1. O'zbekiston ta’lim tizimida Media savodxonlik va axborot madaniyati
Har bir maqsad raqamli mediaga qanday ta'sir qiladi?
Download 1.95 Mb. Pdf ko'rish
|
media
|
Har bir maqsad raqamli mediaga qanday ta'sir qiladi?
Maqsadlarni qo'lga kiritish uchun axborot kanallari raqamli ommaviy axborot vositalarida boshidan ular ichidagi ulanishning oxirigacha mavjud, chunki ular bizga foydalanuvchilarning dolzarbligini ta'kidlab, biz ularga joylashtirgan har bir kontentga tashrif buyurishdan foizli daromad olish imkonini beradi. raqamli vositaning eng yaxshi tarzda g'alaba qozonishi uchun, chunki ularsiz birinchi daqiqada muvaffaqiyatsizlik xavfi mavjud. Biroq, agar kontent foydalanuvchilar tomonidan yumshoq yoki foydalanishga yaroqsiz deb hisoblansa, siz yaxshi marketing bilan muvaffaqiyatga erisha olmaysiz. 64-SAVOL.... Globallashayotgan jamiyatda axborot hatto xalqlararo va davlatlararo munosabatlarda katta ahamiyat kasb etadi. Ya'ni u jahon hamjamiyati hayotida ham ijobiy , ham salbiy kuch sifatida namoyon bo'lishi mumkin. Shu ma'noda texnikaviy-texnologik sohada katta imkoniyatga ega bo'lgan mamlakatlar qulay s haroitga ega bo'ladilar. Bu esa hatto mamlakatlar o'rtasida yoshlarni buzg'unchi yoki bunyodkor shaxs sifatida shakllantirishda manfaat jihatidan o'ziga tegishli qilib tarbiyalash istagini oshiradi va bu mamlakatlararo mafkuraviy kurash shaklini ham namoyon etadi. Shunga ko'ra ko'pgina davlatlarda globallashuvga qarshi harakatlar yuzaga kelmoqda, ular yagona jahon uyg'unlashgan axborot maydonini tuzishni rad etmoqdalar. Shu o'rinda axborot manbalari masalasi chuqurroq tahlil qilinadigan bo'lsa, uni uch toifaga ajratish mumkin. Tajribali foydalanuvchi turli xil axborot manbalarining bir nechtasini tanlaydi va zaruratga ko'ra ulardan foydalanadi. Birlamchi manbalar — bu asl manbalar bo'lib, ular axborotning izohlanishini nazarda tutmaydi. Bu tadqiqot hisobotlari, prays-varaqlar, nutq matnlari, elektron xabarlar, amaliy san'at asarlari, qo'lyozmalar, fotosuratlar , kundaliklar, shaxsiy maktublar, og'zaki hikoya, intervyu yoki diplomatik hujjatlar bo'lishi mumkin. Aksariyat holatlarda va ma'lum vaziyatlarda imkon qadar birlamchi axborot manbalaridan foydalanish tavsiya etiladi Ikkilamchi manbalar axborotni yetkazib beruvchilardir. Bu holatda axborot o'zgarishi, tahlil qilinishi yoki umumlashtirilishi mumkin (masalan, ilmiy kitoblar, jurnallar, tanqidiy tahlil yoki ma'lumotlar talqini). Foydalanishga tavsiya etiladigan birlamchi manbalar ikkilamchi manbalarga nisbatan har doim ham o'zida nufuzli yoki xolis axborotni saqlamaydi. Axborotni sub'yektiv baholash holatlarini, tekshirilgan ikkilamchi manbalardan foydalanib bartaraf etish mumkin. Ikkilamchi manba muayyan soha yoki ma'lum vaziyatdan kelib chiqqan holda belgilanishi mumkin. Uchlamchi manbalar - bu tashkil etilgan va o'zida birlamchi hamda ikkilamchi manbalardagi axborotni qayta ishlab, o'zida mujassamlagan (masalan, referatlar , bibliografiya, turli qo'llanmalar, ensikpopediyalar, ko'rsatkichlar, xronologik jadvallar, ma'lumotlar bazasi va hokazo) manbalardir. Axborot turli shakl (masalan, matn, tasvir yoki statistika 57 ma'lumotlari, elektron yoki qog'oz ko'rinish)larda mavjud bo'lib, u onlayn fayl va portallarda, virtual va real kutubxonalarda, hujjatlar jamlanmasida, turli ma'lumotlar bazasida , arxivlar, muzeylar va hokazolarda saqlanadi. Biroq, turli axborot manbalari taqdim etgan axborot ishonchli yoki ishonchsiz bo'lishi mumkin. Demak, axborotni izlashga kirishishdan avval, yoshlar o'zlari uchun aynan qanday mazmundagi axborot zarurligini tushunishi lozim. Axborotga bo'lgan ehtiyoj — ma'lum foydalanuvchi (yoki foydalanuvchilar guruhi)ning ma'lum mavzuga oid ma'lumotga bo'lgan ehtiyojidir. Axborot manbasini baholashda avvalo inson undan axborotni nima maqsadda olayotganini aniqlashi zarur. Mazkur jarayon ishonchli axborot manbalarini aniqlashga yordam beradi. Axborot savodxonligi - qaror qabul qilish va muammolarni tahlil qilish maqsadida axborotni olish, tushunish, baholash, moslash, generatsiya qilish, saqlash va namoyish qilish uchun kerak bo'lgan kompetensiyalar to'plamidir. Axborot borasida savodxon insonlar quyidagi tayanch ko'nikmalarga ega bo'ladilar: • tanqidiy fikrlash , axborotni tahlil qila bilish va undan o'z fikrini bayon etishda foydalanish, mustaqil ta'lim olish qobiliyati, davlat faoliyati va jamiyatda kechayotgan demokratik jarayonlarda ishtirok etish, xabardor fuqaro va o'z kasbining ustasi bo'lishga tayyor bo'lish. Axborot borasida savodxon inson axborot izlash jarayonini o'z vaqtida to'xtatishni ham biladi. Mavjud barcha ma'lumotlarni to'plab bo'lmaydi. Axborot borasida savodxonlik yetarli darajada ma'lumot to'plangan va hali qayta ishlanmagan ma'lumot manbalari ko'p bo'lishiga qaramasdan, olingan yangi ma'lumot o'zlashtirilmaydigan nuqtaga erishilgan paytni aniqlash imkoniyatini beradi. Har qanday zamonaviy davlatda axborot hamisha jamiyat hayotida sodir bo'layotgan voqea va hodisalarni iste'molchiga xolis yetkazib berish va kishilarning ongi, dunyoqarashi, ijtimoiy-siyosiy hamda huquqiy madaniyatini shakllantirishda asosiy vosita bo'lib xizmat qilib kelmoqda. Ayni paytda shiddat bilan o'zgarib borayotgan globallashuv jarayonida hayotimizning biror bir sohasini OAV siz tasavvur qilib bo'lmaydi. hozirda internet ham OAVning bir ko'rinishi sifatida talqin qilinmoqda. Internet tarmog'i orqali kun davomida qanchadan-qancha axborotlar qabul qilinadi. Ikkilamchi manbalar axborotni yetkazib beruvchilardir. Bu holatda axborot o'zgarishi, tahlil qilinishi yoki umumlashtirilishi mumkin (masalan, ilmiy kitoblar, jurnallar, tanqidiy tahlil yoki ma'lumotlar talqini). Foydalanishga tavsiya etiladigan birlamchi manbalar ikkilamchi manbalarga nisbatan har doim ham o'zida nufuzli yoki xolis axborotni saqlamaydi. Axborotni sub'yektiv baholash holatlarini, tekshirilgan ikkilamchi manbalardan foydalanib bartaraf etish mumkin. Ikkilamchi manba muayyan soha yoki ma'lum vaziyatdan kelib chiqqan holda belgilanishi mumkin. Uchlamchi manbalar - bu tashkil etilgan va o'zida birlamchi hamda ikkilamchi manbalardagi axborotni qayta ishlab, o'zida mujassamlagan (masalan, referatlar , bibliografiya, turli qo'llanmalar, ensikpopediyalar, ko'rsatkichlar, xronologik jadvallar, ma'lumotlar bazasi va hokazo) manbalardir. Axborot turli shakl (masalan, matn, tasvir yoki statistika 58 ma'lumotlari, elektron yoki qog'oz ko'rinish)larda mavjud bo'lib, u onlayn fayl va portallarda, virtual va real kutubxonalarda, hujjatlar jamlanmasida, turli ma'lumotlar bazasida , arxivlar, muzeylar va hokazolarda saqlanadi. Biroq, turli axborot manbalari taqdim etgan axborot ishonchli yoki ishonchsiz bo'lishi mumkin. Demak, axborotni izlashga kirishishdan avval, yoshlar o'zlari uchun aynan qanday mazmundagi axborot zarurligini tushunishi lozim. Axborotga bo'lgan ehtiyoj — ma'lum foydalanuvchi (yoki foydalanuvchilar guruhi)ning ma'lum mavzuga oid ma'lumotga bo'lgan ehtiyojidir. Axborot manbasini baholashda avvalo inson undan axborotni nima maqsadda olayotganini aniqlashi zarur. Mazkur jarayon ishonchli axborot manbalarini aniqlashga yordam beradi. Axborot savodxonligi - qaror qabul qilish va muammolarni tahlil qilish maqsadida axborotni olish, tushunish, baholash, moslash, generatsiya qilish, saqlash va namoyish qilish uchun kerak bo'lgan kompetensiyalar to'plamidir. Axborot borasida savodxon insonlar quyidagi tayanch ko'nikmalarga ega bo'ladilar: • tanqidiy fikrlash , axborotni tahlil qila bilish va undan o'z fikrini bayon etishda foydalanish, mustaqil ta'lim olish qobiliyati, davlat faoliyati va jamiyatda kechayotgan demokratik jarayonlarda ishtirok etish, xabardor fuqaro va o'z kasbining ustasi bo'lishga tayyor bo'lish. Axborot borasida savodxon inson axborot izlash jarayonini o'z vaqtida to'xtatishni ham biladi. Mavjud barcha ma'lumotlarni to'plab bo'lmaydi. Axborot borasida savodxonlik yetarli darajada ma'lumot to'plangan va hali qayta ishlanmagan ma'lumot manbalari ko'p bo'lishiga qaramasdan, olingan yangi ma'lumot o'zlashtirilmaydigan nuqtaga erishilgan paytni aniqlash imkoniyatini beradi. Har qanday zamonaviy davlatda axborot hamisha jamiyat hayotida sodir bo'layotgan voqea va hodisalarni iste'molchiga xolis yetkazib berish va kishilarning ongi, dunyoqarashi, ijtimoiy-siyosiy hamda huquqiy madaniyatini shakllantirishda asosiy vosita bo'lib xizmat qilib kelmoqda. Ayni paytda shiddat bilan o'zgarib borayotgan globallashuv jarayonida hayotimizning biror bir sohasini OAV siz tasavvur qilib bo'lmaydi. hozirda internet ham OAVning bir ko'rinishi sifatida talqin qilinmoqda. Internet tarmog'i orqali kun davomida qanchadan-qancha axborotlar qabul qilinadi. 65-SAVOL..... Taxminan o'n yil oldin Internet orqali aloqa asosan ko'ngil ochish maqsadida ishlatilgan: suhbatlar, ijtimoiy tarmoqlar, ICQ va shunga o'xshash narsalar. Ammo bugungi kunda Internet-aloqa ham ishning to'liq vositasi: veb-seminarlar va Skype orqali maslahatlashuvlar, umumiy suhbatda guruh muammolarini hal qilish, ota- onalar maktab muammolarini muhokama qilish, masofadan turib ishlashda ma'lumotlarga aniqlik kiritish va hattoki onlayn o'qitish kurslari. Yaxshi yoki 59 yomonmi? Keling, buni aniqlaymiz. Onlayn aloqa - bu odamlar gadjetlar va Internet orqali o'zaro aloqada bo'lgan maxsus aloqa turi. Internet orqali aloqa nimani anglatishini aniqlab olish kerak: elektron pochta, ijtimoiy tarmoqlar, Skype va video chatlar, suhbatlar, onlayn o'yinlar, videolar yoki maqolalar ostidagi sharhlar, forumlar - umuman Internet beradigan deyarli hamma narsa. Internet aloqasining xususiyatlari quyidagilarni o'z ichiga oladi: • Axborot etishmasligi (qaerda aloqa kamera orqali amalga oshirilmasa). • Vaqtni kechiktirish (javobni qabul qilingan xabardan ancha keyin berish mumkin). • Har qanday to'siqlarni yo'q qilish (mahalliy, vaqtinchalik, lingvistik). • Insonga ishonch va xotirjamlik beradigan muloqot uchun tanish va qulay joy. • Noto'g'ri ma'lumot va yolg'on ko'rsatmalar, firibgarliklar xavfi yuqori (Onlayn xavfsizlik to'g'risida o'qing). • Har qanday mavzuda suhbatlashish va o'zingiz haqingizda hamma narsani gaplashish qobiliyati. Bu g'alati, ammo haqiqat: odamlar uchun yaqin do'stiga qaraganda, tarmoqdagi begona odamga, ayniqsa, uyatli va ruhini qiynaydigan (va shu bilan o'zlarini ozod qiladigan) bir narsani aytish osonroq. • O'zingiz bo'lish qobiliyati, yoki aksincha, boshqa bir rolda bo'lish, imidj. • Agar siz nutqingizni ongli ravishda kuzatib tursangiz, xatni ishlab chiqish. Onlayn muloqot savodxonlik va muloqotni yaxshilashga yordam beradi. Va, masalan, kundalikni saqlash psixoterapiyaning mashhur usuli hisoblanadi. • Og'zaki nutqning yomonlashishi. O'z fikrlaringizni qog'ozga (klaviatura, virtual varaq) ifoda etish osonroq. Agar siz xatni ta'qib qilmasangiz, unda asta-sekin qisqartmalar va jargonlar nutqga kiradi. Internet aloqasining ijobiy tomonlari Turli xil odamlar bilan aloqa qilishning, har qanday to'siqlarni yo'q qilishning o'zi ortiqcha, ayniqsa, ish haqida gap ketganda. Aynan virtual aloqa ko'plab odamlarga uydan chiqmasdan ishlashga imkon beradi. Haqiqiy aloqalar (ko'pincha odamlar) tomonidan baquvvat bo'lganlar uchun bu haqiqiy topilma. Ish va Internet bilan bog'liq hamma narsa ortiqcha. Og'zaki bo'lmagan elementlarning etishmasligi ko'rinishidagi uzoq muddatli nuansdan tashqari. Bu ba'zida odam haqida tushunmovchilik yoki noto'g'ri tushunchalarni keltirib chiqarishi mumkin. Ammo buni hal qilish mumkin. Keling, shu bilan to'xtab, Internetdagi bo'sh vaqt haqida gaplashaylik. 60 Afzalliklar qatoriga quyidagilar kiradi: • azob chekayotgan odamlar uchun imkoniyat, majmualar yoki tanishlar qilish, do'stlar va hayot sheriklarini topish; • o'zaro munosabatlarning ixtiyoriyligi; • axborotning semantik, mazmunli, grammatik va boshqa jihatlarini boshqarish qobiliyati; • zudlik bilan qo'shimcha material va aniqlik beruvchi faktlarni topish qobiliyati; • muloqotni to'xtatish va odamni qora ro'yxatga yuborish qobiliyati (ortiqcha, ammo munozarali); • o'z motivatsiyangizni rag'batlantirish, o'zingizga bo'lgan ishonchni oshirish va berish (masalan, kunlik tutish va ozish paytida "birodarlar bilan yodda" muloqot qilish); • nozik vosita mahoratini rivojlantirish. Internet aloqasining kamchiliklari Ko'ngil ochish uchun Internetdagi aloqa menga noto'g'ri aloqa shakliga o'xshaydi. Ha, ba'zida bu yagona imkoniyat (kilometrlar ajratiladi), ammo boshqa hollarda men haqiqiy aloqalar tarafdoriman. Va shuning uchun: • Haqiqiy aloqada biz suhbatdoshning barcha reaktsiyalarini "bu erda va hozirda" printsipiga ko'ra ko'rmoqdamiz: nutqning ohang va tezligi, imo- ishoralar, mimika va boshqalar. Bu noto'g'ri talqin qilish yoki aldash xavfini kamaytiradi. • Haqiqiy aloqa jonli. Birinchi fikrni olib tashlashning iloji yo'q. Internetda odam yozganlarini aniq filtrlaydi. • Internetda biz ularga nimani ko'rsatishni xohlashlarini qabul qilamiz va ko'ramiz. Hayotda ong osti sirlarini ko'proq bilib olish mumkin. Siz gigabayt yozishmalarni saqlashingiz mumkin va aslida inson haqida hech narsa bilib olmaysiz (va bu behuda vaqt va kuch sarflangan), lekin siz yarim soatlik uchrashuv haqida to'liq tasavvurga ega bo'lishingiz mumkin. • Onlayn muloqotingizni qanday qilib smaylik bilan bezashingizdan qat'iy nazar, u quruq va hissiyotsiz bo'lib qoladi. Bu, aytganimdek, ishbilarmonlik aloqalari uchun foydalidir (garchi 100% ham bo'lmasa ham), ammo norasmiy munosabatlar uchun yomon. • Odatda, Internetda nutq o'zgarishlarga uchraydi: qisqartmalar, xatolar, jargonlar. Asta-sekin, bu o'zlashtirilib, haqiqiy hayotga o'tadi (bitta virtual "SPS", buni ba'zi odamlar hayotda ham talaffuz qilishadi, bunga loyiqdir). Nutqning sifati shaxsning muhim elementidir. Internet kommunikativ- notiqlikni rivojlantirmaydi. 61 • Xayoliy idrok, dunyo qiziqishlari va qarashlarining xayoliy o'xshashligi, natijada umidsizlik va behuda vaqtni his qilish. Ayniqsa, Internetda tanishish uchun dolzarb. Agar biz muloqotning bosma versiyasi haqida gapiradigan bo'lsak, nimani ko'ramiz? Fotosuratlar, rasmlar, kulgichlar, belgilar va belgilar ular biz bilan aloqa qilishni istagan ma'lumotdir. • Internet orqali o'zaro aloqalar faqat aloqani o'zi qoldiradi, garchi hayotda u ko'pincha boshqa faoliyatning elementi (ish, o'qish, o'yin) bo'lib, harakatlar va harakatlar so'zlardan ko'ra ko'proq qadrlanadi. • Internet orqali o'zaro aloqalar faqat aloqani o'zi qoldiradi, garchi hayotda u ko'pincha boshqa faoliyatning elementi (ish, o'qish, o'yin) bo'lib, harakatlar va harakatlar so'zlardan ko'ra ko'proq qadrlanadi. • Noto'g'ri manzilga xat yuborish, skrinshotlar, eslatmalar va boshqa "kompromatlar". • Virtual aloqa virtual bo'lib qolsa, siz o'zingizning har qanday rasmingizni yaratishingiz va saqlashingiz mumkin. Aynan shu narsa ba'zi odamlarni Internetga qaram qiladi. Xayoliy dunyoda haqiqatdan qochish - bu etarli bo'lmagan xatti-harakatlar strategiyasi, muammolarni hal qilish emas. Odamlar qanday hiyla-nayrang qilmasin, ular hatto virtual jinsiy aloqa bilan shug'ullanishdi. Qanday qilib bu jarayon virtual bo'lishi mumkin? Ha, homilador bo'lish yoki kasal bo'lib qolish ehtimoli yo'q, lekin asl muammo nima? Yaqinlikdan qo'rqish, o'ziga ishonmaslik, komplekslar, hayotdagi muvaffaqiyatsizlik - bu haqiqiy muammolar. • Virtual makondagi aloqa, nutq va dunyo bilan o'zaro aloqalar usullari. Haddan tashqari "issiqxona" sharoitlari odamga surunkali stress kabi zararli. Agar Internetda inson o'zining ideal va qulay dunyosini yaratadigan bo'lsa, unda u asta-sekin tashqi stimullarga etarlicha javob berish uchun butunlay ajralib chiqdi (va haqiqiy dunyoda ular doimo etarli). Achchiqlanish qanchalik tez-tez bo'lsa, virtual aloqada nihoyatda adashib qolish istagi shunchalik yuqori bo'ladi. Anonim aloqa imkoniyati haqida unutmaylik. Afsuski, bu ko'pincha jazosizlik va yo'l qo'ymaslik tuyg'usiga aylanadi. Garchi ba'zan noma'lum holda gapirish osonroq bo'lsa va o'zingizga ko'proq ishonchni his qilsangiz ham, siz o'zingizning imkoniyatlaringizni oshirib yuborishingiz mumkin. Aytgancha, anonimlikning ta'siri va undan foydalanish insonning individual va shaxsiy xususiyatlariga bog'liq. Masalan, yoshga bog'liq bo'lgan beqaror psixika va individual psixologik muammolar (ishonchsizlik, qo'rquv) bilan ular Internetda keyinchalik hayotga aylanib ketadigan yo'l qo'yadiganlik, buzg'unchilikni rivojlantiradi. 66-SAVOL..... 62 Media quyidagilargani oʻz ichiga oladi: Aloqa • Ommaviy axborot vositalari (aloqa), maʼlumot yoki maʼlumotlarni etkazish uchun ishlatiladigan vositalar o Reklama vositalari , turli ommaviy axborot vositalari, kontent, reklama uchun sotib olish va joylashtirish o Ommaviy elektron aloqa tarmoqlari orqali uzatiladigan radioeshittirish vositalari o Raqamli axborot vositalari, raqamli axborotni saqlash, uzatish va qabul qilish uchun ishlatiladigan elektron vosita o Elektron vosita, elektron yoki elektromexanik energiya orqali etkazib beriladigan aloqa o Gipermedia, giperhavolali media o Interaktiv media, interaktiv media o Ommaviy axborot vositalari , ommaviy kommunikatsiyalar orqali katta auditoriyani qamrab oluvchi texnologiyalar o MEDIA dasturi, Evropa Ittifoqining Yevropa audiovizual sektorini qoʻllab-quvvatlash tashabbusi o Multimedia , axborot mazmuni va qayta ishlashning bir nechta shakllarini oʻz ichiga olgan aloqa o Yangi media, anʼanaviy ommaviy axborot vositalari va kompyuter va kommunikatsiya texnologiyalarining kombinatsiyasi o Axborot vositalari , ommaviy axborot vositalari yangiliklarni etkazishga qaratilgan o Bosma ommaviy axborot vositalari , qogʻoz yoki kanvas orqali yetkaziladigan aloqa o Nashr etilgan ommaviy axborot vositalari , ommaga taqdim etilgan har qanday ommaviy axborot vositalari o Yozuvchi vosita, maʼlumotlarni saqlash uchun ishlatiladigan qurilmalar o Ijtimoiy media, ijtimoiy aloqalar orqali tarqatiladigan ommaviy axborot vositalari Media imkoniyatlari • Media pleer (dasturiy taʼminot), audio va videoni ijro etish uchun • Saqlash vositalari, maʼlumotlarni saqlash qurilmalarida Tasviriy sanʼat • Rassom tomonidan sanʼat asarini yaratishda foydalaniladigan badiiy vositalar, materiallar va texnikalar roʻyxati 63 Hayot haqidagi fanlar • Media, Comstock-Needham tizimidagi hasharotlar qanotlari tomirlari guruhi • Oʻsish muhiti, mikroorganizmlar yoki hujayralar oʻsishi mumkin boʻlgan ob’ektlar • Media filtri, bir nechta turli filtr materiallaridan iborat filtr 67-SAVOL..... Keyingi yillarda bizning hayotimizga raqamli iqtisodiyot tushunchasi shiddat bilan kirib kelmoqda shu jumladan ta'lim sohasiga ham. Bugungi kunda talim oluvchini an'anaviy ma'ruza va tinglash bilan dars jarayoniga jalb qilib bo'lmaydi va ta'limda yetarli darajaga samaraga erishib bolmaydiham. Jahon tajribasi shuni korsatmoqdagi talimda axborot texnologiyalarini rivojlantirish dars samaradorligini oshiribgina qolmay oquvchini darsga qizishini oshirishga va diqqat etiborini jamlab olishga yordam beradi. Dars jarayonini tashkil etishda innovatsion texnologiyalarning mavqeyi kun sayin ortib bormoqda. Zamonaviy texnologiyalardan foydalanish bugungi ta'limning imkoniyatlarini yanada kengaytirib kelmoqda. Hozirgi kunga kelib istalgan joydan turib istalgan ilm maskaniga xoxlagan vaqtda zamonaviy texnologiyalar asosida oqish imkoniyatini bermoqda. Bu esa Ananaviy talimdan farqli olaroq ham vaqtni ham xarajatni kamaytirishiga erishilib talim jarayonini sezilarli darajada rivojlanishiga olib kelmoqda . Umum talim maktablarida dars jaroyonida multemidia vositalari va interfaol doskadan foydalanishning oquvchilar uchun afzalliklari shundan iboratki:o'quvchilarning taassurotlarini boyitishga, ma'lumotlarni o'zlashtirish tezligini oshirish ; o'qituvchining ish unumdorligini oshirish va ortiqcha xarajatlardan holi bolishiga; virtual labarotoriyalar orqali labarotoriyalrni bajarish imkonini bajaradi: o'rganishni tezligini oshirish vaqtni kamaytirish; koproq darsda korsatib namoyish qilib dars otish , bu materialni to'liq anglashga va yaxshiroq yodlashga hissa qo'shadi. Multimedia vositalari dars jaroyonida quyidagi qulayliklarni yaratib beradi: a) otilayotgan darsning mukammal organishga; b)darsda zerikishni yoqotib qiziqishni oshiradi: v)vaqtni tejash va xarajatlarni kamaytirish; g) organilayotgan obyekt oquvchi xotirasida uzoq vaqt saqlanib qoladi va amaliyotga yaqinligi sababli qollay olish imkoniyatini oshiradi. Multemidia vositalar orqali kompyuterda virtual laboratoriya ishlaridan foydalanish. Kompyuterda virtual laboratoriya ishlarini bajarishda zamonaviy texnik jihozlar yordamida ishlab chiqarish yoki texnologik jarayonni qilish mumkin. O'qituvchi nazorati ostida oquvchi o'z bilimlarini amalda qo'llash, ijodiy qobiliyatlarni namoyish etish, orgatilgan vazifani tahlil qilish, ishlab chiqarish 64 vaqtida qaror qabul qilish imkonini berdai. Bu esa oquvchiga real holatda qiynalmay moslashish imkonini beradi Oquvchini baholashda bilimini nazorat qilishda kompyuter texnologiyalaridan foydalanish. Ushbu tizim oquvchiga bilimini nazorat qilishda shaffoflik va xolisslik bilan baholash imkonini berib yanada samaraga erishishga imkon beradi. Oquvchilarning bilimlarini nazorat qilish uchun kompyuterdan foydalanish o'qituvchiga test sinovlari tayyorlashga ketadigan vaqtni qisqartirishga imkon beradi. Oquvchini test jarayonida bemalol kuzatish va xolish baholashga sharoit yaratadi. Shunday qilib, o'quv jarayoniga zamonaviy axborot texnologiyalarini tadbiq qilish an'anaviy ta'lim tizimidagi mezonlardan sezilarli darajada o'zgartirib raqobatdosh mutaxasislar yaratishga keng imkon yaratadi. Zamonaviy axborot texnologiyalari talimda yuqori sifatga erishish uchun qulay obyekt hisoblanib oquvchini keng fikrlash va ijodiy imkoniyatini oshirishga, amaliyotda hech ikkilanmay qollay olishga tayyorlashga yordam beradi. Umumtalim maktablarda dars jarayonida axborot kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanib dars jarayonlarini tashkil etish orqali, oqituvchi tomonidan dars uchun qo'yilgan maqsadga erishish va oquvchiga darsni o'zlashtirish osonlashadi. Bu esa qisqa vaqtda ko'p narsaga, dars samaradorligini oshirish erishish imkonini beradi. 79. Virtual o‘yinlarning yoshlar ongiga ta’siri Download 1.95 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|