Farg’оna davlat universiteti harbiy ta’lim fakulteti

O‘rmonning quyuqligiga karab:
- quyuq o‘rmonlar – darxtlar orasidagi masofa 10 m dan oshiq emas,
- o‘rta quyuq - daraxtlar orsidagi masofa 10-15 m
- siyrak - daraxtlar orasidagi masofa 15-30 m.

O‘rmonlarning o‘tuvchanlik xususiyatlari ularning quyuqligiga, daraxtlarning qalinligi, relg‘ef tuzilishi va yo‘llarning mavjudligiga bog‘likdir. Agar daraxtlar orasidagi masofa 6 m dan kam bulsa, unda tanklar va harbiy texnikalarning o‘tishi qiyinlashadi yoki umuman o‘ta olmaydi.

Xarakatlanishga asosiy to‘siqlar ko‘llar, kanallar, daryolar va boshqa suvli to‘siqlar xisoblanadi. Daryolar kengligi, chuqurligi, oquv tezligi va suv osti qoplamiga qarab tariflanadi.
Daryolar kengligiga qarab:
- ingichka (60 m gacha)
- o‘rtacha (60 m dan – 300 m gacha)
- keng (300 m dan oshiq) ga bo‘linadi.
Uncha katta bo‘lmagan tekkis joyda oxista oqayotgan daryoning o‘rtacha tezligi 0.5-0.6 m /s , katta tekkis daryolar tezligi – 1 m /s gacha, tog‘ daryolarining tezligi – 6 m /s gacha etishi mumkin.
Joylardagi xarakatlarning erkinligini chegaralovchi tusiqlarning kesishganligi darajasiga qarab (chuqurlik, daryo, ko‘llar va x.k) ular:
- kesishgan
- kamkesishgan
- kesishmagan joylarga bo‘linadi.
Joylardagi xarakatni qiyinlashtiruvchi to‘siqlar shu maydonnig 20% ni tashkil qilsa va o‘tishni qiyinlashtirsa bu joylar kesishgan joylar deyiladi. Agar bunday to‘siqlar maydonning 30% dan ko‘prog‘ini egallasa qiyin o‘tuvchan joylar deyiladi. Bunday joylar dushmanning oldingi safiga yashirin ravishda borishga qulay sharoit yaratadi, lekin shunga qaramay o‘z qo‘shinlari xarakatini qiyinlashtiradi. Kesishgan joylardagi g‘orlar, chuqurliklar, balandlik va pastliklar uning ximoyalanish xususiyatini oshiradi. To‘siqlar maydonning 10% ni egallagan bo‘lsa bunday joylar kamkesishgan joylar deyiladi.
Agar to‘siqlar bo‘lmasa yoki ular 10%dan kam bo‘lsa, bunday joylar kesishmagan joylar deyiladi.