Farg`ona politexnika institute energetika fakulteti et va e guruh talabasi Muhiddinov fazliddinning

mavzu:Variatsion qator haqida tushuncha va grafigini tasvirlash,o`rta qiymat,variatsiya ko`rsatgichi

Farg`ona politexnika institute energetika fakulteti et va e guruh talabasi Muhiddinov Fazliddinning matematika fanidan 3-smestr uchun tayyorlagan slayti

Reja:

• 1.variatsion qator haqida tushuncha.
• 2.variatsion qator grafigi.
• 3.o`rta qiymat.
• 4.variatsiya ko`rsatgichi.

Aytaylik, bosh to‘plamni o‘rganish uchun biror belgisiga qarab hajmi p bo‘lgan tanlanma to‘plam olingan bo‘lsin. . Bunda x1 qiymat n1 marta, x2 qiymat p2 marta va , xk qiymat pk marta kuzatilgan bo‘lsin. Kuzatilgan x qiymatlar variantalar deyiladi, Variantalarning o‘sib borishi tartibida yozilgan ketma–ketlik variatsion qator deyiladi. . Kuzatishlar soni ni ni chastotalar, ni nisbiy chastotalar deyiladi.

Aytaylik, bosh to‘plamni o‘rganish uchun biror belgisiga qarab hajmi p bo‘lgan tanlanma to‘plam olingan bo‘lsin. . Bunda x1 qiymat n1 marta, x2 qiymat p2 marta va , xk qiymat pk marta kuzatilgan bo‘lsin. Kuzatilgan x qiymatlar variantalar deyiladi, Variantalarning o‘sib borishi tartibida yozilgan ketma–ketlik variatsion qator deyiladi. . Kuzatishlar soni ni ni chastotalar, ni nisbiy chastotalar deyiladi.

Buni misolda tushuntiramiz. Ma’lum bir paxta maydonidan tasodifiy ravishda 100 tup Fo‘za olinib, shu olingan Fo‘zalarning har bir tupida ochilgan chanoqlar sonini hisoblaylik. Bu misolda barcha Fo‘za tupi n=100 tanlanma hajmi bo‘lib, varianta qiymati x1=0 esa ochilgan chanoqlari soni 0 ta bo‘lgan Fo‘zani va shunday Fo‘zalardan 100 tup ichida nechta bo‘lsa, ularning soni p2 (chastotasi) bo‘ladi, va hokazo.

.

Variantlar seriyasi - o'rganilayotgan belgi sonlarining bir-biridan kattaligidan farq qiluvchi va ma'lum bir ketma-ketlikda (ko'tarilish yoki pasayish) joylashgan qatorlari. Seriyaning har bir raqamli qiymati variant (V) deb nomlanadi va berilgan ketma-ketlikda u yoki bu variantning qanchalik tez-tez sodir bo'lishini ko'rsatadigan raqamlarga chastota (p) deyiladi.

• Variantlar seriyasi - o'rganilayotgan belgi sonlarining bir-biridan kattaligidan farq qiluvchi va ma'lum bir ketma-ketlikda (ko'tarilish yoki pasayish) joylashgan qatorlari. Seriyaning har bir raqamli qiymati variant (V) deb nomlanadi va berilgan ketma-ketlikda u yoki bu variantning qanchalik tez-tez sodir bo'lishini ko'rsatadigan raqamlarga chastota (p) deyiladi.
• O'zgarish qatorini tashkil etadigan kuzatuvlarning umumiy soni n harfi bilan belgilanadi. O'rganilgan xususiyatlarning ma'nosidagi farq o'zgaruvchan deyiladi. Agar o'zgaruvchan belgi miqdoriy o'lchovga ega bo'lmasa, o'zgaruvchanlik sifat deb ataladi va tarqatish seriyasi o'ziga xosdir (masalan, kasallik natijasi bo'yicha taqsimlash, sog'liqning holati va boshqalar).
• Agar o'zgaruvchi xususiyat miqdoriy ifodaga ega bo'lsa, bunday o'zgarishga miqdoriy, tarqatish seriyasiga esa variatsion deyiladi.
• Variatsion qatorlar uzluksiz va uzluksiz - miqdoriy belgining tabiati bo'yicha, oddiy va vaznli - yuzaga kelish chastotasi bo'yicha bo'linadi.