Farg’ona politexnika instituti Mexanika mashinasozlik fakulteti

Organik yoqilg‘i energiya manbai bo‘lishi bilan bir qatorda, u kimyo sanoati uchun muhim xom-ashyo hisoblanadi. Organik yoqilg‘ilarni qayta ishlash natijasida ko‘plab muhim kimyoviy maxsulotlar olinadi. Qazib olingan joyi va ishlatilishiga ko‘ra maxalliy yoqilg‘i (torf va slanets) va tashib keltiriladigan yoqilg‘ilar bo‘ladi. Yoqilg‘i tarkibi organik va mineral moddalardan iborat bo‘ladi. Organik moddalarga uglerod (C), vodorod (H2), kislorod (O2), azot (N2) va oltingugurt (S) kiradi. Bu kimyoviy elementlar va ular birikmalarining miqdori turli xil yoqilg‘ida turlicha bo‘ladi. Masalan, neft’ va uning maxsulotlari tarkibi asosan uglerod va vodoroddan tashkil topgan. Yoqilg‘i tarkibiga yonuvchan elementlar, namlik va yoqilganda kulga o‘tadigan minerallar kiradi. Yoqilg‘ining tarkibi kimyoviy elementlarning massaviy foiz miqdori, namligi va kul miqdori bilan tavsiflanadi.

1-rasm 2-rasm 3-rasm

Qattiq yoqilg'i ning turli shakllariga ishora qiladi qattiq jarayonida issiqlik va yorug'likni ta'minlaydigan energiya chiqarish uchun yoqish mumkin bo'lgan material yonish. Qattiq yoqilg'iga qarama-qarshi bo'lishi mumkin suyuq yoqilg'i va gaz yoqilg'i Qattiq yoqilg'ining keng tarqalgan misollarini o'z ichiga oladi yog'och, ko'mir, torf, ko'mir, Geksaminli yonilg'i tabletkalari, yog'och pelletlari, makkajo'xori, bug’doy, javdar va boshqalar donalar. Qattiq yoqilg'idan keng foydalaniladi raketa kabi qattiq yonilg'i quyish vositalari Olovni yaratish uchun qattiq yoqilg'ilar insoniyat tarixida ishlatilgan va qattiq yoqilg'i bugungi kunda ham butun dunyoda keng qo'llanilmoqda.

Qattiq yoqilg'i ning turli shakllariga ishora qiladi qattiq jarayonida issiqlik va yorug'likni ta'minlaydigan energiya chiqarish uchun yoqish mumkin bo'lgan material yonish. Qattiq yoqilg'iga qarama-qarshi bo'lishi mumkin suyuq yoqilg'i va gaz yoqilg'i Qattiq yoqilg'ining keng tarqalgan misollarini o'z ichiga oladi yog'och, ko'mir, torf, ko'mir, Geksaminli yonilg'i tabletkalari, yog'och pelletlari, makkajo'xori, bug’doy, javdar va boshqalar donalar. Qattiq yoqilg'idan keng foydalaniladi raketa kabi qattiq yonilg'i quyish vositalari Olovni yaratish uchun qattiq yoqilg'ilar insoniyat tarixida ishlatilgan va qattiq yoqilg'i bugungi kunda ham butun dunyoda keng qo'llanilmoqda.