интровертив
экстровертив
инсоннинг онг, жон,
руҳият,
инстинктлар, нуқсонлар,
фазилатлар каби
муҳим ху-
сусиятларини таҳлил
этиб, уни «ичдан»
тушуниш, англаб
етишни назарда
тутади
инсонга назар ташлаш,
унинг моҳиятини таҳлил
қилиш гўёки «сиртдан»
амалга ошириладики, бу-
нинг натижасида диққат
марказидан унинг ижти-
моий ва табиий моҳияти
ўрин олади; тегишли мўл-
жалларга мувофиқ инсон-
нинг Худо, космос, универ-
сум ва шу кабилар билан
алоқаси таҳлил қилинади.
ШАРҚ ФАЛСАФАСИДА
ИНСОН
Қадимги Шарқ, хусусан Хитой
фалсафий тизимлари
социоцентрик концепциялар
ҚАДИМГИ ҲИНД ФАЛСАФАСИ
антропоцентризм
МАСАЛАН:
Буддизмда нирванага эришиш инсон барча ниятларининг пиро-
вард мақсади деб эълон қилинади. Нирвана жоннинг шундай бир
ҳолатики, бунда ҳар қандай майллар йўқолади ва ички уйғунлик
юзага келади, мутлақо эркинлик ва ташқи дунёга қарам эмаслик
туйғуси пайдо бўлади.
ТЕОЦЕНТРИЗМ КОНЦЕПЦИЯСИ
Бу концепцияга мувофиқ ҳамма нарсани Худо белгилайди. Христианликнинг
моҳиятини акс эттирувчи турли креационистик назарияларга кўра бутун дунё,
шу жумладан жонли дунё (ўсимликлар, ҳайвонлар, инсон) дарҳол ва ўзининг
мукаммал кўринишида яратилган. Инжилнинг дунё олти кунда яратилгани
ҳақидаги ривоятига асосланган бу нуқтаи назар европаликлар тафаккурида
Дарвиннинг эволюцион назарияси пайдо бўлгунича, яъни XIX асрнинг ўрта-
ларига қадар ҳукм сурди. Христианлар дунёсида диндор одамлар орасида
у бугунги кунда ҳам амал қилмоқда.
Теоцентризм нуқтаи назаридан инсоннинг
моҳиятини англаб етиш,
МАСАЛАН:
Қадимги юнон файла-
суфлари ёки кейинги
Do'stlaringiz bilan baham: |
