Фармацевтика иқтисодиёти
аш, ўзаро ҳисоблашиш жараёни \амда нарх белгилаш амалга оширилади. 156
Download 7.58 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 10.2. Ҳисоб турлари ва унинг ўлчовлари
|
1
аш, ўзаро ҳисоблашиш жараёни \амда нарх белгилаш амалга оширилади. 156 Меҳнат ўлчов бирликлари меҳнат харажатларини ишлаб чиқариш ва хўжалик жараёнларига кетган иш вақгини акс эттириш ҳдмда ҳисобга олишда қўлланилиб, иш кунлари, смена, соат ва дақиқаларда акс эттирилади. Меҳнат ўлчов бирликлари ўз ҳолича фақат меҳнат ва иш вақгини кўрсатса, натурал ҳамда пул ўлчов бирликлари билан биргаликда меҳнат самарадорлиги васифатини акс этгиради. 10.2. Ҳисоб турлари ва унинг ўлчовлари Ҳисоб турлари. Ҳисобга олиш нинг ягона марказлашган тизими ҳи соб нинг учта турига асосланади: оператив-техник, статистик ва бухгалтерия ҳисоби. Оператив-техник ҳисоби хўжалик жараёнларини назорат қилиш ва бошқариш мақсадида иш жойларидаги алоҳида жараёнларни кузатиш, ўлчаш ҳамда қайд этиш учун қўлланилади. Ҳ исобнинг бу туридан иш вақти, ж и ҳо зл а рн и н г иш латилиш даражаси каби маълумотлар олишда ишлатилади. Статистик ҳисоби дорихона тизим ининг моддий-техник базаси, хўжалик воситалари ҳолатини таърифлашда, оммавий жараён ва ҳодисаларни уларнинг ривож ланиш қонуниятларини аниғуташ мақсадида ўрганишда қўлланилади. Статисгика маълумотларини олиш маълум кўрсаткичларини доим ий кузатуви ва қайд этилиш ига асосланади. Статистик маълумотлар республикадаги бутун халқ хўжалиги ва унинг алоҳида соҳаларини назорат қилиш, бошқариш ва истикзболини белгилашда асос бўлиб хизмат кдпади. Бухгалтерия ҳисоби бу ж орий жамланма маълумотларини пул кўр и н и ш и д а олиш ва акс эттириш мақсадида бутун хўж алик жараёнларини узлуксиз, тў л и қ ҳужжатлаштирилган тарзда олиб борилган ҳисобидир. Бу ҳисоб дорихона муассасаси раҳбарига бевосита бўйсунадиган бухгалтерлартомонидан амалга оширилади. Бозор ик^исодиёти шароитида м улкчилик шакллари турли хил бўлган субъектларнинг ташкил топиши жараёнида уларни бошқариш, фаолиятини назорат ватаҳлил қилиш ҳамда маъмурият томонидан тезкор қарорларнинг қабул қ и л и н и ш и га асос бўладиган зарур маълумотлар, асосан, бухгалтерия ҳисоби такдим этади. Барча дорихона муассасалари ишлаб чиқариш ва тижорат фаолиятларини бухгаптерия ҳисобида қайд этиб боришлари қамда молиявий ҳисоботларни тузишлари, бу маълумотларни ички ва ташқи 157 истеъмолчи (раҳбарият, инвесторлар, акциядорлар, солиқорганлари, банк)лар гатакдим қилишлари шарт. 10.3. Бухгалтерня ҳисоби: предмети ва усуллари “ Х ў ж а л и к ю р и т у в ч и с у б ъ е к т л а р н и н г м о л и я -х ў ж а л и к ф аолиятининг бухгалтерия ҳисоби ҳисобларининг режаси ва уни қўллаш бўйича й ўриқном а” номли 21-сонли Бухгалтерия ҳисоби миллий сгандартининг ишлаб чиқилиш и бухгалтерия ҳисоби соҳасида олиб борилаётган ислоҳотларнинг асосий босқичларидан бири бўлди. 2000 й и л н и н г 30 мартида Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 37-сонли қарори билан тасдиқланган ва 2000 йилнинг июнь ойининг 1-кунида Ўзбекистон Республикаси Адпия вазирлигида 930-сон билан рўйхатдан ўтказилган ушбу стандарт Ўзбекистон Республикасининг “ Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида” ги қонунига мувофиқ ҳамда бухгалтерия ҳисобининг халқаро (IA S ) ва Америка миллий (GAAP) стандартларига мос равишда ишлаб чиқилган бўлиб, молия-хўжалик фаолиятининг бухгалтерия ҳисобини олиб борадиган ва такомиллаштирилган ҳисоблар режасини ўзида мужассамлаш- тиргандир. Субъектларнинг хўжалик фаолиятини юритиш учун ўзаро боғлиқ бўлган маълумотлар йиғиндисидан фойдаланилади. Бу маълумотлар субъект ва у н и н г айрим тармоқлари фаолиятига м иқцорий ҳамда сифатий тавсифнома беради ва шу маълумотлар асосида уларнинг ишлаши режалаштирилади, ҳисоб ҳамда ҳисоботлари уюштирилади ва бажарилпан ишлар баҳсшаниб, тегишли тартибда рағбатлантирилади. Иқтисодий маълумотлар режа ua ҳисобот маълумотларига бўлинади. Ҳисобот маълумотлари маълум бир даврда эришилган ҳақиқий натижаларни акс эттиради, унингасосий қисми бухгалтерия ҳисобида кўрсатилади. Ҳ озирги пайтда барча иқгисодий ахборотнинг деярли 3/4 қисм ини бухгалтерия ҳисоби беради. Субъектларда бухгалтерия ҳисобини шундай таш кил этиш лозимки, у и қги со д и й маълумотлар тизим ини иложи борича тўла акс эттириш ни таъминлаши керак. Download 7.58 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|