3-мавзу. Мобил алоқа тизимининг ривожланиш босқичлари. Режа: Аналог мобил стандартлар

3G мобил алоқасининг учинчи авлоди ма'лумотлар узатиш 
тезлигининг сезиларли ўсиши билан ажралиб туради. Мобил қурилмалар 
нафақат овозли қўнғироқларни амалга оширишга, балки Интернет 
ресурсларидан тўлиқ фойдаланишга имкон беради. Эвропа GSM/ GPRS / 
EDGE стандартлари UMTS (ёки WCDMA) га айланиб бормоқда. 
Стандартнинг асосий версияси ма'лумот узатиш тезлигини 384 кбпс дан 
2Мбит/с гача та'минлашни назарда тутади. 2G билан таққослаганда, бу эрда 
иш тезлигини оширадиган қўшимчалар ҳам пайдо бўлади. HSDPA/HSUPA 
қўшимчаси 3.5G кичик стандартига ажратилган. Узатиш тезлиги 14,4 Мбит/с 
гача кўтарилади. MIMO технологиясидан фойдаланган ҳолда HSPA + 3.75G 
пайдо бўлиши тезликни 42,2 Мбит / с га этказишга имкон берди.
Америкалик CDMA стандарти, шунингдек, узатиш имкониятлари 3,1 
Мбит / с гача бўлган CDMA EVDO Rev.A ва 73,5 Мбит / с гача бўлган CDMA 
EVDO Rev.B учун ишлаб чиқди. 
Кўпчилик, компанияларнинг маркетинг сиёсати туфайли, 4G авлодни 
2008 йилга, я'ни 3GGP (Учинчи авлод шериклик лойиҳаси) ташкилоти LTE 
(Long Term Evolution) стандартини тасдиқлаган вақтга йўналтиради. Бироқ, 
расмий равишда 2012 йилда. 4G тармоқлари ушбу стандарт LTE Advanced-
нинг кенгайтирилган версиясини ҳамда WiМах 2 тармоқларини ўз ичига 
олади. Янги стандарт тармоқлари 700 МГц дан 2,7 ГГц частоталарда амалга 
оширилиши мумкин. Янги стандарт абонент томон максимал ма'лумотларни 
узатиш тезлигини 326,4 Мбит/с ва фойдаланувчидан таянч стантсияга 
ё'налиш бўйича 172,8 Мбит/с гача тақдим этади. Энди уяли алоқа 
абонентлари бундай имкониятларга эга бўлишди, илгари фақат симли алоқа 
операторлари томонидан тақдим этилиши мумкин эди. Шу билан бирга, 
операторлар ўртасидаги юқори рақобат 3G-дан 4G-га ўтиш вақтида Интернет 
хизматлари нархларининг ошишига олиб келмади. 
 
5G - бу келажак технология. Халқаро стандартлаштириш бўйича 
ташкилотлар нафақат узатиш тезлигини 10 Гбит / с гача кўпайтиришни, 
балки янги авлод тармоқларининг ишончлилигини тубдан оширишни ўз 
олдиларига мақсад қилиб қўйдилар. Энди биз нафақат мобил алоқа, балки 
тиббиёт, энергетика ва автомобилсозлик каби муҳим вазифаларга 
технологияларни жорий этиш ҳақида ҳам гаплашамиз. 

---

 
5G авлод контсептсияси. Хизматлар орасида 3840х2160 ўлчамдаги 
реал вақтда Ултра HD видеони абонент қурилмаларига узатиш, ҳажмли 
тасвирларни узатиш, ҳали пайдо бўлмайдиган ижтимоий тармоқ 
хизматларидан фойдаланиш бор. 5G тармоқлари пайдо бўлиши билан ишлаб 
чиқувчилар мутлақо ҳамма нарсани Интернетга улаб, дунё тартибини том 
ма'нода ўзгартиришни режалаштирмоқдалар. Барча маиший техника 
тармоққа уланади. Сиз уларни масофадан бошқаришингиз ва мавжуд ҳолат 
ҳақида ма'лумот олишингиз мумкин бўлади. Бу тармоқ учун жуда кўп 
миқдордаги янги қурилмалар (50 миллиарддан ортиқ) ва уларнинг барчаси 
учун ма'лумотларни узатишни та'минлаш осон иш эмас. Техник жиҳатдан 5G 
тармоқлари қабул қилиш/узатиш учун бир нечта антенналардан 
фойдаланилганда уланиш тезлиги ва ишончлилигини ошириш учун абонент 
қурилмалари учун МIМО технологиясидан фойдаланади. Шунингдек, 
мавжуд ЛТЕ уяли алоқа тармоқларини WI-Fi тармоқлари билан умумий 
тизимга бирлаштириш режалаштирилган. Бугунги кунда янги стандартни 
яратиш бўйича кенг кўламли ишлар олиб борилмоқда ва биз янги авлод 5G 
мобил алоқасида энг ажойиб ғояларни амалга оширишни кутамиз. 
Шуни та'кидлаш керакки, ба'зи бир абонентлар учун, унинг авлодидан 
қат'и назар, тармоққа уланиш муаммоси доимо кескин ва долзарб бўлиб 
келган. Уяли алоқани кучайтириш такрорланувчи ишлаб чиқарувчилар ва 
ускуналарни ўрнатувчилар учун ҳар доим қийин бўлган. Ва янги авлод 
тармоқларининг пайдо бўлиши билан бир қаторда, бозорда дарҳол тегишли 
стандартни такрорловчи қурилмалар пайдо бўлади. Уяли сигнал 
кучайтиргичидан фойдаланиб, ҳар ким ўз муассасасида оператор хизматидан 
фойдаланиш имкониятига эга бўлиши мумкин. 
Назорат саволлари 
1. Аналог мобил стандартларга қандай стандартлар киради? 
2. Рақамли мобил стандартларга қандай стандартлар киради? 
3. 1 ва 2 авлод мобил алоқаси ҳақида тушунча беринг. 
4. 3 ва 4 авлод мобил алоқаси ҳақида тушунча беринг. 
5. 5 авлод мобил алоқаси ҳақида тушунча беринг.