Farg’onda politexnika instituti

Shamol tegirmoni - shamol oqimining kinetik energiyasidan foydalanishga asoslangan qurilma (inshoot). Don yanchish va suv chikarish uchun moʻljallab quriladi. Dastlabki Shamol tegirmoni mil. av. 2— ]a.da Misr va Xitoyda paydo boʻlgan. U inson kuli bilan yasalgan birinchi mexanik dvigatel hisoblangan. Shamol tegirmoni korpus, toʻrt yoki olti parrakli galdi rak (baraban), shamol dvigateli, tegirmon toshi, dvigateldan toshga harakat uzatuvchi oraliq mexanizmlardan iborat. Shamol tegirmoni korpusi, parraklari, dvigatellari, oraliq mexanizmlari, asosan, pishiq yogʻochdan yasalgan. Parrakli gʻildirakning diametri 15–24 m boʻladi. Suv tegirmoni va elektr tegirmon paydo bulganidan keyin ham (qarang Tegirmon) ayrim joylarda Shamol tegirmoni oʻz ahamiyatini yoʻqotmagan. Shamol tegirmoni, asosan, shamol kuchli esib turadigan hududlarda qurilgan. Shamol uncha kuchli esmaydigan, ammo suv serob boʻlgan joylarda, mas, Markaziy Osiyoda suv tegirmonlari qurilgan (Shamol tegirmoni faqat Qozogʻistonning shim. hududlarida bor, Oʻzbekiston hududida suv tegirmonlari qurilgan, Shamol tegirmoni yoʻq).