Faoliyati ta’sirida shakllanadi, ammo tabiiy xususiyatlarini saqlab qoladi va tabiat qonunlariga bo‘ysunadi


Download 16.83 Kb.
Sana06.06.2020
Hajmi16.83 Kb.
#115641
Bog'liq
Ландшафтларнинг таркиб топиши


JAVOBLAR

Landshaft nemischa so’z bolib joy degan ma’noni bildiradi.Hozirgi payt langshaft tushunchasi keng va tor ma’noda ishlatiladi.Keng ma’noda landshaft deganda tabiiy hududiy kompleks tushuniladi.Mn:tayga zonasi,botqoq,tundra va boshqalar.Tor ma’noda landshaft yer yuzidagi tabiiy chegaralari bilan ajralib turuvchi joydir. Landshaft hududiy yaxlitligi vujudga kelishiga kora bir butunligi,geografik tuzulishi,relyefi,iqlimi,tuproqlari,osimlik va hayvonot dunyosining bir xilligi bilan ajralib turadigan tabiiy hududiy kompleksdir.Masalan Qizilqumdagi qumli gilli,taqirli,sho’rxokli landshaftlar,tog’lardagiyaylov,o’rmon,vodiy landshaftlari shular jumlasidandir.Landshaftlar tabiiy va antropogen landshaftlarga bolinadi.

Tabiiy landshaft – faqat tabiiy omillar ta’sirida shakllangan yoki shakllanayotgan landshaftdir.Unga inson faoliyati ta’sir etmagan bo’ladi.Masalan Chotqol biosfera qo’riqxonasidagi archazorlar shular jumlasiga kiradi.

Antropogen landshafti — tabiiy va antropogen omillar ta’sirida shakllangan va shakllanayotgan landshaftdir. Bunga inson faoliyat-ta’sirida vujudga kelgan landshaftlar kiradi.Tabiatning  barcha 

 komponentlari  va  landshaftlar  u  yoki  bu darajada  inson  ta’sirida bo‘ladi.  Fan-texnika  inqilobi

sharoitida insonning tabiatga ta’siri tobora kuchaymoqda. Mazkur landshaftlar  insonning  xo‘jalik  

faoliyati  ta’sirida  shakllanadi,  ammo  tabiiy xususiyatlarini saqlab qoladi va tabiat qonunlariga bo‘ysunadi

Antropogen  landshaftlar  quyidagi  turlarga  bo‘linadi:  qishloq xo‘jalik  yoki  agrolandshaftlar  (ekinzorlar,  

bog‘lar yaylovlar);  suv yoki gidrogen landshaftlar(kanallar, hovuzlar, suv omborlari); shahar  yoki  seliteb  

landshaftlar  (shaharlar,  qishloqlar);  sanoat  landshaftlar  (zavodlar,  shaxtalar,  chiqindilar  uyumlari, 

 aerodromlar,yo’llar Landshaftlar joy maydon va fatsiyadan tuzilgan hisoblanadi.
2.Tuproq ekologiyasi   tuproq,  uni  xossalari;  tuproq  morfologiyasi,  tuproqni  granulometrik,  minerologik  va kimyoviy  tarkibi,  tuproqni  eritma si,  tuproqni  ishlash  xossalari,  kislotali  va  ishqorli  xususiyati, tup-roqdagi oksidlanish,qaytarilish jarayonlari, tuproqni radioaktivligi, tuproqni issiqlik xossalari; fizik-mexanik

xususiyati; tuproqni hosildorligi; tuproqni  hosil  bo’lishi; Tuproqni hosil  qiluvchi omillari  va  tuproq minta

qalari;  tuproqni hosil  bo’lishida  Biologic modda  almashinuvini  ahamiyati;tuproq  hosil  bo’lish  rejimi;

tuproqni hosil bo’lishida biologik modda almashinuvini ahamiyati;tuproqni hosil bo’lish rejimi; tuproqni

hosil bo’lishida moddalar balansi; tuproqni hosil bo’lishjarayonini energetik balansi;tuproqni  turlari

tuproqni  kelib  chiqishi  va  sistemaktikasi,  nomenklaturasi va taksonomeriyasi;  

Tuproq ekologiyasi va landshaft biologiya, geologiya, geografiya), fundamental (matematika, fizika, ximiya), har xil amaliy fanlar dehqonchilik, o'simlikshunoslik, agrokimyo, o'rmonchilik, meliorasiya, уег tuzish, injenerlik qurilishi, qishloq xo'jaligi biogeokimyo, biogeosenologiya, geobotanika, umumiy landshaftshunoslik уа landshaftlar geokimyosi, tuproq mikrobiologiyasi уа tuproq zoologiyasi, gruntshunoslik, ekologiya уа biosfera haqidagi ta'limot ning shakllanishi уа rivojlanishi tuproqshunoslik fanlari bilan bogliq.

Tuproq ekologiyasi organish usullari genetik usuli, morfologik usul, qiyosiy - geografik usul, qiyosiy - tarixiy usul modellashtirish usuli, tuргоq monolitlar usuli, tuргоq rejim kuzatishlari usuli ,tuproqli so'rim usuli, ekspedision va stasionar usullari ,biogeosenotik (ekologik) usul.


3.Agroekologiyaning maqsadi bu qishloq xojaligi va u bilan bogliq bolgan tabiiy muhitda barqaror sifatli biologic maxsulotlar ishlab chiqarishga agroekosistemalarning tabiiy bioenergetik potensialidan foydalanish agrar sektorning tabiiy boyliklar bazasini muhofaza qilish uni tiklash kopaytirish ekologik toza maxsulot olish choralarini yoritish va atrof muhit sofligini saqlash uning ifloslanishining oldini olishdan iboratdir.

Agroekologiyaning asosiy vazifasi tiriklik tuproq siz bolmasligini inobatga holda qishloq xojaligidagi yerlarning hamma ijobiy xususiyatlari va undagi xayotiy jarayonlarni eko nuqtayi nazardan tiklash va yaxshilash uning unumdorligini va qishloq xojaligidan olinadigan hosilning zararsizligini taminlash tuproqni bioekologik faolligini oshirish natijasida qishloq xojalik ekinlarini suv,ozuqa va gaz rejimlari uchun yaxshi eko optimal sharoit yaratish yoli bn yuqori eko toza hosil olishga erishishdan iborat, bu yol bn kelajak avlodga toza va unumdor yerlar qoldirishdir



Tuproq ekologiyasi vazifasi biosferada уапа eng muhim yazifani bajaradi. U jaxon okeani singari, planetamizni tozaloychi (purifikator) muhitdir. Ko'pchilik organik уа organik - mineral birikmalar parchalanishi tuproqda tugallanadi. Tuproq xo'jalik уа yashash faoliyatining turli xildagi chiqindilarini qabul qiluychidir. Tuproqda hayot kechiruychi organizmlarning juda zichligi tufayli barcha tirik organizmlar chiqindilarining parchalanishi sodir bo'ladi. Tuproqning tozaloychi qobiliyati ba'zi shaharlarda kanalizasiyalar уа sanoatlardan chiqqan suYlami tozalashda foydalaniladi. Sug'oriladigan maxsus dalalar bагро etilib, ularga oqoya suvlar to'planadi уа tuproqda biologik tozalanish samarali o'tadi.

Agro eko vazifasi qishloq xojaligidagi yerlarning hamma ijobiy xususiyatlari va undagi xayotiy jarayonlarni eko nuqtayi nazardan tiklash va yaxshilash ,uning unumdorligini va qishloq xojaligidan olinadigan hosining zararsizligini taminlash tuproqni bioekologik faolligini oshirish , qishloq xojalik ekinlarni suv ozuqa va gaz rejimlar uchun yaxshi eko optimal sharoit yaratish yoli bn yuqori va ekologik toza hosil olishga erishishdan iborat bu yol kelajak avlodga unumdor yerlar qoldirishga zamin boladi.
Download 16.83 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling