Hozirgi-kelasi zamon fe’li quyidagi ma’nolarni bildiradi:
1. Ish-harakatning hozir gapirilib turgan paytning o‘zida bajarilayotganligini bildiradi. دانشجو از استاد چيزی ميپرسد. doneshju az ustod chizi mipo‘rsad – talaba o‘qituvchidan nimadir so‘rayapti.
2. Doimiy bo‘lib turadigan ish-harakatini bildiradi.
من هر روز روزنامه می خوانم man har ruz ruznoma mixonam – men har kuni gazeta o‘qiyman.
3. Kelasi zamon ma’nosini anglatib, ish-harakatni kelasi zamonda bajarilishini bildiradi. امشب اینجا می ایم emshab injo mioyam – bu kecha bu yerga kelaman.
So‘zlashuv uslubi
Forslarda so‘zlashuv bilan kitobiy uslub bir-biridan farq qiladi. Eronliklar telefon orqali so‘zlashganda doimo so‘zlashuv uslubida gaplashadilar. Yozuvda esa doimo kitobiy uslubni ishlatadilar.
So‘zlashuvda ba’zi harflar o‘zgaradi. Cho‘ziq unli "o" burun tovushlari "m, n" dan oldin kelsa "u" harfiga almashadi.اونجا – آنجا onjo – unjo uerda–, می خوانم می خونم mixonam – mixunam o‘qiyapman, خونه – خانه xone – xune – xona, midoni – miduni – bilasan, javon – javun – yosh, bom – bum bom, tamom – tamum. Jumla oxiriga keladigan ast bog‘lamasi va 3- shaxs birlik qo‘shimchasi –ad "e’’ kabi talaffuz qilinadi.درست است Do‘ro‘st ast–درسته do‘ro‘st-e to‘g‘iri,می پوشد mipushad – می پوشه mipushe – kiyadi.
Amaliy mashg‘ulot uchun topshiriqlar
1-topshiriq.Quyidagi so‘zlarni yozing va o‘zbek tiliga tarjima qiling.
خواهرم روزنامه می خواند. برادرمان نامه می خواند. خواهرت به تو چتر می دهد. اُستادمان به ما روزنامه می دهد. در مشهد باران می بارد. ما چتر داريم. احمد پنج تا سيب دارد. حَسَن پنج تا سيب دارد. امروز دوستم به خانه ام می ايد. امرو ز پد ر و مادرمان از مشهد می ايند. امشب آشنايم از تبريز می ايند. چرا به خانه ام نمی ايی. دانشجويتان اينجا چيزی می نويسد. من نامه می نويسم. پسرت پسته می خورد. تو انار می خوری . من چايی می خورم. دخترم جوراب می پوشد. پسرم پيراهن می پوشد. شما از من چيزی نمی پرسيد. دانشجو از اُستاد چيزی می پرسد. من می دانم: اين زبان آسان نيست. من می دانم: پنجره اش اينجاست.
Do'stlaringiz bilan baham: |
