etadi.
Data ETL (Extract, Transform, Load) integratsiyasi: Bu usul, ma'lumotlarni ajratib olish, ularni o'zgartirish va ma'lumotlar bazasiga (bazalarga) joylash va ulardan foydalanish jarayonini ta'minlashda ishlatiladi. Ma'lumotlarni ajratib olish, ularni o'zgartirish va so'ngra kerakli shaklda saqlash uchun tayyorlashni o'z ichiga oladi.
Web Servislar va Middleware: Web servislar, tarmoq tizimlarini integratsiya qilishda ishlatiladi. Bu, tizimlar o'rtasidagi almashuvni ta'minlash uchun serverlarning va tarmoqlar o'rtasidagi bog'lanish imkonini beradi.
Event-Driven integratsiya: Bu usulda, tizimlar bir-biriga amalga oshish haqidagi hodisalar (events) orqali almashishni bajaradi. Bir tizimdagi amalga oshirilgan har qanday o'zgartirish, boshqa tizimga xabar yuborishi orqali almashuvni amalga oshiradi.
Cloud-Based integratsiya xizmatlari: Bulut xizmatlar, bir nechta tizimlar o'rtasidagi integratsiyani muvaffaqiyatli bajarishda yordam beradi. Bu xizmatlar, foydalanuvchilar uchun almashuv imkonini berish, tarmoq tizimlarini bog'lash va ma'lumotlarni almashishda qulaylik yaratadi.
Integratsiya va almashuv, tarmoq tizimlarini, dasturlash interfeyslarini (API), tarmoq protokollarini, web servislarini va boshqa tizimlararo kommunikatsiya vositalarini qo'llab-quvvatlaydi. Ular, turli tizimlar va platformalar o'rtasidagi ma'lumotlar almashishini qulaylashtiradi va o'zaro bog'lanishni samarali o'rganishni ta'minlaydi.