Farg’оna davlat universiteti harbiy ta’lim fakulteti

Cho‘l joylar.
Qumlar, bahzida esa siyrak uchraydigan toshlar va tuproq erlardan iborat tekislik yoki past-balandliklardan iborat joylar cho‘llar deyiladi. Cho‘l iqlimi quruq bo‘lib, yozda jazirama, qishda esa sovuq bo‘ladi. U erlarda siyrak uchraydigan o‘t-o‘lanlar va yantoqdan boshqa o‘simliklar o‘smaydi. Suv xavzalari kam, uchragan quduqlardagi suvlar esa sho‘r yoki achchiq-sho‘r bo‘ladi. Cho‘l xududlarida axoli yashash joylari, shag‘al va asfalt yo‘llar kam rivojlangan. Cho‘llarda texnikalarning xarakatlanishi uchun asosiy to‘siqlar, qumlik va (barxanlar) qum tepaliklardir. Cho‘llarda relefning bir xilligidan, o‘simliklar yo‘qligidan va jismlar kamligidan mo‘ljallanish qiyinlashadi.
Shuning uchun cho‘llarda asosan kompas, oy va yulduzlar, sunhiy mo‘ljallar yordamida mo‘ljallaniladi.


Dasht joylar.
O‘t-o‘lanlar bilan qoplangan maydon jixatidan ancha keng bo‘lgan tekkisliklar dasht joylar deyiladi. Ko‘p xolatlarda buday joylar ochik va tekkis bo‘ladi. Bazan esa dashtlar chuquliklar, jarliklar bilan kesishgan bo‘lishi mumkin va bunday joylar kesishgan joylar deyiladi.
Qo‘shinlarning xar-xil xarakatiga joyning tahsirini o‘rganib chiqqan xolda, shunday xullosa qilish mumkin: to‘g‘ri qaror qabul qilish, jangda bo‘linmani uzluksiz boshqarish uchun, xar bir qo‘mondon topshirilgan vazifani aniqlash, tez va to‘g‘ri mo‘ljallanishda, xarakatlar bo‘lib o‘tadigan joyni sharoitini mukammal va xar tomonlama xisobga olishi kerak.
Joyni o‘rganish va baxolash, uni bevosita tekshirish va kuzatish xamda topografik xaritalar yordamida o‘tkaziladi.


Qish oylarida.
Qish oylarida yerni qor qoplashi va loygarchilik kuch va vositalarni harakatini qiyinlashtiradi, umuman olganda joyning taktik xususiyatlarilariga ko’shimcha qiyinchiliklar tugdiradi.
Niqoblash, harakatni yashirinligini ta’minlaydigan boshqa tadbirlar chorasini ko’rib, kuch va vositalarni atrof-muxit rangiga keltirish talab qilinadi.
Dam olishga to‘xtaganda iloji boricha pana, shamoldan pana qilib ko‘yishi, lyuklarni, jalyuzlarni yopqich bilan yopib ko’yishi kerak. O‘zoq vaqt dam olish uchun to’xtagan rayonlarda mashinalar brezent bilan yopib kuyilishi kerak.
Shahsiy tarkibni isinishi uchun aloxida joy tashkil qilinadi. Dam olish uchun to’xtaganda shahsiy tarkibga qorga yotishga ruxsat berilmaydi.