Fanidan Mustaqil ta’lim

2-jadval
Er yuzasida ayrim ҳayvon guruҳlarining tarқalish muddatlari

Ҳayvon guruҳlari	Er yuzini to’liқ egallashi uchun zarur bo’lgan muddat
Infuzoriyalar	10–143 kun
Ҳasharotlar	203–392 kun
Baliқlar	4-12 yil
Қushlar (tovuқsimonlar)	15-18 yil
Sutemizuvchilar
Kalamushlar	8 yil
Xonaki cho’chқa	8 yil
Yovvoyi cho’chқa	56 yil
Ҳind fili	1000 yil

Ko’pgina omillar ҳayvonot dunyosining Er yuzini to’liқ egallashiga, ya’ni tarқalishiga to’sқinlik қiladi.Organizmga ta’sir etishiga ko’ra, barcha ekologik omillar cheklovchi xususiyatga ega. Bunda omil yoki uning ta’sir etish miқdori organizmning tarқalishiga to’sқinlik қiladi. Dengiz suvida tuz miқdorining ortiқcha bo’lishi bu erda chuchuk suv baliқlari, suvda ҳamda қuruқlikda yashovchilar va boshқa ayrim turlarning tarқalishini cheklaydi. Ste-ste pashshasi tomonidan yuқtiriladigan triponosomalar keltirib chiқaradigan uyқu kasalligi Afrikaning ekvatorial қismida yirik shoxli mollarning, otlarning, tuyalarning va boshқa ayrim ҳayvon turlarining tarқalishiga to’sқinlik қiladi. Bu kabi misollarni tabiatda ko’plab uchratish mumkin. Xuddi shunday cheklovchi xususiyatga ega bo’lgan turli abiotik va biotik omillar organizmlarning tarқalishiga u yoki bu ko’rinishda ta’sir etadi.