Farg’оna davlat universiteti harbiy ta’lim fakulteti

2. Radiatsiyadan yashirinish joylari, yertoja va boshqa joylami muhofaza inshootlariga moslashtirish.
Turli radiatsiya va boshqa shu kabi ofatlardan aholini himoya qilish uchun mavjud inshoot-boshpanalar qurilishiga quyidagi talablar qo‘yiladi:
1) odamlami uch sutkadan kam bolmagan muddatga saqlash;
2) suv bosmaydigan joylarga qurish;
3) oqar suvlardan, kanalizatsiya kommunikatsiyalaridan hamda qurilish kommunikatsiyalaridan uzoqroq joylarda qurish;
4) chiqish va kirish eshiklari bo‘lishi. Radiatsiyadan yashirinish joylarini, yerto‘la va boshqajoylami toldirish tartibi oldindan ishlab chiqiladi va tasdiqlangan reja bo‘yicha amalga oshiriladi. Har bir vaziyatda vahimaga tushmasdan, ko‘rsatilgan
joyga borib, joylashib, belgilangan qoida bo‘yicha harakatlanish lozim.


Takrorlash uchun savollari.

1. 
   Aholini muhofaza qilishning muhandislik vositalari (pana joylar).
   

2. Radiatsiyadan yashirinish joylari, yertoja va boshqa joylami muhofaza inshootlariga moslashtirish.
А19/7-Mashg’ulot: Panalar (ubejisha). Ularning tuzilishi va jihozlanishi. Radiatsiyaga qarshi pana joylar (PRU). Oddiy pana joylar (ochiq va yopiq o‘ralar).
Reja.

1. 
   Panalar (ubejisha). Ularning tuzilishi va jihozlanishi.
   
2. 
   Radiatsiyaga qarshi pana joylar (PRU). Oddiy pana joylar (ochiq va yopiq o‘ralar).
   

1. Panalar (ubejisha). Ularning tuzilishi va jihozlanishi.
Oddiy turdagi pana joylar. Oddiy turdagi boshpana yoki pana joylarga yerto‘lalar kiradi. Ular qurilish konstruksiyasiga ko‘ra, oddiy himoya inshootlariga kiradi. Chunki ulami qurish uchun qisqa vaqt sarf etiladi. Oddiy pana joylar ochiq va yopiq ko‘rinishda bo‘ladi. Tirqishlar (teshildar)ni aholi qo‘lda bor vositalar bilan tayyorlaydi. Ochiq tirqish to‘lqin zarbasini 1,5—2 marta, yorug‘lik nurlari va o‘tuvchan radiatsiyani 1,5—2 marta, radioaktiv zarariangan hududda nurlanish darajasini 2—3 marta kamaytiradi.
Radioaktiv ifloslangan joyda qanday harakat qilish lozim? Organizmga radioaktiv moddalar ta’sirining oldini olish yoki ta’sirini kamaytirish uchun:
— binodan faqatgina zamrat tug‘ilganida, qisqa vaqtga, respirator, plash va rezina etik kiygan holda chiqing;
— ochiq joyda yechinmang, yerga o‘tirmang va chekmang, ochiq suv havzalaridan cho‘milishdan va mevalar terishdan saqlaning;
— uyingiz atrofidagi hududga vaqt-vaqti bilan suv sepib turing, bino iehini esa yuvish vositalari bilan har kuni tozalang;
— binoga kirishdan oldin oyoq kiyimingizni yuving, ustki kiyimingizni qoqib, namlangan cho‘tka bilan tozalang;
— suvni faqat tekshirilgan joylardan olib iching, do‘konlardan ohngan oziq-ovqat mahsulotlarini iste’mol qiling;
— ovqatlanishdan awal qo‘llaringizni yaxshilab yuving va og‘zingizni 0,5 % li ichimlik sodasi bilan chaying. Ushbu tavsiyalarga amal qilish nurlanish kasalligining oldini olishga yordam beradi.