1 sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov

Trixodyermin. Bu dori tarkibida tuproqda yaxshi rivojlangan mog’or 
trixodyermin ligaorium bo’ladi, u o’z navbatida qishloq xo’jaligida keng 
ishlatiladi. Bu mog’orli dorining paxtani vyerticellez viltini quritishda 
yaxshi natija berishi, hamda bodring ildizini chirituvchilarga qarshi 
ishlatilishi bizga ma’lum. 
Bu biologik dori kam zaharli moddalar guruhiga kiradi, masalan, 
sichqon va kalamushlarning oshqozoniga va qorin bo’shlig’iga 
yuborilganda, ularning o’rtacha o’ldiradigan miqdori kg og’irligiga (0,35-
7,5 g) to’g’ri keladi. Ammo trixodyermin qishloq xo’jaligida ishlatilganda, 
maydon atrofidagi atmosfera havosi tarkibida uning sporalari borligi 
aniqlandi. Masalan 1 m
3
atmosfera havosida 19 ming, maydondan 50 metr 
naridan atmosfera havosida 4000 spora aniqlandi. Lekin, oradan 3 soat vaqt 
o’tgach, havodagi uning miqdori 10 barobar kamayadi, 24 soat o’tgach, 

---

329
mikrob umuman aniqlanmaydi. 
Tashqi muhit ob’yektlari ifloslanipganing oldini olish maqsadida, 
ayniqsa atmosfera havosini ifloslantirmaslik uchun dorini tuproqqa erta 
tongda sepish zarur. Ruxsat etiladigan miqdor 1 m
3 
havo uchun 10
6
spor. 
Dendrobacillin - keng qo’llaniladigan, kam ta’sir etuvchi biologik 
preparat. Bu dori asosan entomopatogen spora hosil qiluvchi mikrob - 
turingenzus va qo’shimcha bo’r moddalardan tashkil topgan. 1 gramm 
dorida 30 mlrd mikrob bor. Preparatdan bir gektar tuproqqa 2 kg solinadi. 
Paxta dalasida dendrobacillin samolyot yoki traktorlar yordamida 
sepilsa yoki purkalsa ishlatilgan joydan 2000 metr naridagi havoda ruxsat 
etilgan miqdordan ko’proq mikroblar 7 kun davomida (Kogay R) 
aniqlangan. 
Dendrobacillinning ishlatilishi tuproqni, suvni havo va turli 
o’simliklarni ham ifloslantiradi. Masalan, preparat ishlatilgan joydagi suv 
tarkibida 40 kun davomida bu preparat aniqlangan (1 ml suvda 1,2 mln 
hujayra). O’simlik yuzasida dendrobacillin 10-kuni ham aniqlangan.
Dendrobacillinning 3 x10
5
koncentraciyasi ruxsat etilgan miqdordir. 
Dendrobacillin ishlatiladigan maydonlar bilan aholi turar joylari 
orasidagi sanitariya himoya masofasi samolyot yordamida sepilsa - 2000 
metr, traktorlar yordamida sepilsa - 500 metr bo’lishi kerak. SHundagina 
aholi turar joylaridagi tuproq, suv, o’simliklar, havo bu preparat bilan 
ifloslanmaydi.