B. Аbidov, О. G‘. Аzimov, U. А. Ziyamuhamedova neft-gaz sintezi аsоslаri

1.2.1.2. Etilenning Sigler katalizatorlarida anionli 
polimerizatsiyasi
Etilenning kompleks metallorganik katalizatorlarda polimerlanish
reaksiyasi anionli polimerizatsiya usuli bilan amalga oshiriladi:
a) zanjirning o‘sishi:
b) zanjirning uzilishi:
Katalitik kompleksning nisbatini o‘zgartirib, turli molekular
og‘irlikka ega bo‘lgan polietilen olish mumkin:
al(C
2
h
5
)
3
:TiCl
4
=1:1–1:1,2. Mol og‘irlik 70000–350000;
al(C
2
h
5
)
3
:TiCl
4
=2:1. Mol og‘irlik 3 mln. gacha (qayta ishlash
qiyin);
al(C
2
h
5
)
3
:TiCl
4
=1:2. Mol og‘irlik < 30000.
Оdatda, Al(C
2
h
5
)
3
:TiCl
4
=1:1,2 nisbat ishlatiladi. 1 kg polietilen
uchun Al(C
2
h
5
)
3
– 0,2%, TiCl
4
– 0,3% sarf bo‘ladi. Katalizator suvga
va kislorodga ta’sirchan bo‘ladi.
Shu bois xomashyoda kislorod va namlik bo‘lmasligi kerak.
Reaksiya tugagach katalizatorni yo‘qotib tashlash uchun izopro-
pil spirti va benzin aralashmasi bilan yuviladi polietilen:
Benzin quyi molekular polietilenni eritadi. Biroq hamma katali-
zatorlarni polietilendan to‘la yuvib tashlash imkoniyati yo‘qligi sa-
babli polietilen yuqori bosimli polietilenga nisbatan quyi dielektrik
xossalarga ega bo‘ladi.
1.2.1.3. Polimerizatsiya jarayoniga turli parametrlarning ta’siri
1.2.1.3.1. Harorat ta’siri
Polimerizatsiya uchun optimal harorat 80ºC ga teng. Yuqoriroq
temperaturada jarayon tezligi bir qancha ortadi, biroq polimerni ke-
2
4
2
5 3
2
5
2
2
2
5 2
2
5
2
2
1
2
5 2
(
)
(
)
(
)
(
)
n
С H
Al C H
C H CH CH Al C H
C H CH CH
Al C H
+
+
→
−
−
→
C H CH CH
Al C H
H C H CH CH
Al C H
n
n
2
5
2
2
1
2
5 2
2
5
2
2
5 3
(
)
(
)
(
)
(
)
+
→
=
+
Al C H
izo C H OH
AL OC H
C H
(
)
(
)
2
5 3
3
7
3
7 3
2
6
3
+
−
→
+
Al C H
izo C H OH
AL OC H
C H
(
)
(
)
2
5 3
3
7
3
7 3
2
6
3
+
−
→
+

---

121
yingi ishlov berishda (sentrifugalarni tiqilib qolishiga olib keladi)
qiyinchiliklarga olib keluvchi ko‘p miqdorda quyi molekular poli-
merni hosil qiladi.