Ïóë ìàáëà¨ëàðè ¦àðàêàòè ¦èñîáè, апудити ва та¦лили

III bob bo’yicha xulosa 
Ma’lumki, auditorlik faoliyati muayyan korxonaning moliya-xo’jalik 
faoliyati haqqoniy aks ettirilganligiga guvohlik beradi. Auditorlik tekshiruvi, 
odatda, korxonaning butun faoliyatini hamda barcha ob’ektlarini, shu jumladan, 
pul mablag’lari auditini ham qamrab oladi.
Ma’lumki, korxonaning pul mablag’lari korxonaning rejalashtirilgan 
aylanma mablag’lariga kiradi. Demak, korxonaning rejalashtirilgan aylanma 
mablag’lardan noto’g’ri foydalanishi korxonaning to’lov qobiliyati muvozanatini 
yo’qotadi. Pul mablag’larining saqlanishi va ulardan oqilona foydalanishni nazorat 
qilish bu borada muhim rol o’ynaydi. Chunki pul mablag’larining barqarorligini 
oshirish davlat ahamiyatiga molik ishdir. Bozor iqtisodiyoti munosabatlari 
sharoitida nazoratning yangi zamonaviy shakllari tashkil qilinishi zarur. Shunday 
nazoratning zamonaviy shakllaridan biri auditorlik nazoratidir. Auditorlik 
tekshiruvi va nazorati aynan xalqaro andozalarga javob beradi. Ushbu masalaning 
yana bir muhim jihati shundaki hech qanday chet ellik investor auditorlik 
tekshiruvidan o’tmagan va auditorlik hisoboti bilan tasdiqlanmagan moliyaviy 
hisobotni o’qimaydi yoki unga ishonchsizlik bilan qaraydi. Shunday ekan pul 
mablag’larini auditi iqtisodiy jihatdan ham muhimdir.
Pul 
mablag’larini 
tekshirishda 
auditor 
asosiy 
e’tiborni 
kassa 
muomalalarining auditiga qaratishi lozim. Kassa muomalalarini tekshirishning 
asosiy vazifasi pul mablag’lari va qimmatbaho qog’ozlarning, qatiy hisobdagi 
blankalarning saqlanishini taminlash darajasini, kassa muomalalarini tartibiga 
rioya qilinishini, kassa muomalalarining o’z vaqtida va to’g’ri rasmiylashtirilishini 
hamda bu muomalalarning buxgalteriya hisobida to’g’ri aks ettirilishi, kassa 
intizomiga rioya qilinishi va kassa joriy nazorati ahvolini aniqlashdir. 
Korxona va tashkilotlar asosiy hamda kapital qo’yilmalar faoliyatiga 
mo’ljallangan pul mablag’larini ularga xizmat qiluvchi bank bo’linmalarida 
saqlashlari lozim. Bankdagi hisobvaraqlarning ochilishi tartibi va naqd pulsiz 
hisob-kitob muomalalarini o’tkazish O’zbekiston Respublikasi Markaziy 
bankining maxsus me’yoriy ko’rsatmalariga asosan amalga oshiriladi. 

---

64