Farmatsevtika ta’lim va tadqiqot instituti farmatsiya turlari bo’yicha bajaruvchi: Salaydinov Sardor

FARMATSEVTIKA TA’LIM VA TADQIQOT INSTITUTI FARMATSIYA TURLARI BO’YICHA
Bajaruvchi: Salaydinov Sardor
Mavzu: Osiyo Mamlakatlarida farmatsiyani rivojlanish o’ziga xosligi
FARMATSIYA RIVOJLANISH TARIXI
Osiyo mamlakatlarida mahalliy aholi an'anaviy tibbiyot va tasdiqlangan dori-darmonlarni afzal ko'radi. Bizga tanish bo'lgan zamonaviy dorixonalar, ehtimol, jahon savdo texnologiyalari keng tarqalgan Janubi-Sharqiy va Sharqiy Osiyoning yirik shaharlarida joylashgan.
Farmatsevtika sanoati rivojlangan Hindistonda qadoqlangan dori-darmonlarni ko'plab zamonaviy dorixonalarda ko'rish mumkin. Ammo Xitoy dorixonalarida an'anaviy dori vositalari ustunlik qiladi. Ular dorixonalar assortimenti va maydonining 80% dan ortig'ini egallaydi, bu rasm ham peshtaxtalar, ham dorixonalar uchun xosdir.

HIND FARMATSIYASI

Hind tibbiyoti an'anasi asosan o'simlik dori-darmonlariga, ayniqsa yog'li ekinlarga asoslangan. Bugungi kunda ham qo'llanilayotgan retseptlarning ko'pchiligi tibbiyot bo'yicha qadimgi kitob Ayurvedada tasvirlangan. Gidroterapiya qadimgi Hindistonda ham qo'llanilgan va mamlakatdagi turli daryo va buloqlarning shifobaxsh kuchi haqida risolalar mavjud. Xitoyda fitopreparatlar ham salmoqli ulushni egallaydi, ammo Hindistondan farqli o'laroq, hayvonot xom ashyosiga asoslangan dori vositalari ham keng qo'llaniladi.

Ayrim xitoy xalqlarida hayvonlardan tayyorlangan preparatlar (hayvonlarning maydalangan terisi, tishlari va suyaklaridan) asosiy hisoblanadi. Masalan, Miao xalqi orasida suyak preparatlari va qaynatmalar ko'plab kasalliklarni davolash uchun ishlatiladi. Hindiston va Xitoy ta'siri ostida shakllangan Tibet tibbiyoti hayvonlarning dori vositalaridan faol foydalanadi.

IBN SINONING QO’SHGAN XISSASI:
Ibn Sinoning oʻrta asr donishmandlari orasida tutgan oʻrni uning hayotligida “Ilm shahzodasi” (“Abu Ali”) deb atalganligi bilan belgilanadi. Ibn Sino yoki Yevropada uni atashganidek, Avitsenna (980-1037) Buxoro yaqinidagi kichik Afshon qishlog'ida tug'ilgan va onasi tomonidan qadimgi mahalliy aholiga mansub edi. Ibn Sinoning otasi Abdulloh ibn Hasan madaniyatli va boy kishi Buxoroda soliq yig‘uvchi bo‘lib xizmat qilgan. Besh yoshida ota-onasi Husaynni Buxoroga olib ketishdi, u yerda uning muallimligi boshlandi. Ibn Sino o‘z davrining barcha fanlarini – grammatikadan tortib fiqh va Arastuning “Metafizika”sini o‘rgangan. 
bn Sino o‘z davrining barcha fanlarini – grammatikadan tortib fiqh va Arastuning “Metafizika”sini o‘rgangan. U bu kitobni 40 marta o‘qigan bo‘lsa-da, Buxorodagi kitob bozoridan Forobiy (870-950) kitobini sotib olgandan keyingina uni chuqur anglagan.