Amaliy mashg`ulot 1-Mavzu: Yozma hisoblash algoritmini o‘rgatish. Hisoblash malakalarini tekshirish uchun nazorat ishlari

а. Mаsаlаning shаrti - sujеtning so’zlаr bаyoni bo’lib, undа sоn qiymаtlаri mаsаlа 
tаrkibigа kiruvchi kаttаliklаr оrаsidаgi funksiоnаl bоg’lаnish оshkоr (sоnlаr yordаmidа) hоldа yoki оshkоrmаs shаkldа (so’zlаr yordаmidа) ko’rsаtilgаn bo’lаdi; 
b.Mаsаlаning sаvоli - bundа bir yoki bir nеchа kаttаlikning nоmа’lum qiymаtlаrini bilish tаklif qilinаdi.
v. Masaladagi sonli faktlar- masaladagi berilgan sonlar. 
Shundаy qilib, hаr qаndаy аrifmеtik mаsаlаdа nоmа’lum sоn vа bеrilgаn sоnlаrdаn ibоrаt elеmеntlаr аlbаttа bo’lishi kеrаk. Dеmаk, istаlgаn аrifmеtik mаsаlа uch kоmpоnеntdаn ibоrаt bo’lаr ekаn.
а) mаsаlаning mаtni, b) mаsаlаdаgi sоnli fаktlаr, v) mаsаlаning sаvоli. 
Bu uchchаlа kоmpоnеnt оldidа mаlum tаlаblаr hаm yotаdi. 
А) Mаsаlаning mаtni: qisqа, rаvоn vа tushunаrli bo’lishi kеrаk. 
B) Sоnli fаktlаri: hаyotiy, tаrаqqiyot dinаmikаmizni оchib bеruvchi mаntiqаn to’g’ri tаnlаngаn, imkоniyat chеgаrаsidаn chiqmаgаn bo’lishi kеrаk.
V) Mаtn охiridа so’rоq gаp tаriqаsidа yozilgаn аniq sаvоl bo’lishi kеrаk.
Shаrt vа sаvоl - mаsаlаning аsоsiy elеmеntlаridir. 
Mаtnli mаsаlаlаrning аsоsiy хususiyati shundаki, ulаrdа izlаnаyotgаn sоnni tоpish uchun bеrilgаn sоnlаr ustidа qаndаy аmаllаrni bаjаrish kеrаkli to’g’ridаn-to’g’ri ko’rsаtilmаydi. Shu sаbаbli mаsаlа mаtnidа bеrilgаn sоnlаr bilаn izlаnаyotgаn sоn оrаsidаgi bоg’lаnishni ko’rsаtuvchi birоr bilvоsitа ko’rgаzmаlаr bo’lishi vа bu bоg’lаnish kеrаkli аrifmеtik аmаllаrni tаnlаsh vа ulаr tаrtibini аniqlаshi kеrаk. Mаsаlаning to’lа yеchimi shаrtning tаhlilidаn; аmаllаrning bаjаrilishi tаrtibini ko’rsаtuvchi 
rеjаdаn; kаttаlikni u yoki bu qiymаti qаndаy аmаl bilаn tоpilishi vа nеgа shu аmаl bilаn tоpilishini tushuntirishdаn; аrifmеtik аmаllаrni bаjаrish vа jаvоbdаn ibоrаt bo’lаdi. Mаsаlаning to’lа yozmа yozilishi judа kаttа jоyni egаllаydi vа tеz yozis ko’nikmаsini bo’sh egаllаgаn bоlаning аnchа vаqtini оlаdi, shu sаbаbli I-IV sinflаrdа hаm qo’llаnilаdi. Аmmо bоshlаng’ich sinflаrdа mаsаlа yеchimigа bеrilаdigаn to’lа оg’zаki tushuntirishni qo’llаshgа urinish kеrаk. Bеrilаdigаn mаsаlаlаr vаqt bo’yichа hаm, bоlаning аqliy rivоjlаnishigа tа’siri bo’yichа hаm muhim o’rin egаllаydi. O’quvchining mаsаlаni mustаqil yеchishdаn undа ko’nikmа vа mаlаkаlаrning tаrkib tоpishi uchunginа emаs, bаlki аlоqа (o’quvchi,o’qituvchi) o’rgаtish uchun hаm fоydаlаnilаdi. Mаtеmаtik mаsаlаlаr sоddа vа murakkab mаsаlаlаrgа аjrаtilаdi. Bittа аmаl bilаn mumkin bo’lgаn mаsаlаlаr sоddа mаsаlаlаr dеyilаdi. Bir nеchа sоddа mаsаlаlаrdаn tuzilgаn vа shu sаbаbli ikki yoki undаn оrtiq аmаl yordаmidа yеchilаdigаn mаsаlаlаr tаrkibli mаsаlаlаr dеyilаdi. Hаr qаndаy sоddа mаsаlаgа dоir ikkitа tеskаri mаsаlа tuzish mumkin. Mаsаlаn, " Maktab hоvlisidа bеshtа qiz o’ynаyotgаn edi. Ulаrning ikkitаsi uygа kеtdi.Maktab hоvlisidа nеchа qiz qоldi?"Mаsаlаgа ikkitа tеskаri mаsаlа tuzish mumkin. 1) " Maktab hоvlisidа bir nеchаqiz o’ynаyotgаn edi. Ikkitа qiz kеtgаnidаn kеyin" maktab hоvlisidа uchtа qiz qоldi. Оldin " maktab hоvlisidа nеchа qiz uynаyotgаn edi?"
2)” Maktab hоvlisidа bеshtа qiz o’ynаyotgаn edi. Bir nеchа qiz uyigа kеtgаnidаn kеyin " maktab hоvlisidа uchtа qiz qоldi. Nеchtа qiz uyigа kеtgаn?"
Topshiriq
Bir soatlik dars ishlanmasini tuzish.( Namuna)
Test topshiriqlari

1. 
   Qo‘shish amali mazmunini ochib beruvchi masala qanday nomlanadi?
   

1. 
   Yig‘indini topishga doir masala
   
2. 
   Noma‘lum qo‘shiluvchini topishga doir masala
   
3. 
   Qo‘shish amali bilan yechiladigan masala
   

2. 
   Masalani yechish bosqichlarini ko‘rsating.
   

1. 
   Masala shartining berilishi va tahlili, masala tahlili, shartining qisqa yozilishi, yechimi va javobining yozilishi, yechim to‘g‘riligini tekshirish.
   
2. 
   Masala tahlili, shartning qisqacha yozilishi, yechim va javobning yozilishi, masala yechimi to‘g ‘riligini tekshirish.
   
3. 
   Masala tahlili, shartining qisqa yozilishi, yechimining va javobining qisqa yozilishi.
   

3. 
   Sodda masalalar…
   

1. 
   yechish jarayonida bitta amaldan foydalanib yechiladi
   
2. 
   yechish jarayonida 2 yoki undan ortiq amal bilan yechiladi
   
3. 
   algebraik amallar, geometrik tushunchalar va ulushlarni o‘rganishda qo ‘llaniladi
   

4. 
   Murakkab masalalar…
   

1. 
   ikki va undan ortiq amal bilan yechiladi
   
2. 
   yechish jarayonida bitta amaldan foydalanib yechiladi
   
3. 
   algebraik amallar, geometrik tushunchalar va ulushlarni o‘rganishda qo‘llaniladi
   

5. 
   Ayirish amalini mazmunini ochib beruvchi masala qanday nomlanadi?
   

1. 
   Ayirish amali bilan yechiladigan masala
   
2. 
   Ayirmani topishga doir masala
   
3. 
   Qo‘shishga teskari masala
   

6. 
   Quyidagi masala qaysi turga kiradi: “Saida kutubxonadan 4 ta kitob oldi. Sevara nechta kitob olgan, agarda qizlar birgalikda 7 ta kitob olgan bo‘lsa?”
   

1. 
   Ish harakat va miqdorlar orasidagi bog‘liqlikni o ‘rganuvchi masalalar
   
2. 
   Qo‘shishning aniq ma`nosini ochib beruvchi masalalar
   
3. 
   Munosabatlarni o‘rganuvchi masalalar
   

7. 
   Quyidagi masala qaysi turga kiradi: “Toshbaqa 5 m/min tezlik bilan harakatlanmoqda. Qancha vaqtdan keyin u 20 mmasofanibosib o‘tadi?”
   

1. 
   Harakatga oid masalar
   
2. 
   Proporsional bo‘lishga oid masalalar
   
3. 
   Ish harakat va miqdorlar orasidagi bog‘liqlikni o‘rganuvchi masalalar
   

8. 
   150 kg li sigir bir kunda 400 grammga semirsa, 30 kundan keyin sigirning og irligi qancha bo‘ladi?
   

1. 
   162 kg
   
2. 
   152 kg
   
3. 
   163 kg
   

9. 
   Go‘shtni qaynatishda u o‘z massasining beshdan ikki qismini yo‘qatadi. 6 kg qaynatilgan go‘sht olish uchun necha kg go‘sht olish kerak?
   

1. 
   10 kg
   
2. 
   10,5 kg
   
3. 
   9 kg
   

10. 
    Biror sonni o‘ylang. Unga undan keyingi sonni qo‘shing, 9 ni qo‘shing, 2 ga bo‘ling, o‘ylangan sonni ayiring. Natijani toping.
    

1. 
   5
   
2. 
   3
   
3. 
   4
   

7-Mavzu: 10 lik konsentri bo‘yicha masalalar yechish ustida ishlash. 100 lik konsentri bo‘yicha masalalar yechish ustida ishlash. 1000 lik konsentri bo‘yicha masalalar yechish ustida ishlash
Reja:

1. 
   10 lik konsentri bo‘yicha masalalar yechish ustida ishlash
   
2. 
   100 lik konsentri bo‘yicha masalalar yechish ustida ishlash
   
3. 
   1000 lik konsentri bo‘yicha masalalar yechish ustida ishlash
   

Natural son va nolni nomerlash va ular ustida arifmetik amallar bajarish boshlangich matematika kursini asosini tashkil qiladi. Unga qo'shib algebra va geometriya elementlari o'qitiladi. Dasturda natural sonlar va nol haqidagi ma'lumotlarni asta-sekin o'nlik, yuzlik, minglik va ko'p xonali sonlar konsentrlari (takroriy) kiritish nazarda tutiladi. Bu o'nlik sanoq sistemasining xususiyalari bilan, og'zaki va yozma nomerlashni takror-takror qo'llash orqali beriladi.
Birinchi o'nlikni nomerlashda 1-10 sonlarini sanash, nomerlarni aytish, ketma-ketligini, katta-kichikligini o'z­lashtirish nazarda tutiladi. 1-o'nlik bilan nol' soni ham birga o'rgatiladi. Uni bo'sh to'plamning harkteristikasi sifatida berilgan. Nomerlash davomida 11-20, keyin 21-100 ichida sonlarni nomerlash qaraladi. 1-,2-, ....o'nliklarni hosil qilish, birgalikda o'nliklarni, ya'ni o'nli sanoq sistemasi­ning mohiyati tushuntiriladi. Keyingi sinflarda 100 ichida, 1000 ichida va ko'p xonali sonlar og'zaki va yozma nomerlash, arifmetik amallar bajarish, komponentlarning nomlarini o'rgatishlar amalga oshiriladi.Butun nomanfiy sonlarni nomerlash va ular ustida amallar bajarish boshlang`ich matematika kursida asosiy mavzulardan hisoblanadi. Algebra va geometriya elementlari arifmetik bilimlar tizimiga imkoni boricha kiritiladi, natijada son, arifmetik amallar va musbatlar haqidagi tushunchalarni yuqoriroq darajada o`zlashtirish ta'minlanadi. Natural son va nol ustida ishlash boshlang`ich sinflarda 4 yil o`qish davomida olib boriladi. Matematika dasturi natural son va nol haqidagi ma'lumotlarni asta-sekin 10, 100, 1000, ko`p xonali sonlar konsentrlari bo`yicha kiritishni nazarda tutib tuzilgan. Kontsentlarga ajratish o`nli sanoq sistemasining xususiyatlari bilan, sonlarni og`zaki, yozma nomerlash bilan bog`liq bo`lgan asosiy masalalarni takror-takror qarashga imkon berad. Matematikada masallar yechish nazariyani amaliyotga tadbiq qilishning eng muhim tabiiy yoʻlidir. Boshlangʻich sinf matematika kursi maqsadga muvofiq tanlangan masalalar sistemasi asosida bayon qilinadi. Bu sistemada matnli masalalar kata oʻrin egallaydi. Arifmetik amallar orasidagi mavjud mazmunni ochishda tegishli oddiy matnli masalalardan foydalaniladi. Matnli masalalar bolalarni “Shuncha katta (kichik)”, “Shuncha marta katta (kichik) soʻzlari bilan ifodalanuvchi matematik munosabatlar bilan tanishtiruvchi muhim vosita hisoblanadi. Matnli masalalar ulush tushunchasini uqib olishda, geometrik tasavvurlarni shakllantirshda, shuningdek algebraik elementlarni qarab chiqishda katta yordam beradi. Bolalarni baho, miqdor, vaqt, tezlik va masofa orasidagi mavhud bogʻlanishlar bilan tanishtirishda matnli masalalarning ahamiyati kattadir. Matnli masalalarning sodda va murakkab turlari boʻlib, sodda masalalarning ifodalanishi sistemasi kursdagi tegishli tushunchalarni singdirish mantiqiga buysundirilgan. Oddiy masalalar qatori I-sinfdan boshlab murakkab masalalar ham yechiladi. Ular ham egallangan nazariy bililarni takomillashtirish ishiga xizmat qiladi.
I-IV sinflarda berilgan maslalarni quyidagi uchta guruhga ajratish mumkin.
1. Birinchi guruh masalalar arifmetik amallarning ma`nosini ochib berishga qaratilgan. Bunday masalalarning har biri darsturga asosan konsentrlar boʻyicha mos amallarni tanishtirishga muvofiq kiritiladi.
2. Ikkinchi guruh sodda masallarga sonlar orasidagi oʻzaro xilma-xil munosabatlarni ochishga tegishli boʻlgan masalalar kiradi. Bu oʻrinda munosabat tuhsunchasi bir sonni boshqasiga boʻlganda chiqadigan boʻlinma sifatida qoʻllangan.
Boshlangʻich sinf matematikasida “teng boʻlish”, “Shuncha koʻp”(kam), “ shuncha marta katta” kabi soʻzlar bilan ifodalanishi mumkin boʻlgan sonlar orasidagi munosabatlar ustida ishlashga alohida e`tabor beriladi. Bu munosabatlarning ma`nosi ikki toʻplam elementlari oʻrtasida oʻzaro bir qiymatli moslik oʻrnatishga bogʻlangan xilma-xil mahaliy mashqlar asosida ochib beriladi. Bunday munosabatlarni ochish maqsadida matnli maslalardan keng foydalaniadi.
3. Uchinchi guruh soda masalalarga arifmetika nazariyasining ayrim yangi masallari-arifmetik amallarning komponentlari va natihalari orasidagi bogʻlanishlarni ochib beradigan masalalar kiradi. Bunday maslahatlar komponentlardan biri va amal natijasi berilgan boʻlsa, ikkinchi komponentni topishdan iborat boʻlgan masallardir.
Uchinchi guruh maslalarga quyidagilarni koʻrsatish mumkin.
1.Berilgan yigʻindi va qoʻshivchiga koʻra ikkinchi qoʻshiluvchini topishga doir masalalar.
2.Ayirma va ayriluvchiga koʻra kamayuvchini topishga doir masallar .
3.Ayirma va kamayuchiga koʻra ayriluvchini topishga doir masalalar.
4.Koʻpaytuvchilardan biri va koʻpaytmaga koʻra ikkinchi koʻpaytuvchini topishga doir masalalar.
5.Boʻlinma va boʻluvchiga koʻra boʻlinuvchini, boʻluvchiga koʻra boʻluvchini topishga doir masalalar.100 lik ichidagi sodda va murakkab masalalar bolalarning fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishning eng samarali vositasi boʻlib, odatda, oʻz ichiga “yashiri jumboqni” oladi. Bu jumboqni qidirish masala yechuvidan analiz va sintezga mustaqil murojaat qilish, faktlarni taqqoslash, umumlashtirish va hokazolarni talab qiladi. Bilishning bu usullarini oʻrganish matematika oʻqitishning muhim maqsadlaridan biri hisoblanadi.Shunday qilib, oʻquvchilar 100 lik ichidagi matnli masalalar yechish orqali matematik qonuniyatlarni amalda tadbiq etish, shuningdek ba`zi fizik tushunchalarni oʻzlashtiradilar.Amerikalik mashhur matematik D. Raya oʻzining “Как решать задачи” nomli kitobida masalalarni qanday yechishning quyidagi rejasini mohirlik bilan tuzib bergan:
1.Masalaning qoʻyilishini tushuntirish. Masalada nima berilgan, nima ma`lum, nima nomalum, ya`ni uning sharti nimalardan iborat ekanligini tushunib yetish. Berilganlar noma`lumni topish uchun yetarlimi? Masalalarning shartini qismlarga ajrating va ularni yozishga harakat qiling.
2.Masalani yechish rejasini tuzing. Berilganlar bilan nomalum orasidagi bogʻlanishni topish lozim. Agar bu bogʻlanish birdaniga topish mumkin boʻlmasa, u holda yordamchi maslalarni qarab chiqish foydalidir. Shundan soʻng masala rejasini tuzishga kirishish mumkin. D. Paya masala rejasini tuzishda quyidagilarga e`tibor berishni talab qiladi: Siz oldin ham shunga oʻxhsash maslaga duch kelganmisiz? Yechishda foydali boʻlgan teoremalarnibilasizmi?
3.Masaladagi noma`lumni chuqurroq oʻrganishning xuddi shunday yoki shunga oʻxhsash maslani eslashga harakay qiling. Berilganlarning hammasidan foydalanasizmi?
4.Masala rejasini amalga oshirish. Masalani yechish rejasini amalga oshirishda oʻzingizning har bir qadamingizni nazorat qilib boring. Siz uchun tanlangan qadamingiz ma`qulmi?
5.Orqaga nazar tashlash (topilgan yechimni oʻrganish) Natijani tekshirish mumkinmi? (emasligi) yechishning borishinichi? Bu masani boshqacha yoʻl bilan topish mumkin emasmi? Uni bir qarashdan aniqlashning iloji bormi? Olingan natijani yoki yechish usulini boshqa bir masalani yechishda foydalanish mumkin emasmi? mashhur matematik D. Rayaning bu koʻrsatmalarini ilgʻor oʻqituvchi oʻzlarining mehnat faoliyatlarida tadbiq etib, yaxshi natijalarini qoʻlga kiritmoqdalar. D. Payaning tavsiyasiga koʻra masala rejasini quyidagicha bayon qilsa boʻladi:

1. 
   Masalaning matnini tahlil qilish.
   
2. 
   Masala shartini sxema asosida yozish.
   
3. 
   Masalaning yechimini izlash, yechimning rejasini tuzish.
   
4. 
   Tuzilgan sonli ifodaning qiymatini hisoblang.
   
5. 
   Hisoblash natijasini muhokama qilish, ya`ni masalaning savoliga javob olish.
   
6. 
   Olingan javobni tekshirish.
   

Masala mantini tahlil qilish koʻp maqsadli ish boʻlib quyidagicha tahlil qilish mumkin. Matn tahlili
1)masala yechishga kirishishdan oldin oʻquvchi masalaning shartini puxta oʻzlashtirib olishi shart.
2)oʻquvchi masala matnini tahlil qilish jarayonida uning sharti va tahlilini ajrata bilishi kerak. Bu ish ham oʻquvchi uchun uncha oson emas. Agar masala 1 amal bilan yechilsa uncha qiyin emas.
3)masalaning shartida barcha berilganlarni aniqlash va ularni matematik “tilga” oʻtkazish zarur. Bunda ham ba`zi qiyinchiliklarga duch kelish mumkin. Shu oʻrinda quyidagi masalani koʻrib chiqaylik:
“Ikki shahar orasidagi masofa 390 km boʻlib, bu shaharlardan bir-biriga qarab ikki aftobus yoʻlga chiqdi. Ulardan biri 60 km va ikkinchisi 70 km tezlik bilan harakatlangan. Shartga koʻra, masofa 390 km, tezliklari 60 km va 70 km boʻlgan. Avtobuslar uchrashguncha bir xil vaqtda yoʻlda boʻlgan, bir vaqtda joʻnab uchrashguncha yurgan, degan shart bilan ifodalangan. Berilganlar aniqlangandan keyin masalaning soʻrogʻi aniqlanib, yechish rejasini tuzishga kirishish mumkin.
2. Masalaning shartini izlash. Masalalaning sharitga koʻra chizma, sxema, rasmlar va boshqalarni tuzish asosiy maqsad emas. Masala shartini izohlashning bir koʻrinishlari mavjud boʻlib, masala mazmunini matematik tavsiflashda oʻquvchilarga turli darajada yordamlashadi.
a) Masala sharitni qisqacha yozish. Masala shartining qisqacha yozishning aniq bir formasi mavhud emas. Qisqacha yozish miqdorlar va masalada mos sonli ma`lumotlar orasidagi bogʻlanishlarni koʻrsatmali tasvirlab beradi. Bu yozuv boʻyicha oʻquvchi masala shartini mustaqil aytib berish imkoniga ega boʻladi.
100 lik ustida masala yechimini izlashga oʻrganish ikki bosqichda olib boriladi. Dastlab oʻquvchilar bir amalli sodda masalalarni yechish usullarini oʻrganadilar. Bunday masalalar yechimini topish malakasi shundan iboratki, oʻquvchi masalalaning shartida berilgan son ma`lumotlarini arifmetik amallar bilan bogʻlaydi. M: Avtobusning tezligi soatiga 80 km, velosipedning tezligi undan 4 marta kam. Velosipedning tezligini toping. Masalada ikki miqdor avtomabil tezligi bilan velosipedning tezligi oʻzaro marta ham munosabat bilan bogʻlangan. Bu munosabatlardan masala yechimini izlash koʻpaytirish amalini tanlashga olib keladi. Shunday qilib sodda masalalar yechimini izlashga oʻrgatish oʻquvchilarda u yoki bu munosabatlarga mos keluvchi arifmetik amallarni aniqlash malakalarini shakllantirishdan iborat. Bir necha amallar bilan yechiladigan murakkab masalalar toʻplamida yechishni izlashga oʻrgatish birmuncha yuqori saviyada amalga oshiriladi. Bola sodda masalani yechish malakasiga ega boʻlgani uchun murakkab masala tarkibidagi sodda masalalarni koʻra oladi va uni ketma-ket yechish bilan murakkab masalani yechadi. Murakkab masalalarni yechishga kirishishdan oldin ularni guruhlarga boʻlib, soʻngra yechimini izlash metodlarini tanlash va tadbiq etishga kirishish maqsadga muvofiqdir.
Test topshiriqlari

1. 
   1- sinfda 10 ichida qo‘shish o‘rganishda qaysi xossa bilan tanishadilar?
   

1. 
   O‘rin almashtirish
   
2. 
   Distributivlik, tranzitiv
   
3. 
   tranzitiv va distributivlik
   

2. 
   Noto‘g‘ri javobni toping.
   

1. 
   Uchrashma harakatda tezliklar ayiriladi
   
2. 
   Qarama-qarshi harakatda tezliklar qo‘shiladi
   
3. 
   Uchrashma harakatda tezliklar qo‘shiladi
   

3. 
   Muammoli masalani toping.
   

1. 
   Abrorda opasinikiga nisbatan ikki barobar ko‘proq olma bor edi. Ikkalasida nechta olma bor?
   
2. 
   Sonning 1/5 qismi 20ga teng. Sonni toping
   
3. 
   Bitta terakdan 2 chelak olma terildi, ikkinchisidan undan 1 chelak ortiq olma terilgan. Hammasi bo‘lib necha chelak olma terilgan?
   

4. 
   Yetishmayotgan va ortiqcha ma‘lumotli masalalar … masalalar deyiladi.
   

1. 
   muammoli
   
2. 
   mantiqiy
   
3. 
   murakkab
   

5. 
   O‘n yuzlik necha minglikni tashkil etadi?
   

1. 
   Bir minglikni
   
2. 
   Besh minglikni
   
3. 
   O‘n minglikni
   

6. 
   Algebra atamasi qaysi allomaning ismi bilan bog‘liq?
   

1. 
   Al-Xorazmiy
   
2. 
   Rene Dekart
   
3. 
   Fransua Viet
   

7. 
   Mantiqiy masalani toping.
   

1. 
   Bitta terakdan 3 chelak olma terildi, ikkinchisidan undan 2chelak kam olma terilgan. Hammasi bo‘lib necha chelak olma terilgan?
   
2. 
   Qaysi sonning 25 ga bo‘linmasi 12 ga teng?
   
3. 
   Gulida akasinikiga nisbatan uch barobar ko‘proq tabriknoma bor edi. Ikkalasida nechta tabriknoma bor?
   

8. 
   Biror sonni o‘ylang. Unga undan keying sonni qo‘shing, 5 ni qo‘shing, 2 ga bo‘ling, o‘ylangan sonni ayiring. Natijani toping.
   

1. 
   3
   
2. 
   5
   
3. 
   7
   

9. 
   Tezlik o‘zgarmas bo‘lganda masofa bilan vaqt qanday bog‘lanishda bo‘ladi?
   

1. 
   To‘g‘ri proporsional
   
2. 
   Teskari proporsional
   
3. 
   Teng kuchli
   

10. 
    Vaqt o‘zgarmas bo‘lganda tezlik bilan masofaorasida qanday proporsional bog‘lanish bo‘ladi?
    

1. 
   To‘g‘ri proporsional
   
2. 
   Teskari proporsional
   
3. 
   Teng kuchli
   

8-Mavzu: Ko‘p xonali sonlar konsentri bo‘yicha masalalar yechish ustida ishlash. Masala yechishga o‘rgatishning umumiy usullari ustida ishlash. To‘g‘ri to‘rtburchak va kvadratning perimetrini, yuziga doir masalalar yechishga o’rgatish.
Reja:

1. 
   Ko‘p xonali sonlar konsentri bo‘yicha masalalar yechish ustida ishlash
   
2. 
   Masala yechishga o‘rgatishning umumiy usullari ustida ishlash
   
3. 
   To‘g‘ri to‘rtburchak va kvadratning perimetrini, yuziga doir masalalar yechishga o’rgatish.
   

Masalalar yechishga o’rgatishda quyidagi bosqichlarga rioya qilish maqsadga muvofiqdir. 
1-bosqich-masala mazmuni bilan tanishtirish; 
2-bosqich-masala yechimini izlash; 
3-bosqich-masalani yechish; 
4-bosqich-masala yechimini tekshirish. 
Ajratilgan etaplarga bir-biri bilan uzviy bog’langan va bu bosqichning har bir etapida ish asosan o’qituvchining rahbarligida olib boriladi. Har bir etapda ishlash metodikasini batafsil ko’rib chiqamiz.