Fan va texnalogiyalar universitetyi


Download 57.26 Kb.
bet4/4
Sana18.06.2023
Hajmi57.26 Kb.
#1575262
1   2   3   4
Bog'liq
Fe\'lning zamon shakllarining

fe'l kayfiyati

Ko`rsatkich maylidagi fe`llar sodir bo`lgan, bo`layotgan yoki haqiqatda sodir bo`ladigan ish-harakatni bildiradi: gapirdim, gapiraman, gapiraman.


In shartli kayfiyat ma'lum sharoitlarda istalgan yoki mumkin bo'lgan harakatlarni bildiradi. Ular fe'lning boshlang'ich shakli negizidan -l qo'shimchasi va (b) ning zarrasi yordamida yasaladi, ular fe'ldan oldin, undan keyin bo'lishi mumkin yoki boshqa so'zlar bilan fe'ldan ajratiladi: yozmoq. .
Buyruq maylidagi fe'llar ish-harakatga turtki, buyruq, iltimosni ifodalaydi: qil, yoz.
Indikativ kayfiyatda nomukammal fe'llar 3 ta zamonga ega: hozirgi, o'tmish va kelajak. Barkamol fe'llar - 2: o'tmish va kelajak.
Hozirgi zamondagi fe'llar so'zlash vaqtida sodir bo'layotgan ish-harakatni, shuningdek, doimiy va uzoq muddatli harakatni bildiradi: Men xat yozyapman.
Fe’lning o‘tgan zamon shakli bo‘lishsizlik o‘zasidan -l qo‘shimchasi bilan yoki qo‘shimchasisiz yasaladi: sotib oldim, olib ketdim. Demak, harakat nutq vaqtidan oldin sodir bo‘lgan.
Kelasi zamon sodda yoki murakkab bo'lishi mumkin. Kelajak sodda shakli - mukammal fe'llar (yoz), kelasi kompleksning shakli - nomukammal fe'llar. Ular T dan iborat! so‘zlar: bo‘lmoq va bo‘lishsizlik fe’lidan kelgan kelajak sodda: yozaman.
Hozirgi va kelasi zamonda fe'llar shaxslar (gapiraman, gapiraman, gapiraman) va sonlarga (gapiraman, gapiraman) ko'ra o'zgaradi.
Bosh qahramonsiz bajarilgan ish-harakatni bildiruvchi fe’llar shaxssiz deyiladi: qotib qoldi, qorong‘i tushdi. Shaxs fe'llari shaxssiz ma'noda ishlatilishi mumkin: A fine rain is falling. - Ko'chada damlamayapti.
O'tgan zamon fe'llari son (bo'yalgan, bo'yalgan) va jins (chizilgan, bo'yalgan) bo'yicha o'zgaradi. Fe'lning jinsi oxiri bilan belgilanadi (m. R. -
nol tugaydigan: yozgan; yaxshi. r.---------- a: yozgan; o'rtada
jins ------- o: g'ichirlangan).
Fe'l ona tilimizda eng ko'p qo'llaniladigan birlikdir. U badiiy, ilmiy, publitsistik uslubda, soʻzlashuv va adabiy janrlarda yozilgan matnlarda uchraydi.
Ushbu maqolada siz savollarga javob topasiz: "Fe'l qanday xarakterlanadi?", "Bu nimani anglatadi?"
Download 57.26 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling