Fan: Yonuvchi surkov- materiallari ximmotologiyasi. Amaliy mashg’uloti №2 mavzu: Sirt tarangligini hisoblash

Fan: Yonuvchi surkov- materiallari ximmotologiyasi. Amaliy mashg’uloti № 2 MAVZU:Sirt tarangligini hisoblash .

O’qituvchi: G’aybullayeva A.F.

Sirt tarangligi- dinamik va statik usullarda aniqlanadi. Dinamik usullarda  sirtlar orasidagi chegara hosil bo‘layotgan onda aniqlansa, statik usullarda  sirtlararo chegarada muvozanat holat qaror topganda aniqlanadi.

• Sirt tarangligi- dinamik va statik usullarda aniqlanadi. Dinamik usullarda  sirtlar orasidagi chegara hosil bo‘layotgan onda aniqlansa, statik usullarda  sirtlararo chegarada muvozanat holat qaror topganda aniqlanadi.
• Sirt taranglik — ikki xil faza (jism) lar chegaralanish sirtining termodinamik tavsifi. Suyuklikning hajmi oʻzgarmagan holda qaytar izotermik sharoitda uning sirtini bir birlikka oshirish uchun sarflangan ish bilan ifodalanadi. Bu kattalik J/m2 yoki N/m larda oʻlchanadi.

Gaz pufakchalari hosil bo'lishining eng yuqori bosim usuli

• Gaz pufakchalari hosil bo'lishining eng yuqori bosim usuli
• Bu usul eng qulay, ko'p qirrali va to'g'ri bo'lib, uning pozitsiyasiga asoslanadi: suyuqlikka botgan kapillyardan havo pufakchasini ajratish uchun zarur bo'lgan eng yuqori bosim (p) ushbu suyuqlikning sirt tarangligiga () proportsionaldir р = к, bu erda к qandaydir doimiydir.
• Tekshirilayotgan suyuqlikning sirt tarangligi (Х) nisbiy tarzda aniqlanadi: gaz pufakchasining toza suvdagi (р0) va tekshirilayotgan suyuqlikdagi (рХ)eng katta bosimi topiladi. Sirt tarangligini hisoblash gaz pufakchasining suvga (h0) va o'rganilayotgan suyuqlikka (hх) otilishi paytida manometrik suyuqlikning balandliklari farqini o'lchash yo'li bilan amalga oshiriladi:

= =

• = =
• Bu erda: - ma'lum bir haroratda topilgan suvning sirt tarangligi.

•  

Stalagmometrik usul (tomchilarni hisoblash usuli)

• Stalagmometrik usul (tomchilarni hisoblash usuli)
• Usul juda oddiy. Sirt tarangligini aniqlash stalagmometrdan ma'lum hajmdagi suyuqlik oqib chiqayotganda hosil bo'lgan tomchilarni hisoblash yo'li bilan amalga oshiriladi va quyidagi holatga asoslanadi: suyuqlik stalagmometr kapillyaridan oqib chiqayotganda, hosil bo'lgan tomchining og'irligi ( P) tomchining ajralish momentida tomchini ushlab turishga intiluvchi kuchga (F ) teng.
• Tomchini ushlab turishga intiluvchi kuch kapillyardan oqib chiqayotgan suyuqlikning sirt tarangligiga () mutanosibdir:
• F=2 • R• ,
•  Bu erda: R - kapillyarning radiusi.

•  

Olingan tomchining og'irligi tenglama bo'yicha tomchilar soniga bog'liq:

• Olingan tomchining og'irligi tenglama bo'yicha tomchilar soniga bog'liq:

P=

• Bu yerda: p - suyuqlikning zichligi, g - 9,81 m/s2 ga teng erkin tushish tezlanishi, V - stalagmometrning hajmi, n - tomchilar soni. V • p stalagmometrdagi suyuqlikning massasi bo‘lgani uchun V • p • g stalagmometrdagi suyuqlikning og‘irligidir.
• Keyin:

2 • R• =

• Demak, suyuqlikning sirt tarangligi quyidagilarga teng bo'ladi:
• Har bir stalagmometr uchun qiymat suyuqlikning zichligi alohida tajribadan aniqlanadi.

•  

1-masala.Agar gaz pufakchasining eng yuqori bosimi quyidagi usuli bilan olingan bo'lsa: suvga tushganda qabariq bosimi 11,82*102 N/м2, anilinda esa 7,12*102 N/м2. Suvning sirt tarangligi 72,55*10-3 N/m. Anilinning sirt tarangligini hisoblang.

• 1-masala.Agar gaz pufakchasining eng yuqori bosimi quyidagi usuli bilan olingan bo'lsa: suvga tushganda qabariq bosimi 11,82*102 N/м2, anilinda esa 7,12*102 N/м2. Suvning sirt tarangligi 72,55*10-3 N/m. Anilinning sirt tarangligini hisoblang.
• = =72,55*10-3 *= 43,7*10-3 Н/м.

•  

2-masala.Agar qabariq suvga tushganda bosimi 12,3*102 N/m2, kislota eritmasiga esa 10,1*102 N/m2 bo‘lsa, yog’ kislota eritmasining sirt tarangligini Rebinder usuli yordamida hisoblang. Suvning sirt tarangligi 72,75*10-3 N/m.

• 2-masala.Agar qabariq suvga tushganda bosimi 12,3*102 N/m2, kislota eritmasiga esa 10,1*102 N/m2 bo‘lsa, yog’ kislota eritmasining sirt tarangligini Rebinder usuli yordamida hisoblang. Suvning sirt tarangligi 72,75*10-3 N/m.

2–masala: Suvning 17 ° C da sirt tarangligini tomchilash usuli yordamida aniqlaqlang: Bunda kapillyar diametri 5,03 mm va 8 tomchi suvning hajmi 0,941 ml,suvning zichligi 0,999 g/ml.ni tashkil etadi.

• 2–masala: Suvning 17 ° C da sirt tarangligini tomchilash usuli yordamida aniqlaqlang: Bunda kapillyar diametri 5,03 mm va 8 tomchi suvning hajmi 0,941 ml,suvning zichligi 0,999 g/ml.ni tashkil etadi.
• Yechim:
• Tenglama bo'yicha tomchilarni hisoblash usuli bilan sirt tarangligini hisoblaylik:
• = = 0,0729 кг/с2

•