Fan: biologiya

V. Baholash Faol qatnashgan faol qatnashgan o’quvchilar baholanadi. 
VI. Uyga vazifa berish. O`tilgan mavzuni konspektlab, o`qib kelish. 
O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: __________ _______________________________ 
SANA: __________ SINF 10
____
FAN: BIOLOGIYA 
26-MAVZU: O‘ZGARUVCHANLIKNING UMUMIY QONUNIYATLARI 
Darsning maqsadi:
 
1. 
Ta’limiy:
O‘zgaruvchanlikning umumiy qonuniyatlari
xaqida o’quvchilarga bilimlar berish
2. Tarbiyaviy: 
Mavzuga oid bilimlar asosida o’quvchilarga tarbiyaviy tushunchalar berish va 
vatanparvarlik ruhida tarbiyalash
3. Rivojlantiruvchi: 
tranzitsiya, transversiya, deletsiya, duplikatsiya, inversiya, 
Translokatsiya xaqida o’quvchilar bilimini rivojlantirish. 
Fanga oid kompetensiyalar: 
Biologik ob’ekt, hodisa, jarayonlarni tushunish, tanish, izohlash kompetentsiyasi.
Kommunikativ kompetentsiya — ijtimoiy vaziyatlarda ona tilida hamda birorta xorijiy tildao’zaro 
muloqotga kirish aolishni, muloqotda muomala madaniyatiga amal qilishni, ijtimoiy moslashuvchanlikni, 
hamkorlikda jamoada samarali ishlay olish layoqatlarini shakllantirishni nazarda tutadi. 
Uslubi:______________
Ko’rgazmali qurollar: «Biologiya» darsligi, «Biologiya fanidan o’quv uslubiy qo’llanma»Fanga oid 
ko’rgazmali qurollar va rasmlar
, doska bo’r, daftar. 
Darsning borishi: 
Tashkiliy qism: O’qituvchining salomlashishi, jurnalga yo’qlama qilishi,sinf o’quvchilarini darsga jalb 
qilib, ishchi muhitini yaratish. 
Uy vazifasining bayoni:______________________________________________________________ 
__________________________________________________________________________________ 
Yangi mavzuning bayoni:
O‘zgaruvchanlik tufayli organizmda yangi belgi va xususiyatlar paydo 
bo‘ladi. O‘zgaruvchanlik irsiy va irsiy bo‘lmagan o‘zgaruvchanlikka ajratiladi. Irsiy bo‘lmagan 
o‘zgaruvchanlik fenotipik o‘zgaruvchanlik deb ham ataladi. Fenotipik o‘zgaruvchanlikning ikki turi 
mavjud: modifi katsion va ontogenetik o‘zgaruvchanlik. Ontogenetik o‘zgaruvchanlik – bu ontogenez 
jarayonida genlarning diff erensial faolligi natijasida yuzaga chiqadigan, muhit ta’siriga 

---

www.sadikov.uz @sadikov_uz
Mazkur dars ishlanmalar to’plamidan faqat namuna sifatida foydalansa bo’ladi!
bog‘liq bo‘lmagan o‘zgaruvchanlikdir. Modifi katsion o‘zgaruvchanlik esa tashqi muhit omillari ta’sirida 
fenotipda namoyon bo‘ladigan o‘zgaruvchanlikdir. Irsiy o‘zgaruvchanlik genotipning o‘zgarishi 
natijasida sodir bo‘lganligi uchun genotipik o‘zgaruvchanlik ham deyiladi. Genotipik o‘zgaruvchanlik 
turlariga kombinativ o‘zgaruvchanlik, mutatsion o‘zgaruvchanlik kiradi. Kombinativ o‘zgaruvchanlik 
meyoz jarayonida gomologik xromosomalarning o‘zaro chalkashuvi, meyozining anafaza bosqichida ota-
ona xromosomalarining qutblarga tasodifi y ravishda tarqalishi va urug‘lanish jarayonida ota-ona 
gametalarining tasodifi y kombinatsiylashuvi natijasidir.