1865-Toshkent-1922

ashur

,

Dedi

:bel

i

mgat

egi

bog‘

r

i

t

or

,mayl

i

gamu?

Dedi

m:qo‘

l

i

nggaj

avohi

ruzuksol

gi

l

,yar

ashur

,

Dedi

:qo‘

l

i

mdaso‘

ngakyo‘

q,si

qor

.mayl

i

gamu?

Dedi

mki

,ko‘

ksungaguhar

di

nayl

agi

lmar

j

on,

Dedi

:og‘

i

r

,neqi

l

ur

man,bukor

,mayl

i

gamu?

Dedi

m:yur

akdi

no‘

l

anshohi

di

nki

yi

ngko‘

yl

ak,

Dedi

:buoqbadani

mabot

or

,mayl

i

gamu?

Dedi

m:ayog‘

i

ngaki

ygi

lqar

ochar

mdankafsh,

Dedi

:qabar

sanet

ur

man,bekor

,mayl

i

gamu?

Dedi

m:vi

sol

i

ngaAl

mai

yniqi

lmehmon,

Dedi

:oyi

m ur

ushurhamso‘

kor

,mayl

i

gamu?

Ko‘

r

gani

ngi

zdek,g‘

azaldavomi

dayor

ni

nger

kal

ani

bber

ganj

avobl

ar

iasnosi

dauni

ng

mumt

ozshe’

r

i

yat

i

mi

zdat

asvi

ret

i

l

adi

gang‘

oyatnozi

kval

at

i

fqi

yofasinamoyon

bo‘

l

adi

.Ma’

shuqani

ngqul

oql

ar

ishuqadarnozi

kki

,ol

t

i

nsi

r

g‘

auni

nguchunqo‘

pol

l

i

k

qi

l

adi

.Kumushpopukbel

i

niog‘

r

i

t

adi

.Uni

ngqo‘

l

l

ar

isuyaksi

z,gavharmar

j

onl

ar

bo‘

yni

gaog‘

i

r

l

i

kqi

l

adi

.Shoyi

,i

pakko‘

yl

akl

aroqbadani

gabot

adi

.

.

.

Al

mai

ykundal

i

kt

ur

musht

ashvi

shl

ar

i

,yi

lf

asl

l

ar

i

,masal

an,bahor

,yozhaqi

daham

hazi

lshe’

r

l

aryozgan.Mana,shul

ar

danbi

t

t

asi

:

Eyxudo,qi

shniyozqi

l

sang-

chi

,

Tanchadi

nbeni

yozqi

l

sang-

chi

.

Qoro‘

r

ni

g‘

asabzal

archi

qor

i

b,

Qar

g‘

aj

oyi

g‘

ag‘

ozqi

l

sang-

chi

.

Axmonudaxmonuaj

uzi

ngni

Hammasi

nbi

rj

uvozqi

l

sang-

chi

.

Qi

shumr

i

nibi

rnaf

asgaqi

l

i

b,

Yozumr

i

nidar

ozqi

l

sang-

chi

.

Yosovuqi

l

aqi

shnibi

ryi

l

g‘

a

Bi

r

-

bi

r

i

di

nar

ozqi

l

sang-

chi

.

Yober

i

bsabri

l

at

ahammul

ni

,

Ulayshi

nisozqi

l

sang-

chi

.

Yosi

t

amgarj

afochiyor

i

mni

Bi

rmangadi

l

navozqi

l

sang-

chi

.

Al

mai

ydekqul

i

ngni

,eyyuzigul

,

Bi

rqar

ab,sar

f

ar

ozqi

l

sang-

chi

.

3.

Al

mai

yni

ngbi

zgayet

i

bkel

ganshe’

r

l

ar

iuni

ngpoet

i

ki

st

e’

dodiko‘

pqi

r

r

al

iekanl

i

gani

ko‘

r

sat

adi

.Shoi

rhayotf

al

saf

asihaqi

dagishe’

r

l

ar

i

niqandaymahor

atbi

l

anbi

t

sa,

t

asavvuf

i

yg‘

azal

l

ar

i

gaqanchachuqurmazmunj

oyl

asa,hazi

l

-

mut

oyi

bal

ar

i

daham

shunchal

i

kt

a’

si

r

chanl

i

kkaer

i

shi

shgamuvaf

f

aqbo‘

l

adi

.Ar

ab,f

or

st

i

l

l

ar

i

nibi

l

i

shi

so‘

zl

ar

ni

ngma’

not

ovl

ani

shl

ar

i

dansamar

al

if

oydal

ani

shi

mkoni

niber

gan.Qof

i

yava

r

adi

f

l

ar

,asosan,f

i

kr

niyet

kazi

shda,she’

r

ni

ngr

uhivayo‘

nal

i

shi

nibel

gi

l

ashdamuhi

m

r

olo‘

ynaydi

.Shoi

rvaznni

ngi

mkoni

yat

l

ar

i

danj

udasamar

al

if

oydal

anadi

.

«Kal

i

l

avaDi

mnait

ur

ki

y»

Al

mai

yni

ngengkat

t

axi

zmat

l

ar

i

danbi

r

i«Kal

i

l

avaDi

mna»nit

ar

j

i

maqi

l

i

shibo‘

l

di

.

Tar

j

i

maj

udakat

t

aqi

zi

qi

shbi

l

ankut

i

bol

i

ndi

.15yi

l

da«Kal

i

l

avaDi

mnait

ur

ki

y»nomi

bi

l

anuchmar

t

a(

1898-

1901-

1913)chopet

i

l

di

.

Al

mai

yt

ar

j

i

manit

oshkent

l

i

kmuxl

i

siMuhammadMusoI

soqozio‘

g‘

l

i

ni

ngi

l

t

i

mosibi

l

an

amal

gaoshi

r

gan.Naqlqi

l

i

ni

shi

cha,MuhammadMusoko‘

pdanushbuki

t

obgaqi

zi

qi

b

yur

ar

,Al

mai

ygao‘

qi

t

i

b,og‘

zakit

ar

j

i

maqi

l

di

r

i

b,eshi

t

arekan.Ni

hoyatbi

rkunibut

un

ki

t

obnit

ar

j

i

maqi

l

i

bber

i

shi

niso‘

r

abdi

.Al

mai

yr

ozibo‘

l

i

bdi

.MuhammadMusounio‘

z

mehmonxonasi

gaol

i

bkel

i

bdi

.Oi

l

asi

nimoddi

yj

i

hat

dant

a’

mi

nl

abt

ur

i

bdi

.Al

mai

yuch

yi

l

l

i

ki

shniuchoydat

amoml

ab,t

ar

j

i

maniMuhammadMusoqo‘

l

i

gat

ut

qazi

bdi

.Xul

l

as,

t

ar

j

i

mashoi

rvaf

ot

i

dankeyi

nyet

t

iyi

lo‘

t

gach,t

oshbosmagat

ayyor

l

anadi

.Uni

mashhurkot

i

bMi

r

zaHoshi

m Xo‘

j

andi

ybosmagat

ayyor

l

aydi

.

«Kal

i

l

avaDi

mna»bundan1700yi

l

l

ari

l

gar

iKashmi

r

dayar

at

i

l

gan.Qadi

mnomi

«Panchat

ant

r

a»(

«Beshki

t

ob»)

di

r

.Buyukbobokal

oni

mi

zAbuRayhonBer

uni

yuhaqi

da

shundayyozganedi

:

«Hi

ndxal

qii

l

mni

ngj

udako‘

pt

ar

moql

ar

i

gavason-

sanoqsi

zki

t

obl

ar

gaega.Ul

ar

ni

ng

hammasi

niqamr

abol

i

shqi

yi

n.Leki

nshungaqar

amay,bi

zda«Kal

i

l

avaDi

mna»nomi

bi

l

anyur

i

-

t

i

l

adi

ganhi

ndl

ar

ni

ng«Panchat

ant

r

a»ki

t

obi

nit

ar

j

i

maqi

l

i

shnij

udaxohl

ar

edi

m.Buki

t

obnihi

ndchadanfor

schaga,for

schadanar

abchagavaundanso‘

ng

boshqaj

udako‘

pt

i

l

l

ar

gat

ar

j

i

maqi

l

di

l

ar

».

Dar

haqi

qat

,uBer

uni

yzamonasi

dayoqdunyoni

ngko‘

pt

i

l

l

ar

i

gat

ar

j

i

maqi

l

i

nganedi

.

Uni

ngbi

r

i

nchit

ar

j

i

masiVIasr

gat

o‘

g‘

r

ikel

adi

.Er

onshohiAnusher

voniOdi

l(

531—579)

buki

t

obni

ngt

a’

r

i

f

i

nieshi

t

i

b,Bar

zuyadegant

abi

bi

niyubor

i

b,oddi

r

adivapahl

avi

y

(

qadi

mi

yEr

on)t

i

l

i

gat

ar

j

i

maqi

l

di

r

adi

.VI

I

Iasrboshl

ar

i

daAbdul

l

ai

bnal

-

Muqaff

a’

Bar

zuyanusxasi

danar

abchagat

ar

j

i

maqi

l

adi

.Dunyoni

ngboshqat

i