Falsafa 3-joriy nazorat topshirig’i ahmadjonov elbek 651– 22 gr 11-мавзу. Мулоҳаза. Хулоса чиқариш режа

Э.нинг ижтимоий хусусиятларини Бентам ишлаб чиққан. Алоҳида индивиднинг барча эзгу фаолияти қанчалик кўп кишиларни бахтли қилиши даражаси билан аҳамият касб этади. Социал э.нинг моҳияти жамиятдаги барча кишилар бахтига интилиш билан изоҳланади. Давлат ва унинг барча институтлари, уларнинг тадбирлари ва қонунлари мана шу буюк мақсад йўлидаги восита, холос. Ижтимоий э. охир–оқибат, утилитаризмга олиб келади.

2. 
   Ахлоқнинг пайдо бўлишига оид диний, илмий қарашлар таснифи.
   

Илм дунёсидаги, хар қандай илмнинг тарихисиз назарияси бўлмайди, деган хикмат, айниқcа, ахлоқшуносликка таалуқли. Зеро ахлоқшунослик тарихи ахлоқий тафаккурнинр вужудга келиши хамда унинг тараққиёти қонунларини ўрганади, маънавий мероснинг улкан, қисми бўлмиш ахлоқий таълимотлар, хикматлар, пандларни замонавий жамият хаётига тадбиқ этиш ва тарғиб қилиш йўлларни таҳлил этади. Гарчанд хар бир ахлоқий копсепсия маълум бир мутафаккир мулохазалари ва фаолиятининг меваси бўлса-да, у, мохиятан, муайян тарихий давр талабларидан келиб чиқади. Айни пайтда, тўрли одоб ва этикет қонун-қоидаларини ўз ичига оладиган ахлоқий тарғибот муаммолари, ахлоқий панд-ўгитлар ва меъёрлар талабларни бажариш, ахлокий бошқариш сохасига киради хамда ахлоқшуносликнинг одатда “амалий ахлоқ” деб аталадиган қисмини ташкил этади. Амалий ахлоқнинг дастлабки намуналари бундан уч ярим мигн йил аввал дунёдаги биринчи ёзув бўлмиш мих хатда гилтахталарга ёзилган мақол ва маталлардир. Сомир (Шумер) алқовларида (гимнларида) деярли барча бош маъбудлар эзгулик, адолат, ҳақиқат ва яхшилик тарафдорлари бўлганлари учун хам мадх зтилади. Чунончи, ёш маъбуди Уту ахлоқий меъёрларнинг бажарилишини махсус кузатиб тўрган, маъбуда Нанше эса, баъзи матнларда ҳақиқат адолат ва шафқта хомийси сифатида тасвирланади. Лекин, айни пайтда, маъбудлар томонидан. ўрнатилран. “Ме” деб аталран қонунлар рўйхатидан олам ҳаракатини тартибга солиш, унинр тўхтовсиз ва уйғун бўлишини таминлаш мақсадида юқоридаги ахлоқий фазилатлар билан бирраликда – “ёлғон”, ”нифоқ”, “гина”, “кудупат”, “қўрқув” тушунчалари хам ўрин олган. Шунингдек сомирийларнинг мақол ва маталлари, хикмат-иборалари ҳам диққатга сазовор, уларнинг кўпчилири умуминсоний хикматлар даражасига кўтарилган ва Шарқда бир оз бошқачароқ шаклда хозир қўлланилади. Бундан ташқари, тўрли ахлоқий муаммолар эса “Гилгамеш” эпоси достонларида кўтарилган.