A k a d e m n a s h r

4-BOB

QIZIQARLI  HIKOYALAR

FOYDALI  BITIM

Bu  voqeaning  qachon  va  qayerda  bo'lganligi  ma’lum  emas.  Ehti- 

mol,  sira bo'lmagandir ham. Biroq u quloq berib eshitishga arziydi.

Bir  millioner  boy  uyiga  benihoyat  xursand  bo'lib  qaytdi.  Axir, 

yo'lda  baxtli  uchrashuv yuz  bergan  va  bu  uchrashuvdan  katta  foy- 

daning  daragi  kelib turardi.

-  Shunday omad  ham  kelarkan-a? -  dedi  u  uydagilarga. -  Pulni 

pul  chaqiradi  deganlari  ham  bejiz emas  ekan.  Mana,  mening  pulim 

pul  chaqirayotibdi.  O'zi  nima  gap  desalaring-chi!  Yo'lda  menga  bir 

n o ta n is h  

odam  uchrab  aoldi  -   o'zi  oddiv  bir  odam.  Men  u  bilan 

so'zlashmoqchi  ham  emasdim-ku,  u  mening  puldorligimm  payqaD 

o'zi  gap  boshlab  qoldi.  Uning  ham  ancha-muncha  puli  bor  ekan. 

Menga  shunday  foydali  bir  ishni  taklif qildiki,  buni  eshitgach  sevin- 

ganimdan  o'zimni  yo'qotib  qo'yayozdim.  «Quyidagicha  bitim  tuzay- 

lik,  -  dedi  u.  -  Men  senga  bir oygacha  har  kuni  yuz  ming  so'mdan 

keltirib  beraveraman.  Ammo  tekinga  emas.  Tashvishlanma,  to'lovi 

arzimagan narsa».  Birinchi kuni bitim bo'yicha men, aytsam kulasiz- 

lar,  atigi bir tiyin to'lashim kerak emish.  Quloqlarimga  ishonmadim.

-  Bir tiyinmi? -  deb qayta  so'radim.

-   Ha,  bir tiyin, -  dedi  u.  -   Ikkinchi  yuz  ming  so'm  uchun  esa  2 

tiyin to'laysan.

-X o 's h , -  dedim  sabrim chidamay..- Undan  keyin-chi?

-   Undan  keyin...  uchinchi  yuz  ming  uchun  4  tiyin,  to'rtinchi  yuz 

ming  uchun  8  tiyin,  beshinchi  yuz  ming  uchun  16  tiyin  to'laysan. 

Xullas,  butun  bir oy  badalida  har kun  oldingi  kungidan  ikki  baravar 

ortiq to'layverasan.

-  Keyin-chi,  keyin  nima  bo'ladi? -  deb so'radim.

-  Tamom, -  dedi  u. -  Boshqa  hech  narsa talab qilmayman.  Fa­

qat gapingdan qaytmasliging  kerak.  Men  har kuni ertalab yuz ming 

so'm  olib  kelaman,  sen  esa  bitimdagi  pulni  to'lab turasan.  To'lovni 

bir oydan  ilgari to'xtataman demaysan!

26

---

Bir tiyinga  yuz  ming  so'm! Agar  puli  qalbaki  bo'lmasa,  u  odam- 

ning  esi joyida emas.  Bunday omadni  qo'ldan  chiqarmaslik kerak!

-  Xo'p.  Pulni  keltir, -  dedim.  -   Men  o'z to'lovimni  kanda  qilmay 

to'lab turaman.  Tag'in  meni  aldama:  rostakam  pul  olib  kel.

-  Xotirjam  bo'l,  ertaga erta  bilan  kutaver, -  dedi  u.

Faqat  bir  narsadan  xavfim  bor:  u  kelarmikin?  Juda  zararli  ishni 

o'ylabman  deb  aynib  qolmasa  edi!  Xayr,  ertagacha  kutsam  kutay- 

chi,  nima  bo'lar ekan.

Bir  kun  o'tdi.  Erta  bilan  o'sha,  yo'lda  uchragan  notanish  odam 

kelib  boyning  darvozasini taqillatdi.

Darhaqiqat,  bu  g'alati  odam  uyga  kirib,  xaltadan  keltirgan  pul- 

larini  chiqarib  qo'ya  boshladi,  pullar  qalbaki  emas,  rostakam  edi! 

Rosa yuz min^ni  sanab  bo'lib:

-   Mana  va’daga  muvofiq  keltirganim.  To'lash  endi  sening  ga- 

ling, -  dedi  u.

Boy  stol  ustiga  bir  tiyinlik  chaqani  qo'yib  xavfsirab  kutib  turar, 

«Mehmon chaqani olarmikin, olmasmikin, pulini qaytib olib ketmas- 

mikin», -  deb o'ylardi.  Mehmon esa chaqani  ko'zdan  kechirib qo'li­

ga oldi va salmoqlab  ko'rdi-da,  hamyoniga soldi.

-  brtaga xuaai snu vaqtaa