Farg’ona politexnika instituti Kompyuterlashgan loyihalash tizimlari fakulteti

Tanqidiy fikrlash - qabul qilinayotgan yoki mavjud axborotlar,

Tanqidiy fikrlash - qabul qilinayotgan yoki mavjud axborotlar,

qarashlar, farazlarga tanqidiy va tahliliy yondashish. Mantiqiy analiz

qilib ko‘rish. Subektiv va xolis axborotlarni ajratish. Fakt va fikrlarni

farqlay olish.

Shu o‘rinda tanqidiy fikrlash deganda negativ fikrlash nazarda

tutilmasligiga alohida e’tibor qaratish lozim bo‘ladi. Mazkur ko‘nikmani

yosh media iste’molchilarda to‘g‘ri va mukammal shakllantirish orqali

quyidagi muammolarni bartaraf etishga erishish mumkin.

– Axborot olamida aldanib qolish yoki o‘zi bilmagan holda boshqalar

tomonidan boshqarilishning oldini olishda;

– Cheksiz axborotning qaysi biri yolg‘on, qaysi esa rost, qaysi biri

nayrang, qaysi biri esa samimiy ekanini ajratish borasida to‘g‘ri

fikr yurita olmaslikda;

Oldingi xolat Xozirgi xolat

– Turli salbiy birlashmalar va guruhlar tuzog‘iga tushib qolishda.

– Turli salbiy birlashmalar va guruhlar tuzog‘iga tushib qolishda.

Media iste’molida tanqidiy fikrlashni qo‘llashning 5W+H

metodikasi quyidagi savollarni berish orqali axborotlarni tahlil qilish,

baholash, saralash va foydalanishda to‘g‘ri yo‘ldan borishga yordam beradi:

1. Kim?

2. Nima?

3. Qachon?

4. Qayerda?

5. Qanday qilib?

6. Nima uchun?

Yuqoridagi savollar nuqtai nazaridan har bir media mahsulotga

yondashish iste’molchiga axborotning ichiga chuqurroq kirish, uning ostida

yashiringan g‘oyalarni anglash va axborotning zarurlik darajasini baholash

imkoniyatini beradi.

Xulosa: o‘rnida shuni aytish joizki, mediato‘yingan jamiyatning har

Xulosa: o‘rnida shuni aytish joizki, mediato‘yingan jamiyatning har

bir a’zosi yoshi, jinsi, kasb-kori va ijtimoiy kelib chiqishidan qat’iy nazar

mediaga nisbatan tanqidiy fikrlash ko‘nikmasiga ega bo‘lishi lozim. Mazkur

ko‘nikma insonlarni nafaqat zararli axborotlardan balki ortiqcha

axborotlardan ham himoya qiladi. Chunki ortiqcha axborot ham bir kun kelib

zararli axborotga aylanishi mumkin.

E’TIBORINGIZ UCHUN TASHAKKUR.