Fan: Mashinali O’qitishga kirish

Amallar bajarilish ketma-ketligi 
2 + 3 * 4 ifodada qaysi amal birinchi bajariladi: qo'shishmi yoki ko'paytirish? 
Matematika fanida ko'paytirish birinchi bajarilishi ko'rsatilgan. Demak, 
ko'paytirish operatori qo'shish operatoriga qaraganda katta prioritetga(muhimlik 
darajasiga) ega. Amaliyotda esa amallarni qavslar bilan aniq ajratish tavsiya 
etiladi. Bu dastur kodini oson o'qishga yordam beradi. 
Hisoblash tartibini o'zgartirish 
Ifodalarni o'qishni osonlashtirish uchun qavslarni ishlatish mumkin. Misol uchun,
2 + (3 * 4) ni tushunish oson operatorlar prioriteni bilish lozim bo'lgan 2 + 3 * 4 
ifodadan ko'ra. Qavslarni o'ylab ishlatish kerak. Ortiqcha qavslarni ishlatishdan 
saqlaning. Misol uchun: (2 + (3 * 4)). 

---

Qavslarni ishlatishni ya'na bir afzalligi hisoblash tartibini o'zgartirish imkonini 
beradi. Misol uchun, qo'shish amalini ko'paytirish amalidan birinchi bajarish 
kerak bo'lsa, quyidagicha yozish mumkin: 
(2 + 3) * 4. 
Assotsiativlilik (Ассоциативность) 
Operatorlar hisoblashni asosan chapdan o'ngga amalga oshirishadi. Bu bir xil 
prioritetga ega bo'lgan operatorlar chapdan o'ngga tartibda amallarni bajarishadi. 
Misol uchun, 2 + 3 + 4 ifodasi (2 + 3) + 4 shaklida hisoblanadi. 
Ba'zi operatorlar misol uchun o'zlashtirish operatori o'ngdan chapga qarab 
amallarni bajaradi. Misol uchun: a = b = c ifodasi a = (b = c) shaklida qaraladi. 
Ifodalar 
Misol (turtburchak.py fayl ko'rinishida saqlang): 
buyi = 5 
eni = 2 
yuza = buyi * eni 
print('Yuza', yuza) 
print('Perimetr', 2 * (buyi + eni)) 
Natija: 
$ python turtburchak.py 
Yuza 10 
Perimetr 14 
Bu qanday ishlaydi: 
To'g'ri to'rtburchakning bo'yi va eni buyi va eni o'zgaruvchilarida saqlanadi. Biz 
ulardan ifodalarda to'g'ri to'rturchakning yuzi va perimetrini (tomonlari 
uzunliklarining yig'indisini) hisoblashda foydalanamiz. 
buyi * eni ifodaning natijaviy qiymatini yuza o'zgaruvchisida saqlanadi va print 
funksiyasi yordamida ekranga chiqariladi. 

---

Ikkinchi holda to'g'ridan-to'g'ri 2 * (buyi + eni) ifodaning qiymatini print 
funksiyasiga beramiz. 
Yana shunga e'tibor beringki, Python natijani "chiroyli" shaklda ekranga 
chiqaradi. Biz "Yuza" bilan yuza o'zgaruvchisi orasiga "probel" (bo'sh joy) 
qo'ymagan bo'lsak ham, Python biz uchun uni o'zi hisobga olib ketadi va "probel" 
qo'yadi. Bu Pythonning dasturchilar uchun yengilliklar berishiga misol bo'la 
oladi. 
 
 
 
 
 
Xulosa: 
Mashinali o'qitish uchun matematika ko'pincha e'tiborga olinmaydigan yoki 
noto'g'ri nuqtai nazardan qaraladigan muhim jihatdir. Ushbu ma’ruzada biz 
Mashinali o'qitish uchun zarur bo'lgan matematikaning asosiy yo’nalishlari 
hamda farqlarini muhokama qildik. Shuningdek, ushbu sohada matematikaning 
qayerga va nima uchun kerakligini bilib oldik. Va Phyton dasturlash tilida 
matemetik operator va operatsiyalarni ko’rib chiqdik.