Фалсафа асос doc


Inkorni inkor (taraqqiyotda vorislik va davomiylik)


Download 1.03 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/77
Sana02.01.2022
Hajmi1.03 Mb.
#191655
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   77
Bog'liq
falsafa asoslari

Inkorni inkor (taraqqiyotda vorislik va davomiylik).
 
Taraqqiyotda vorislik va davomiylik inkorni inkor etish yo„li bilan amalga oshiriladi. 
Borliqning  hamma  sohasida  doimo  eski,  umri  tugayotgan  narsa  va  hodisalarning  vujudga 
kelish  jarayoni  sodir  bo„lib  turadi.  Bundagi  eskining  yangi  bilan  almashishi  Inkor  deb  ataladigan 
inkor  atamasini  falsafaga  Xegel  kiritgan.  Uning  fikricha  inkor  g„oyaning,  fikrning  rivojlanish 
bosqichidir. 
Dialektika inkor kundalik ongda ishlatiladigan tushunchadan farq qilib, onkor qilish to„g„ridan 
-  to„g„ri  “yo„q”  demak  emas,  yoki  narsa  mavjud  emas,  deb  e‟lon  qilmoq  yoki  uni  har  qanday  usul 
bilan yo„qotib tashlamoq emas. 
Inkorni  dialektik  tushunish  yangining  eski  bilan  oddiy  almashuvi  bo„lmasdan,  balki  yangi 
eskining bag„rida vujudga kelib, undagi sog„lom tomon-lardan foydalanib qaror topishini tan olishdir. 
“Ichki inkor” taraqqiyotning harakatlantiruvchi kuchidir, deb qayd etadi nemis faylasufi Xegel. 
Dialektik inkor bir paytda sodir bo„ladigan yemirilish bilan yaralishni, narsa va hodisalarning 
yo„qolishi va paydo bo„lishini bog„lib, ilgarilab rivojlanish holatini ifodalaydi. 
Dialektik  inkorning  muhim  ichki  jihati  mavjud.  Birinchidan,  eskining  o„rniga  yangining 
kelishi tabiiy tarixiy jarayon bo„lganligi uchun taraqqiyot-ning muhim sharti hisoblanadi, ikkinchisi, 
u yangini eski bilan vorisiy bog„liq ekanligini ham ifodalaydi. 
Inkorni inkor deb atalishining sababi moddiy olamdagi narsa va hodisalarning doimiy ravishda 
o„zgarib, bir holatdan ikkinchi holatga o„tib borishi va oqibatda rivojlanish uzluksiz ekanligidan kelib 


51 
 
chiqadi. Demak, har bir narsa va hodisaning o„zgarishi va rivojlanishi hamisha ikki va undan ko„proq 
inkor etilish bilan amalga 
oshiriladi.  Inkorni  inkor  ana  shu  inkorning  sodir  bo„lishi  bilan  rivojlanishning  davom  etishini 
ifodalaydi. Dialektik inkorga ko„ra taraqqiyotning spiralsimon harakteri o„ziga xos xusu-siyatlarga 
inkorda  narsa  va  hodisalar  o„zgarmasdan  qolmasligi,  ikkinchidan  yemirilayotgan  narsa  (inkor 
etilayotgan)  bilan  paydo  bo„layotgan  narsa  o„rta-sidagi  bog„liqlikning  mavjudligi,  uchinchidan 
inkor etilayotgan narsa oldingi erishilgan yutuqlarni saqlab qolish imkoniyatiga ega. Inkorni inkor 
natija-sida taraqqiyotning oddiylikdan murakkablikka, pastdan yuqoriga borishligi qonuni protses 
ekanligini ochib beradi. 
Demak dialektikaning qonunlari taraqqiyotning mohiyatini ochib beradi. 
 
 
 
 


52 
 
 

Download 1.03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   77




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling