Farg’ona davlat universiteti harbiy ta’lim fakulteti 2- kusr 22. 124-guruh kursanti ismoilov iqboljonning harbiy tapagrafiya fanidan tayorlagan taqdimoti

№12 DG KOMANDIRINING ISHCHI XARITASI

• №12 DG KOMANDIRINING ISHCHI XARITASI
•  
• BOSHLANDI:
• TUGADI:
• 12 DG KOMANDIRI
• LETENANT
• 100 m

AHMEDOV 30mm O‘LCHAM 1 : 50 000

Varaqlar soni	Sarlavxa xarflarning balandligi, sm
6 ta gacha 6-10 10-20 20-30 30 dan ko‘p	2 3 4 5 7

Joyning chizmasini (sxemasini) va oddiy jangovar grafik xujjatlarni tuzish.

• Joyning chizmasini (sxemasini) va oddiy jangovar grafik xujjatlarni tuzish.
• Joyning chizmasini (sxemasini) tuzish. Joyning sxemasi – bu yaqinlashgan o‘xshashlik bilan tegishli maxalliy jismlar, shuningdek relg‘efni aloxida elementlari tushirilgan chizma. CHizmada (sxemada) maxalliy jismlar topografik shartli belgilar, balandliklar va chuqurliklar – bir nechta tutashgan yotiq chiziqlar, tizmalar va pastlik erlar esa – shu relg‘ef shakllari tuzulishini ko‘rsatuvchi yotiq chiziq bo‘laklari bilan tasvilanadi. Bunda ishni tezlashtirish maqsadida ayrim maxalliy jismlar shartli belgilari tuzulishi soddalashtiriladi.

Ko‘z chamalab tasvirlash usulida joyning sxemasini tuzish.

• Ko‘z chamalab tasvirlash usulida joyning sxemasini tuzish.
• Ko‘z chamalab tasvirlash uchun kompas, uzun chizg‘ich, qalam, o‘chirg‘ich va qattiq karton yoki faneraga yopishtirilgan toza qog‘oz varag‘i bo‘lishi kerak. Ayrim xollarda tasvirlanishni tez o‘tkazish kerak bo‘lsa va bunda unchalik sinchkovlik talab qilinmasa, u faqat qog‘oz va qalam yordamida bajarilishi mumkin. Joyning chizmalarini tuzishda qo‘llaniladigan ko‘z chamalab tasvirlashni ayrim usullarini ko‘rib chiqamiz.

O‘lchagan qadamlar masofasini tushirish qulayligi va tezligi uchun qadamlar o‘lchamini tayyorlash kerak. Bunday o‘lcham aloxida qog‘ozda yoki tasvir o‘tkazilayotgan varaqda tuziladi. Qadamlar o‘lchami quyidagicha tuziladi. Aytaylik tasvirlash 1:10000 o‘lchamida olib borilyapti, yahni chizmadagi 1 sm joydagi 100 m ga to‘g‘ri keladi. Tasvirlovchining bir juft qadam o‘lchami 1,5 m. Demak, 100 juft qadam joyda 150 m ga yoki chizmada 1,5 sm ga teng. To‘g‘ri chiziqda 1,5 sm bo‘lagi uch, to‘rt yoki undan ko‘p marta olinadi. CHapdan ikkinchi bo‘lak qarshisiga 0 raqami, qolgan bo‘laklar qarshisiga esa – 100, 200, 300, va xokozo raqamlar yozib qo‘yiladi. CHap chetdagi (birinchi) bo‘lak qarshisiga 100 juft qadam deb yozib qo‘yiladi. SHunday qilib, xar bir katta bo‘lagi 100 juft qadamga to‘g‘ri keladigan qadamlar o‘lchami olinadi.

• O‘lchagan qadamlar masofasini tushirish qulayligi va tezligi uchun qadamlar o‘lchamini tayyorlash kerak. Bunday o‘lcham aloxida qog‘ozda yoki tasvir o‘tkazilayotgan varaqda tuziladi. Qadamlar o‘lchami quyidagicha tuziladi. Aytaylik tasvirlash 1:10000 o‘lchamida olib borilyapti, yahni chizmadagi 1 sm joydagi 100 m ga to‘g‘ri keladi. Tasvirlovchining bir juft qadam o‘lchami 1,5 m. Demak, 100 juft qadam joyda 150 m ga yoki chizmada 1,5 sm ga teng. To‘g‘ri chiziqda 1,5 sm bo‘lagi uch, to‘rt yoki undan ko‘p marta olinadi. CHapdan ikkinchi bo‘lak qarshisiga 0 raqami, qolgan bo‘laklar qarshisiga esa – 100, 200, 300, va xokozo raqamlar yozib qo‘yiladi. CHap chetdagi (birinchi) bo‘lak qarshisiga 100 juft qadam deb yozib qo‘yiladi. SHunday qilib, xar bir katta bo‘lagi 100 juft qadamga to‘g‘ri keladigan qadamlar o‘lchami olinadi.