Axloqshunoslikning asosiy mezoniy tushunchalari, tamoyillari va me’yorlari

Xushfe’llilik, shirinsuxanlilik, kamtarinlik, bosiqlik singari axloqiy xatti-harakatlar me’yoriylik nuqtayi nazaridan g‘oyat muhim. Chunki, har bir jamiyat darajasi ma’lum ma’noda undagi fuqarolar muomala madaniyatining yuksakligi bilan ham belgilanadi. Zero, xushfe 1, shirinsuxan inson o‘zining har bir muvaffaqiyatsizligiga fojia sifatida qaramaydi, alam yoki g‘azab bilan yomon kayfiyatini boshqalarga o‘tkazishga intilmaydi; atrofdagi axloqiy muhitni buzmaydi. Natijada o‘ziga ham, o‘zgalarga ham ko'tarinki kayfiyat, turli-tum an omadsizliklarning o‘tkinchiligini anglatuvchi hayotbaxsh bir umid bag‘ishlaydi.

• Xushfe’llilik, shirinsuxanlilik, kamtarinlik, bosiqlik singari axloqiy xatti-harakatlar me’yoriylik nuqtayi nazaridan g‘oyat muhim. Chunki, har bir jamiyat darajasi ma’lum ma’noda undagi fuqarolar muomala madaniyatining yuksakligi bilan ham belgilanadi. Zero, xushfe 1, shirinsuxan inson o‘zining har bir muvaffaqiyatsizligiga fojia sifatida qaramaydi, alam yoki g‘azab bilan yomon kayfiyatini boshqalarga o‘tkazishga intilmaydi; atrofdagi axloqiy muhitni buzmaydi. Natijada o‘ziga ham, o‘zgalarga ham ko'tarinki kayfiyat, turli-tum an omadsizliklarning o‘tkinchiligini anglatuvchi hayotbaxsh bir umid bag‘ishlaydi.
• Xushfe’llilik, shirinsuxanlilik qay darajadadir ko‘proq ixtiyor bilan, kishining ma’lum bir insoniy tabiatga intilishi bilan bog‘liq bo‘Isa, bosiqlik, kamtarinlik, kamsuqumlik aksincha, ko‘proq iroda kuchi natijasida yuzaga keladi. Zotan insonning o‘z g‘azabini bosa bilishi, noroziligini barvaqt bildirmasligi; so‘zlagisi, biror-bir gap bilan o'zini ko‘rsatgisi kelib qolganda o‘sha xohish-ixtiyorni to‘xtata olishi kuchli irodani talab qiladi.

XULOSA

Qisqacha bo‘Isa-da, axloqshunoslikning asosiy tushunchalarini, axloqiy tamoyillar va me yorlar nima ekanini, ularning shaxs hamda jamiyat axloqiy hayotida naqadar muhim o‘rin tutishini ko‘rib chiqdik. Ulardan kelib chiqqan holda quyidagicha xulosa chiqarish maqsadga muvofiq: agar axloqshunoslikning mezoniy tushunchalari bir-biriga bog'liq bo‘lsa, axloqiy tamoyillarning bog‘liqligi yanada mustahkamroq — ular biridan ikkinchisiga o‘tib turish xususiyatiga ega; axloqiy me’yorlar esa bir-biri bilan shu darajada chambarchaski, ba’zan birini ikkinchisidan aniq ajratish qiyin, zero, ular xulq va odob doirasidagi axloqiy amaliyotlardir.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!