Fanidan mustaqil ishi mavzu: «Iqtisodiy tahlilning oddiy-an`anaviy usullari» Bajardi

Turdosh korxonalar ma’lumotlari

Tahlilning dastlabki bosqichida birinchi navbatda taqqoslash usulidan foydalaniladi. Taqqoslash usulining mohiyati bir toifadagi ob’ektlarni ular o‘rtasidagi o‘xshashlik va farqlarni, o‘sish yoki kamayishini aniqlash maqsadida solishtirishdir.

Taqqoslash usuli yordamida iqtisodiy voqea-hodisalarning umumiy va xususiy jihatlari, ob’ektlardagi o‘zgarishlar, ularning rivojlanish tendentsiyalari, ya’ni yo‘nalishlari o‘rganiladi.

Taqqoslash usulidan foydalanishning asosiy sharti — ko‘rsatkichlarning taqqoslanuvchanligini ta’minlashdir, chunki faqat bir turdagi miqdorlarnigina taqqoslash mumkin.

Ko‘rsatkichlarning taqqoslanuvchan bo‘lmasligiga turli sabablar bo‘lishi mumkin: narxlarning, mahsulot hajmining turlicha bo‘lishi, mahsulot dagi tarkibiy o‘zgarishlar, turlicha sifat, ko‘rsatkichlarning turli usullar bilan hisoblanishi, turli kalendar davrlarning o‘rganilish

Balans usuli buxgalteriya hisobi, statistika va rejalashtirishda keng qo'llaniladi. U korxonalarning iqtisodiy faoliyatini tahlil qilishda ham qo'llaniladi (qat'iy funktsional bog'liqlik mavjud). Sanoat korxonalarida, masalan, ushbu usuldan foydalangan holda (boshqalar bilan bir qatorda) ish vaqtidan foydalanish (jami ish vaqti), mashinasozlik va ishlab chiqarish uskunalari (ishlab chiqarish quvvati), xom ashyo, yarim tayyor mahsulotlar harakati, tayyor mahsulot va moliyaviy ahvol.

Korxonaning to'lov qobiliyatini aniqlash uchun to'lov vositalarini majburiyatlar bilan bog'laydigan to'lov balansidan foydalaniladi. Yordamchi sifatida u dastlabki ma'lumotlar va analitik hisoblarni tekshirish uchun ishlatiladi

Guruhlash- o'rganilayotgan ob'ektlar to'plamining massasini tegishli belgilarga ko'ra sifat jihatidan bir hil guruhlarga bo'lish. U muayyan iqtisodiy hodisalarni ularning oʻzaro bogʻliqligi va oʻzaro bogʻliqligida oʻrganishga, eng muhim omillarning taʼsirini ochib berishga, ushbu hodisa va jarayonlarga xos boʻlgan muayyan qonuniyat va tendentsiyalarni ochib berishga imkon beradi. Guruhlash hodisa va jarayonlarning ma'lum bir tasnifini, shuningdek ularni belgilovchi sabab va omillarni nazarda tutadi.